Ankara-Atina hattında yeniden işbirliği

Türk Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun geçen hafta gerçekleştirdiği Yunanistan ziyareti, Ankara-Atina ilişkilerinin geleceği açısından önemli sonuçları beraberinde getirdi.

İki ülke, Ocak ayında Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi toplantısını yapma konusunda uzlaşırken, Yunanistan geçen sene dondurduğu Ege sorunlarının çözümünü hedefleyen görüşmelere yeniden dönme kararını aldı.

Ocak ayında Yunanistan Başbakanı Antonis Samaras ve Dışişleri Bakanı Dimitris Avropulos ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Davutoğlu’nun katılacakları dörtlü bir zirvede, Ege sorunlarının yanı sıra iki ülke ilişkisinde her zaman sorun yaratmış olan Kıbrıs ve azınlıklar konuları da ele alınacak.

Dışişleri Bakanlığı’nda yapılan değerlendirmelerde, Atina’nın Ankara ile arasındaki sorunlu alanların çözümü için yeniden istekli olmasında içinde geçmekte olduğu ekonomik bunalımın da etkisi olduğu belirtiliyor. Savunma harcamaları dahil olmak üzere, birçok alanda bütçe kısıntısı planlayan Yunanistan’ın, Türkiye ile gergin bir ilişki yerine, ekonomik ve ticari ilişkisini ön plana çıkarmayı hedeflediği kaydediliyor.

“Gerginlik politikası yerine işbirliğini” hedefleyen bu yaklaşım aslında, 2000’li yılların başından bu yana kesintili de olsa uygulanıyor. Toplam 28 adet ikili anlaşmaya imza atan Türkiye ve Yunanistan, başta ticaret olmak üzere enerji ve ulaştırma alanlarında ilerleme gösterdiler.

Ancak Yunanistan’ı ciddi şekilde etkileyen ekonomik bunalımın siyasi istikrarı de bozması, iki ülke arasındaki temel sorunların çözümü konusundaki süreci olumsuz etkiledi. Ankara’ya göre, Atina şimdi bu noktaya geri dönme arayışında.

Türkiye, en önemli ticaret ortağı

Türkiye ile Yunanistan arasındaki ekonomik ilişkilerin varmış olduğu nokta, Atina yönetiminin bu yaklaşımının perde arkasını da oluşturuyor.

Türkiye’de İngilizce yayımlanan Hürriyet Daily News gazetesine konuşan, Yunanistan’ın Türkiye’deki ekonomi ataşesi Lambis Kounalakis, Ankara-Atina ticaret hacminin 2011 senesinde 4,1 milyar dolara yükseldiğini ve böylece İtalya’dan sonra ikinci en önemli ticari ortağı olduğunu kaydetti.

Kounalakis, 2012 senesinin ilk 8 ayında bu rakamın 2,3 milyar dolar olduğunu ve yıl sonunda 2011 rakamlarının üzerine çıkılmasını beklediklerini kaydetti.

Zorlu süreç

Ekonomik ilişkilerdeki gelişmelere oranla çözülmesi daha zor bir süreç gerektiren siyasi konular arasında olan Ege sorunları, iki ülkeyi zaman zaman sıcak çatışmanın eşiğine bile getirmişti.

Ege Denizi’ndeki en temel sorun, iki ülke karasularını ve kıta sahanlığını ayıran bir sınırın bulunmaması. Ege’deki irili ufaklı birçok adacıkla ilgili taraflar egemenlik iddialarını sürdürürken, hava sahalarının da belirlenememesi nedeniyle iki ülke savaş uçakları sık sık it dalaşı denilen tehlikeleri yaşıyorlar.

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin resmi sitesinde verilen bilgiye göre, 1 Ocak’tan bu yana Yunan gemileri Türk kara sularını 53 kere, Yunan uçakları da 149 kere hava sahasını ihlal ettiler.

"İstikşafı" (keşif amaçlı) görüşmeler, 2002 yılında başlamış ve 52 turdan sonra, Atina’nın isteğiyle geçen sene Temmuz ayında dondurulmuştu. Alınan karar uyarınca, iki ülke dışişleri yetkililerinin daha önceki görüşmelerle ilgili genel bir gözden geçirme yapmaları bekleniyor.

"İstikşafı görüşmeler"de uygulanan katı karartmaya karşın, tarafların nasıl bir çözüm planı üzerinde çalıştığı, kısmen de olsa basına yansıdı.

Doğrulanmayan haberlere göre, Yunan adalarının Anadolu’ya en yakın olduğu güney Ege bölgesinde kara sularının 3 mil olması, Kuzey Ege’de ise 6 mil olması öneriliyor.

İsminin açıklanmasını istemeyen bir Türk dışişleri yetkilisi, çözüm formülü konusunda bilgisi olmamasına karşın, basında yer alan planla ilgili olarak, “Bu uygulanabilir gibi görünüyor ama, önemli olan iki ülke siyasi liderlerinin nasıl değerlendireceği.” diye konuştu.