Akaryakıtı devlet pahalı satıyor

Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından hazırlanan “Dünyada ve Türkiye’de Petrol” raporunda Türkiye’de petrol ürünleri fiyatlarının oluşumu değerlendirildi. Akaryakıt pompa fiyatları içinde yüzde 70-75’lik bölümü Özel Tüketim Vergisi ve KDV gibi vergilerin oluşturduğu, rafineri çıkış fiyatının payının ise yalnızca yüzde 22’de kaldığına işaret edilen raporda, “Türkiye’de petrol fiyatlarının oluşumunda ve artışında küresel petrol fiyatları ve döviz kurları yanında hükümetin müdahalesi de büyük önem taşımaktadır” denildi. Raporda, akaryakıt fiyat oluşumu anlatılırken, şu örneğe yer verildi: “Tüpraş’tan işlenerek çıkmış kurşunsuz benzinin litresi 323 bin lirayken, buna 1 milyon 74 bin lira ÖTV, 277 bin lira KDV ve 132 bin lira benzin istasyonları için ve 11 bin lira deniz ve kara nakliyesi yapan özel şirketler için eklenmektedir. Böylece kurşunsuz benzinin pompa satış fiyatı 1 milyon 817 bin lira olmaktadır. Ancak vergi miktarı dünya petrol fiyatlarındaki gelişmelere göre Bakanlar Kurulu tarafından genellikle haftada bir revize edilmekte ve bu dağılımdaki oranlar sabit kalmamaktadır. Ürün pompa satış gelirlerinden dağıtım şirketlerine düşen pay azalmaktadır. 2002 yılı kasım ayı itibariyle yüzde 8.88 olan dağıtım payı 2003 haziran itibariyle yüzde 7.24 olarak gerçekleşmiş ve bunun yüzde 3.98 puanını bayi, 3.26 puanını ana dağıtım şirketlerinin hissesi oluşturmuştur. Devletin vergi payı ise artarak 2002’deki yüzde 68 olan değerinden 2003 yılında yüzde 75’e çıkmıştır.” Bu arada akaryakıttan elde edilen vergi gelirlerinin büyük bölümünün, en çok tarım kesiminde kullanılan motorinden sağlandığına işaret edildi. Rapora göre, akaryakıt satışlarında pompa satış fiyatı içinde yer alan ve daha sonra devlete aktarılan ÖTV, KDV gibi vergilerden kamunun elde ettiği toplam gelirin yüzde 44’ü motorinden geliyor. Bu gelirlerin yüzde 24’ü normal, yüzde 15’i ise süper benzinden elde ediliyor.