Faiz sonuç mu neden mi?
Yıllardır tartışıp duruyoruz.
Başımıza bela bir tartışma…
Ekonomi bilimi bunu çözmüş ama…
Biz Türk’e özgü tartışmalarımıza devam ediyoruz.
Televizyona çıkan yorumcunun bini bir para…
Herkes kraldan çok kralcı…
Ama işin özü para politikasını fazlaca kurcalayınca faizi indirelim derken uçurduk.
Bugün gazetelerde haber: Ticari kredi faizleri 37 ayın zirvesinde!
Düşüreceğimiz yerde istikrarsız ortamda faizleri uçurduk…
***
Peki, enflasyon neden mi sonuç mu?
Asgari ücretin yüzde 30 arttırılması sonrasında gündemimizdeki soru bu…
Asgari ücret 1 Temmuz’dan itibaren net 5500 TL oldu. Brütten anlaşanlar için 5750.
Tam da benim tahmin ettiğim üzere…
Dile kolay net tutarda 50 puan üzerine ilave 30 puan artış yapıldı altı ayda.
Yani nerede ise totalde yüzde 90’a yakın bir artış.
Şimdi pek çok kişi kaygılı…
Şimdi asgari ücrete zam yapınca enflasyon artacak deniliyor.
Doğru mu doğru!
Parasal genişleme piyasa talep enflasyonunu kısmen de olsa tetikler.
Yani 4250 maaş alan asgari ücretli şimdi yüzde otuz daha fazla alım yapabilecek.
Bir kalıp peynir daha alabilecek.
Bu da fiyatları etkileyecek.
***
Peki ya, bu enflasyonu zıplatır mı?
Pek de öyle değil kazın ayağı.
Zira yaşadığımız enflasyon bir talep enflasyonu değil, maliyet enflasyonu.
Yani fiyatlar alan olsa da artıyor kimse almasa da…
Patron bu malın hammaddesini gelecekte alacağı fiyatı öngörerek etikete fiyat yazıyor.
Yani beklentiler kötü…
Petrol, bakır, çelik, kira, elektrik artışı enflasyonu…
Ha bir de, dolar kuru enflasyonu.
Sattığı ürünü dolar bazında ucuzlamış gören üretici yurtdışına satarım diyor…
Bu yüzden ihracat rekorları kırıyoruz.
Yada iç pazara vereceksem dolar kuru bazında zam yaparım diyor.
Yani, paraya güven kötü…
Bir de üstüne genişlemeci para politikası uygulanınca, işin tuzu biberi oluyor.
***
Ama işin aslında özü şu:
El hak, bir ekonomik kriz halindeyiz.
Faili kim tartışmasını bir yana bırakıp bunun ekonomik faturası kime çıkartılacak ona bakalım.
Krizin müsebbibini bulmak başka, bu maliyeti kimin ödeyeceğini tespit başka…
Kriz anlarında mutlaka bir maliyet çıkar.
İdareciler ya bu maliyeti alt sınıflara, dar gelirlere ödetmeyi tercih eder ya da genele yayar.
Şimdi hükümetin yaptığı bu, maliyeti sadece alt kesimlere çıkartmıyor.
Altta kalanın canı çıksın demiyor.
Hükümet asgari ücretten vergiyi kaldırarak 90 milyar Lirayı feragat etti.
Asgari ücretten vergiyi kaldırdı, garibana, dar gelirliye bıraktı…
Ücret artışı olunca da patron zaten yaptığı katlamalı artıştan yüzde 30-40’da işçisine vermek zorunda kaldı.
Yani garibanı devlet ve patron rahatlattı, yükünü paylaştı.
Asgari ücret artışıyla olan şey bu!
***
Eğri oturup doğru konuşalım:
Aslında orta ve üst sınıflar bu krizden gayet memnun!
Nasıl olmasın, 5 milyonluk boğaz manzaralı dairesinin fiyatı oldu 50 milyon.
Sahibinden’e bakıyorsunuz, yarım milyar liraya daire var, konut var.
Yanlış okumadınız, milyar lira, eski parayla katrilyon!
Her köşe başı milyoner olmuş.
Adam servet etkisini hissediyor, bire iki artsa da maliyet bire on artırıyor malının mülkünün fiyatını…
Patron memnun, zira eskiden yüzde 5 zam yapınca müşterisi kaçan adam şimdi yüzde 300 zam yapıyor fiyatına, gıkı çıkan yok.
Fırsatçılık almış yürümüş.
Ayçiçeği yağında görmedik mi?
***
Hükümet asgari ücrete zam yapmamayı tercih edebilirdi.
Böyle olsa maliyet alt sınıflara çıkartılmış olurdu.
Bunun siyasi maliyeti de olmaz mıydı, elbet olurdu…
Ama bu tercih edilmedi…
Gariban kollandı.
Ha, bu hükümetin lehine midir, böyle düşünmeyi bırakalım.
Zam yapsa bir suç, yapmasa suç!
Kime yarar değil, öncelikle işçiye yarar…
Dar gelirliyi kollayan bir adım atılmış, iyidir, doğrudur.
***
Özetle hükümet garibanı kolladı.
Asgari ücretlinin sofrasına giren arttı.
Krizin maliyetini dar gelirli kesimlerin sırtında bırakmadı.
Patrona, orta sınıfa, vergi verene yaydı.
Asgari ücret artışına bir de bu açıdan bakmak lazım…
Gerisi lafı gürzaf…
Yazarın tüm yazıları için:
https://www.internethaber.com/bunyamin-esen-1081z.htm