Alkol karaciğeri nasıl etkiliyor?

Karaciğer, vücudun her türlü gereksinimini karşılamak üzere 24 saat durmaksızın çalışan, oldukça karmaşık bir kimyasal fabrika olarak tanımlanıyor. Tüketilen tüm besinler karaciğerin sağlıklı çalışmasını yakından etkiliyor. Düzenli ve uzun süreli alkol tüketenlerde ise karaciğer hastalıklarının oluşma riski artıyor. Memorial Hastanesi Genel Cerrahi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Koray Acarlı alkol tüketiminin karaciğeri nasıl etkilediğini anlattı. UZUN YILLAR DÜZENLİ ALKOL TÜKETENLER KARACİĞER HASTALIĞI RİSKİ TAŞIYOR Alkole bağlı karaciğer hastalıklarının özellikle alkol tüketiminin fazla olduğu batı toplumlarında daha fazla görüldüğünü belirten Prof.Dr. Koray Acarlı şöyle devam etti: “İçki içildiğinde, alkol mide ve bağırsaklardan emilerek kana karışır. Alkolün parçalandığı yer karaciğerdir. Ancak karaciğerin birim zamanda zararsız hale getirebileceği alkol miktarı sınırlıdır. Bu sınırın üzerinde alınan alkol tüm vücudu, özellikle de, beyni ve kalbi etkiler. Karaciğerin fazla miktarda alkolü zararsız hale getirme işlemi sırasında, diğer fonksiyonları aksar. Hele bu işlem çok uzun sürer ise (her gün fazla miktarda alkol tüketenlerde olduğu gibi) karaciğer hücreleri hasar görebilir, yapısal değişikliklere uğrayabilir (karaciğerde yağlanma). Bazı durumlarda karaciğerde yoğun inflamasyon (alkolik hepatit) ve/ veya nedbeleşme (siroz) gelişebilir. Ancak, böylesi hasarın olabilmesi ya da bunun kalıcı bir hasar haline gelmesi için, içilen miktar kadar süre de önemlidir. Başka bir deyişle, uzun süre (yıllar) ve belli bir miktarın üzerinde alkol alanlarda kalıcı hasar olasılığı artar.” GÜNDE NE KADAR ALKOL GÜVENLE İÇİLEBİLİR? Karaciğerin metabolize edebileceği alkol miktarının sınırlı olduğunu belirten Prof.Dr. Koray Acarlı, günlük alınabilecek alkol miktarını anlattı: “Bu, kişinin kilosu, cinsiyeti gibi özelliklerine bağlıdır. Karaciğerin belli bir süre içinde metabolize edebileceği alkol miktarı sınırlıdır. Bunu üzerinde kullanımlarda alkolün hücreler üzerinde etki süresi uzar. Öte yandan, kadınların alkole bağlı karaciğer hasarı açısından daha duyarlı olduğu bilinmektedir. Alkol alımı ile ilgili, tespit edilmiş kesin bir zararsızlık limiti yoktur. Genel olarak kabul edilen görüş, günde 10-15 g alkolün bir sorun olmayacağı yönündedir. Örneğin: %10 alkol içeren (100 ml’sinde 10 g alkol) içecekten 150 ml (1 bardak) içilmesi gibi. Ayrıca alkol ile birlikte ilaç kullanılması durumunda alkolün karaciğere vereceği zarar artabilir. Bu nedenle, eğer ilaç alırken alkol alacaksanız, konuyu mutlaka doktorunuza danışınız.” KİŞİ, ALKOLÜN KARACİĞERİNE ZARAR VERİP VERMEDİĞİNİ ANLAYABİLİR Mİ ? Alkolün karaciğere verdiği zararın geç fark edildiğini belirten Prof.Dr. Acarlı erken teşhis için alkol tüketen kişilerin düzenli kontrol yaptırmalarını önerdi: “Genellikle, karaciğer hastalıklarından bilinen, karaciğer hücrelerinin yaklaşık dörtte üçü (3/4) hasar görmeden bir şikayetin ortaya çıkmadığıdır. Dolayısı ile, böyle bir şikayet ortaya çıktığında yapacak fazla bir şey yoktur. Oysa, düzenli yapılan kontrollerde, doktor gerek muayene bulguları gerek ise laboratuar değerlerine bakarak önemli ipuçları elde edebilir. Karaciğer hastalıklarının başlıca belirtileri; yorgunluk, halsizlik, iştahsızlık, enfeksiyonlara karşı direnç düşüklüğü, sarılık (cildin ve göz aklarının sarı renk alması), karın boşluğunda sıvı toplanması, adale erimesi, sindirim sisteminden ciddi kanamalar (varis kanaması), beyin ve böbrek fonksiyonlarında bozukluklardır. Olay kalıcı hale gelmeden erken fark edilir ve alkol kesilir ise, karaciğer hücreleri kendini yenileyebilir. Her alkol alanda karaciğer hasarının gelişmeyeceğini unutmamak gerekir. Böyle bir kalıcı karaciğer hasarının oluşabilmesi için yıllarca (8-10 yıl) devamlı ve belirli bir miktarın üzerinde alkol almak gerekir. Her durumda alkolün kesilmesi, karaciğer fonksiyonlarında belirgin düzelme ile sonuçlanır. Alkol alacaksanız mutlaka ölçülü davranmanız gereklidir.” KARACİĞERİNİZE İYİ DAVRANIN: Gereksiz ilaç kullanmayın (değişik kimyasal maddeler karaciğerinize zararlı olabilir) Doktorunuzun önerisi dışında ilaçları karıştırmayın (bazıları birlikte alındığında karaciğerinize hasar verebilir.) Sokakta satılan ilaçları kullanmayın Alkol tüketiminize dikkat edin. Eğer içecekseniz, günde iki kadeh veya azı ile yetinin. Alkol ile diğer ilaçları birlikte kullanmayın. Nefes ile aldığınız maddeler de karaciğeriniz tarafından zararsız hale getirilirler. Bu nedenle, böcek ilaçları, değişik kimyasallar içeren boya spreyleri v.s. de solunum yolu ile vücudunuza girip karaciğerinize zarar verebilirler. Bu gibi maddeleri solumamaya özen gösterin. İyi ve dengeli beslenmeye özen gösterin. Yağlı ve kızartma gıdalardan uzak durun. Füme ve tuzlanmış gıdaları azaltın. Taze sebze meyve ve lifli gıdaları tercih edin. Düzenli spor yapın