AK Parti'de yeni teklif: İyileştirilmiş başkanlık

AK Parti, yaz boyu sürdüreceği yeni anayasa çalışmaları kapsamında, yasama ve yürütme ilişkilerini masaya yatırdı. Cumhurbaşkanının kararname yetki çerçevesinin yeniden belirlenmesi, gensoru ve güvenoyu gibi seçeneklerle Meclis’in denetim yetkisinin artırılması gibi formüller üzerinde duruluyor.

AK Parti yönetiminin yeni anayasa taslağı için yaptığı son birkaç toplantıda, yürütme ve yasamanın yetkilerinin yeniden belirlenmesi üzerinde uzun değerlendirmeler yapıldı. Muhalefetin ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ önerisine karşılık, AK Parti ‘İyileştirilmiş Cumhurbaşkanlığı Sistemi’ ile kamuoyu önüne çıkmaya hazırlanıyor.

Farklı öneriler üzerindeki tartışmalarla yürütülen çalışmaların özünü, ‘hak ve özgürlüklerin çerçevesinin genişletilmesi, Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’nin 3 yıllık uygulamasından edinilen tecrübe ile, sistemin belli yönlerinin revize edilmesi’ oluşturuyor. Taslakla ilgili yapılan toplantılarda, ‘Cumhurbaşkanının kararname yetki çerçevesinin daha net çizilmesi, gensoru ve güven oylamasına benzer bir sistemle Meclis’in denetim yetkisinin artırılması, bazı bakanların atanmasının ABD’deki gibi Meclis’in onayına bağlı olması, yürürlükten kaldırılan sözlü soru önergesi sisteminin geri getirilmesi, bu kapsamda bakanların belli günlerde Meclis Genel Kurulunda milletvekillerinin sözlü sorularını cevaplaması’ gibi öneriler tartışılıyor

Denetim için gensoru

Meclis’in denetim yetkisini güçlendirme kapsamında gensoru uygulamasının geri getirilmesi de tartışılıyor. Bu kapsamda Bakanlar hakkında belli milletvekili sayısına ulaşmak şartı ile gensoru önergesi verilebilecek.

AK Parti kaynakları, MHP’nin gündeme getirdiği Cumhurbaşkanı Yardımcısının seçimle gelmesi önerisi üzerinde de değerlendirme yapıldığını, yardımcının seçime girmesi yerine, milletvekilleri arasından atama olursa Cumhurbaşkanı Yardımcısının bir anlamda milletin oyları ile seçilmiş olacağını dile getiriyor. AK Parti kaynakları “İki Cumhurbaşkanı Yardımcısı olabilir, biri doğrudan atama ile gelir, diğeri ise milletvekilleri arasından görevlendirilebilir. Böylece, yardımcı dolaylı da olsa seçimle gelmiş olacak” değerlendirmesini yaptı.

Güvenoyu için üç formül

Güvenoyu konusunda üç formül üzerinde duruluyor. Kabinenin tümünün birlikte güvenoyu alması, ABDsisteminde olduğu gibi sadece bazı Bakanların güvenoyu alması (Millî Savunma, Adalet, İçişleri, Dışişleri gibi) ya da Bakanların tek tek güvenoyu alması. Bakanların güvenoyu alması uygulaması İran sisteminde bulunuyor. İran’da cumhurbaşkanı kabinesi Meclis onayına sunuluyor. Bakanlar tek tek güvenoyu alıyor. Yeterli oyu alamayan, bakan olarak atanamıyor.