Ankara, Öcalan kararını bekliyor

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin temyiz niteliğindeki Büyük Daire'si, terör örgütü elebaşısı Abdullah Öcalan ile ilgili kararını bugün verecek.

Mahkemenin ‘adil yargılanma hakkının ihlal edildiği' yolunda daha önce verilen kararı teyit etmesi halinde, dava Avrupa Konseyi'nin karar organı olan Bakanlar Komitesi'nin gündemine gelecek. Komitedeki sürecin ise en az bir yıl sürmesi bekleniyor.

Büyük Daire'nin kararı onaması halinde yeniden yargılama yapılıp yapılamayacağı belirsizliğini koruyor. Mevcut Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ve 1 Haziran'da yürürlüğe girecek yeni Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre Öcalan'ın yeniden yargılanması iç hukuk açısından mümkün değil. Ancak Anayasa'nın 90. maddesinde yapılan değişiklik uyarınca iç hukuk kurallarıyla uluslararası sözleşmelerin birbiriyle çelişmesi durumunda sözleşmelerin dikka- te alınması gerekiyor.

Yasa değişikliği yapılmadan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi uygulanarak Öcalan’ın yeniden yargılanabileceği belirtiliyor. Yargı çevrelerinde en çok tartışılan konu haline gelen Öcalan’ın yeniden yargılanması konusunda hukukçular farklı görüşler dile getiriyor. Öcalan’ın yeniden yargılanmasını istisna tutan yasal düzenleme değiştirilmezse izlenecek hukuki süreç noktasında farklı ihtimaller ortaya çıkabilecek.

AİHM Büyük Dairesi tarafından verilecek karar daha önce 1. Daire’nin Türkiye aleyhine verdiği kararla aynı doğrultuda olursa Öcalan’ın avukatları yeniden yargılama için yeni CMK’ya göre 1 yıl içinde Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’ne başvurabilecek. İç hukuk Öcalan’ın yeniden yargılanmasına imkan vermediği için başvuru reddedilebileceği gibi, Anayasa’nın 90. maddesi dikkate alınarak yeniden yargılama başlatılabilir. Başvuruyu değerlendirecek olan 11. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Orhan Karadeniz, daha önce eski DEP’li milletvekillerinin yeniden yargılanma başvurusunun reddi yönünde oy kullanmış, iki üyenin kabul oylarıyla tekrar görülmeye başlanmıştı. Mahkeme başvuruyu reddederse Öcalan’ın avukatlarının itiraz hakkı bulunuyor. İtiraz, ağır ceza mahkemelerinden birinde görüşülecek. Burası da itirazı reddederse yeniden yargılama yapılamayacağına ilişkin karar kesinleşecek. Bu noktada Öcalan’ın yeniden yargılanabilmesi için yasa değişikliği dışında bir hukuki yol daha bulunuyor. Buna göre red kararının yasalara aykırı olduğu gerekçesiyle Adalet Bakanı yazılı emir yoluna başvurarak konuyu Yargıtay’a götürebilir. Ayrıca yeniden yargılama başvurusunun yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle reddedilmesi durumunda Öcalan’ın avukatlarının söz konusu yasa maddelerinin Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa’ya aykırılık iddiasında bulunabilecekleri belirtiliyor. Mahkemenin Anayasa’ya aykırılık iddiasını ciddi bulması halinde CMK’nın 311. maddesiyle ilgili Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açılabilecek.

AİHM’ye göre karar adil değil

16 Şubat 1999 tarihinde Kenya’dan Türkiye’ye getirildikten sonra yargılanan Öcalan, Ankara 2 No’lu DGM tarafından ‘vatana ihanet’ suçundan idama mahkum edildi. Yargıtay’ın kararı onamasının ardından Öcalan’ın avukatları adil yargılanma hakkı başta olmak üzere Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 12 maddesinin ihlal edildiği gerekçesiyle AİHM’ye başvurdu. Uluslararası Mahkeme, 12 Mart 2003’te verdiği ilk kararında Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin adil yargılanma hakkıyla ilgili 6., gözaltı süresinin uzunluğuyla ilgili 5. ve kötü muameleyle ilgili 3. maddesini ihlal ettiğine karar verdi. Karara temyiz başvuruları üzerine dava AİHM Büyük Dairesi’nde görüşülmeye başlandı.


Haber: Murat Aydın
Kaynak: