Araç sahiplerine AYM'den kötü haber!

Anayasa Mahkemesi (AYM) köprü ve otoyoldan ücret ödenmeden geçiş yapılması halinde,“tahakkuk eden geçiş ücreti” ve “geçiş ücretinin 10 katı tutarında ceza alınması” uygulamasına vize verdi. Geçiş ücreti ödenmemesi halinde, sürücülere 10 katı ceza uygulaması devam edecek.

Dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan AYM kararına göre, İstanbul’da bir şirket aracının köprü ve otoyoldan ücret ödemeden geçtiği iddiasıyla uygulanan geçiş ücreti ve 10 katı cezanın tahsili amacıyla yapılan icra takibi mahkemenin oldu. Hürriyet'teki habere göre, davaya bakan Bakırköy 6. Ticaret Mahkemesi uygulamanın anayasaya aykırı olduğu iddiasını ciddi buldu ve AYM’ye başvurdu. Bu cezanın “idari para cezası” niteliğinde olduğunu, idari müeyyidelerin ancak kanunen yetkilendirilen idarece uygulanabileceğini ve bu yetkinin özel hukuk tüzel kişilerine devredilmesinin Anayasaya aykırı olduğunu savunan yerel mahkeme, iptal ve yürütmenin durdurulmasını talep etti.

AYM: İDARİ PARA CEZASI DEĞİL
AYM, getirilen bu cezanın devletin koymakla yetkili olduğu “idarî para cezası olmadığı” ve “nev’i şahsına münhasır bir mahiyet taşıdığı” gerekçesiyle iptal talebini 18 Ocak’ta oy çokluğu ile reddetti. AYM kararında, işletme hakkı verilen otoyolun “yap-işlet-devret modeli” çerçevesinde devlet yollarına alternatif olarak, yüksek standartlı ve kullanılması muhtemel muhatapların tercihine bırakılmış otoyol olarak inşa edilip işletildiği vurgulandı. AYM kararında özetle şöyle denildi:

“Özel hukuka tabi şirketlerin işletimindeki otoyollar veya erişme kontrolünün uygulandığı karayollarının yapım, işletme usul ve esaslarındaki farklılıklar dikkate alındığında, itiraz konusu kural kapsamında ücret ödenmeden geçiş yapılması şeklinde gerçekleşen eylemin kabahat olarak nitelendirilmesi ve bu sebeple ödenecek cezanın da kolluk faaliyeti içinde yer alan idari nitelikte bir yaptırım olarak kabul edilmesi mümkün değildir. İtiraz konusu kuralda geçiş ücreti ile beraber tahsil edileceği öngörülen ceza, idari yaptırım niteliğindeki idari para cezalarından nitelik, yaptırım kararı verme yetkisini kullanan merci, kanun yolları ve tabi olunan hükümler yönünden farklılık arz etmektedir.

ANAYASAYA AYKIRILIK YOK
İtiraz konusu kuraldaki cezanın, klasik anlamda idari yaptırım niteliğindeki idari para cezalarından farklı, idare hukuku alanından ziyade özel hukuk alanına yaklaşan, kendine özgü (sui generis) bir niteliğe sahip olduğu anlaşılmaktadır.”