Araç sahiplerinin büyük kabusu

Daha önce yapılan muayenelerde otomobiller kabaca kontrol edilirken, şimdi boyadaki çiziklerin bile kusur sayılması araç sahiplerini zor durumda bıraktı.

Ulaştırma Bakanlığı Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre, Anadolu'da muayeneye giren araçların yüzde 47'si sınıfı geçemedi. Bu araçların sahipleri, eksiklikleri gidermek yerine eski usul muayene yapılan illerin yolunu tutuyor.

Araç muayenesinde yeni dönem, Ocak 2008'de başladı. Özelleştirmeye çıkarılan 81 ildeki istasyonları Akfen-Doğuş-TüvSüd ortaklığı ile kurulan TüvTurk Ortak Girişim Grubu kazandı. İlk istasyonunu Elazığ'da açan şirket, bazı bölgelerde ise yerel ortaklıklarla araç muayenelerini yapıyor. TüvTurk, halen 17 ilde 33 şubesiyle hizmet veriyor. Firmanın 81 il ve 855 ilçedeki araç muayene istasyonlarını 15 Şubat 2009 tarihine kadar devralması gerekiyor. Devir işlemleri tamamlandığında, 189 sabit ve 80 gezici toplam 269 istasyon ve 537 kanalda araç muayene hizmeti verilecek. Kara Ulaştırması Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Nesip Kemaloğlu, 4 Temmuz 2008'e kadar 98 bin 441 aracın muayeneye tâbi tutulduğunu, bunların yüzde 47'sinin muayeneden geçemediğini söyledi.

İzmir'de Akça Holding iştiraki Aktur ile kurduğu sekiz istasyonla 1 Temmuz 2008'den itibaren araç muayene işini devralan TüvTurk'un ilk dört günlük verilerine göre, İzmir'de araçların yüzde 25'i, ilk defa girdikleri muayeneyi geçemedi. Yeni sistem, araçları adeta check-uptan geçiriyor. Her araç mekanik, optik, elektronik cihazlarla fren, direksiyon, gürültü, gaz kaçağı, egzoz gazı, lastik dişi derinliği gibi 100'e yakın noktadan kontrol ediliyor. Tepeden tırnağa gözden geçirilerek, varsa eksikliklerin giderilmesi için sahibine teslim ediliyor. Aracın eksiklerini gidermeyenlere, muayene vizesi verilmiyor. Yeni muayene istasyonlarında araçların hafif, ağır ve emniyetsiz olmak üzere toplam 936 kusuruna bakılıyor. Muayeneye giren araçların kayıtları, otomatik olarak Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü'nün bilgisayarlarına işleniyor. Araçların eksikleri not alınıp bir ay içinde tamamlayıp gelmesi isteniyor. Bu süreyi aşanların ise muayene ücretini yeniden ödemeleri gerekiyor. Ancak görevliler eksikliğin giderilmediğini düşünmesi halinde 3. kez müracaatta yeniden ücret alınıyor. Hafif kusur kapsamına giren araçlar için herhangi bir yaptırım yok. Sadece sürücüye bilgi veriliyor.

Sıkı kontroller altında muayenesini yapanların anlatımları, muayeneye gidecek olanların gözünü korkuttu. Aracının muayeneden geçemeyeceğini düşünenler ve kusurlu bulunan araçların sahipleri vize için, devir işleminin yapılmadığı illere yöneliyor. Muayene için başka ile gidenlerden biri de E.A. 35 plakalı aracı için Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi'nin Çiğli'deki istasyonuna LPG sızdırmazlık raporu için giden E.A., muayene için Kuşadası'nı tercih ettiğini belirtiyor. E.A., "Arkadaşlardan duydum, burada çok inceliyorlar. Benim aracım eski model. Kuşadası'na gidip orada muayene yaptırdım. İki yıl kafam rahat." diyor.

'Evraklarımı geri vermiyorlar'

Oto tamircisi Atilla Akgül ise 1992 model aracına vize için gittiği TüvTurk istasyonunun kapısından dönmüş. İşlemleri başlatmadan önce bir süre muayeneye giren araçların durumunu kontrol ettiğini ifade eden Akgül, "Çoğu 2000 modelin üzerindeki 40 civarında araçtan sadece 8-10 tanesi vize alınca gözüm korktu. Son model arabalar bile vize alamayınca 'benimkine kesin kusur bulurlar' diye harcı yatırmaktan vazgeçip Manisa'ya gittim." diye konuşuyor. TüvTurk'un Çiğli'deki istasyonunda, far ayarı başta olmak üzere aracı yaklaşık 10 büyük kusur sebebiyle muayeneyi geçemeyen A.Y. ise, "Muayeneye başka yerde gireceğim." diyerek evraklarını geri istedi. Muayene ücreti için gecikme faiziyle birlikte 140 yeni lira ödeyen A.Y.'ye istasyon yetkilileri, Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü'nün sistemine girdiği için muayene ücreti ve evrakları geri veremeyeceklerini bildirdi. Paradan vazgeçtiğini belirten A.Y., 'Vergi borcu yoktur' belgesiyle 25 YTL'ye çıkardığı LPG sızdırmazlık raporunu istedi. "Bu belge olmadan işlemleri başlatamıyoruz. Sizden aldığımız belgeleri Ulaştırma Bakanlığı'na gönderiyoruz. O belgeyi verirsek, eksik evrakla işlem başlatmış oluruz ve soruşturma geçiririz." denilerek talebi reddedildi. Israra rağmen evraklarını alamayan Y., ruhsatıyla istasyondan ayrıldı ve muayeneye başka ilde gireceğini belirtti.

Tekirdağlı Recep Darı ise "Aracın paslı olup olmadığına bakmak için tornavida ile çamurluklara vuruluyor." diyerek rahatsızlığını dile getiriyor. Denizli'den aracını Burdur'a götüren Mehmet Ali Pelit yaşadıklarını, "Denizli'de herkes vize almanın sıkıntısını yaşıyor. Arkadaşımın yeni model bir arabası vardı, 3 kez gitti geldi yaptıramadı. Hâlâ uğraşıyor yaptırmak için. Ben bunu da duyunca hiç uğraşmadım. Direkt gidip Burdur'dan aldım." sözleriyle dile getiriyor.

Araçların adeta röntgeni çekiliyor

Yeni muayene sistemi, araçlar için adeta bir check-up niteliğini taşıyor. Bilgisayar ortamında mekanik, optik, elektronik cihazlarla tepeden tırnağa kontrolden geçirilen araçlar fren, direksiyon, gürültü, gaz kaçağı, egzoz gazı, lastik dişi derinliği gibi 100'e yakın farklı noktadan inceleniyor. Hafif, ağır ve emniyetsiz olmak üzere toplam 936 kusur bulunuyor. İstasyonlardaki her muayene otomatik olarak Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü'nün bilgisayarlarına işleniyor. Kusur tespit edilen araçlar için anında işlem yapılıyor. Listede 552 hafif, 369 ağır ile 15 adet 'emniyetsiz' başlığıyla kusur yer alıyor. Hafif kusur kapsamına giren araçlar için herhangi bir yaptırım yok. Sadece sürücünün aracındaki kusurla ilgili bilgilendirilmesi amaçlanıyor.