Anayasa paketi için kritik gün

Anayasa Mahkemesi, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini ve seçimlerin 4 yılda bir yapılmasını da içeren Anayasa değişikliği paketinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve CHP'nin açtığı davaları bugün görüşecek.

Cumhurbaşkanı Sezer, 5678 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un, öncelikle "yok hükmünde olduğunun" saptanması, olmaması durumunda biçimsel yönden iptaline karar verilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesi’nde dava açmıştı.

MAHKEME ESASTAN GÖRÜŞECEK

Konuyla ilgili CHP de Yüksek Mahkeme'ye iki ayrı başvuruda bulunmuştu.

Anayasa Mahkemesi Sezer'in başvurusu ile CHP'nin bu iki başvurusunu bugün esastan görüşecek.

Anayasa Mahkemesi, paketin tek tek maddelerinin ve tümünün en az 367 oy alması gerektiğine karar verirse, Anayasa değişikliği hükümsüz kalacak. Çünkü paketteki ilk madde Meclis'te yapılan en son oylamada 367'nin altında kalmış, 366 oy almıştı.

İlk olarak 10 Mayıs'ta geçti

TBMM Genel Kurulu'nda, 10 Mayıs'ta milletvekili genel seçimlerinin 4 yılda bir yapılmasını, cumhurbaşkanının halk oyuyla ve 5 artı 5 sistemiyle seçilmesini de içeren Anayasa değişikliği teklifinin tümü, 1 ret oyuna karşı, 376 oyla kabul edilmişti.

AK Parti ve ANAVATAN Partisi ile bağımsız milletvekillerinin destek verdiği paket her oylamada 367'nin üzerinde oy alarak referandum sınırını aşmıştı.

Sezer'den veto ve TBMM kararı

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, 25 Mayıs'ta Anayasa değişiklik paketini iade etti. Sezer iade gerekçesinde, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesinin rejim sorunu yaratabileceği uyarısında bulundu.

Ancak, cumhurbaşkanının halk tarafından 5 artı 5 sistemiyle seçilmesi ve genel seçimlerin 4 yılda bir yapılmasını da içeren Anayasa değişikliğine ilişkin kanun, 31 Mayıs'ta TBMM Genel Kurulu'nda aynen kabul edildi.

Paketin içeriği

Yasaya göre, genel seçimler 4 yılda bir yapılacak. TBMM, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde, üye tamsayısının en az üçte biri (184) ile toplanacak.

TBMM, Anayasa’da başkaca bir hüküm yoksa, toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verecek. Ancak karar yeter sayısı, hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından (138) az olamayacak.

Cumhurbaşkanı; 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim görmüş, TBMM üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilecek.

Cumhurbaşkanının görev süresi, 5 yıla indirilecek; bir kimse, en fazla iki defa (5 artı 5) cumhurbaşkanı seçilebilecek.

Cumhurbaşkanlığına, TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi, 20 milletvekilinin yazılı teklifiyle mümkün olacak.

Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçiminde aldıkları geçerli oyların toplamı yüzde 10'u aşan partiler de ortak cumhurbaşkanı adayı gösterebilecek.

Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar, görev süresi dolan cumhurbaşkanının görevi devam edecek.

Anayasa’nın, "seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin, yürürlüğe girdikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde uygulanamayacağına" ilişkin maddesi, cumhurbaşkanı seçiminde dikkate alınmayacak.