AK Parti Başkanlık sistemi için tek yolu buldu!
Abone olDar bölge ve daraltılmış bölge modelleri üzerinde duran AK Parti'nin asıl amacı ne? Seyfettin Gürel hükümetin açmazlarını köşesinde analiz etti.
İNTERNETHABER.COM
Hükümetin seçim sistemini reforme etme kararı alması ve seçim
barajını yeniden düzenleyeceğini ilan etmesiyle başlayan tartışma
devam ediyor. Dar bölge ve daraltılmış bölge modelleri üzerinde
duran AK Parti'nin asıl amacının
2015 seçimlerinden anayasal çoğunluk ile çıkmak
olduğu görüşü giderek ağırlık kazanırken Radikal
gazetesi yazarı Seyfettin Gürel hükümetin
açmazlarını köşesinde analiz etti.
BAŞKANLIK SİSTEMİNE GİDEN TEK BİR YOL KALDI!
AK Parti'nin Başkanlık sistemi için ihtiyacı olan yegane seçeneğin artık sadece "dar bölge modeli" olduğunu yazan Gürel bu modelin en büyük açmazının ise MHP ile BDP'nin oyları ile vekil sayıları arasındaki uçurumdan kaynaklandığını savundu. Radikal yazarı açmazlarına karşın hükümetin anayasal çoğunluk ve Başkanlık Sistemi'nde ısrar etmesi durumunda Dar Bölge'nin masadaki tek seçenek olarak uygulamaya sokulacağını vurguladı.
İşte Gürel'in yazısındaki ilgili bölüm:
BOZULAN HESAP
AKP iki alternatif reform önerisinde bulundu: 1) Baraj yüzde 5’e
düşsün buna karşılık seçim çevreleri en fazla 5 milletvekili
çıkaracak şekilde daraltılsın. Buna “Daraltış Bölge” sistemi
diyoruz. 2) Baraj sıfırlansın buna karşılık 550 seçim çevresi
oluşturulsun, seçim çevresinde birinci gelen parti milletvekilini
kazansın. Yani tek turlu çoğunluk sistemi. Bu sisteme de kısaca
“Dar Bölge” diyoruz. Eğer AKP yüzde 46 ve üzerinde bir seçmen
desteğini koruyabilseydi, Daraltılmış Bölge sistemi AKP’ye
referandum çoğunluğunu sağlıyordu. Böylelikle siyasal dengeleri
zorlamadan bir taşla iki kuş vurmak mümkündü: BDP’ye parlamento
yolunu açmak aynı zamanda da referandum çoğunluğunu
garantilemek.
DARALTILMIŞ BÖLGE BAŞKANLIK İÇİN
KULLANIŞLI DEĞİL
30 Mart seçimlerinden çıkan sonuç bu hesabı bozdu. İktidar
partisinin oy oranı yüzde 50’den yüzde 44’ün altına geriledi. Bu
sonuçla AKP referandum çoğunluğunun çok uzağına düşmüş oldu. Benim
simülsayon modeli bu oy oranı ile AKP’nin ancak 310 civarında
miletvekili kazanabileceğini gösteriyor. 330’u risksiz bir şekilde
elde edebilmesi için de oy oranını 2015 seçimlerinde yüzde 46’nın
üzerine çıkarması gerekiyor. AKP kurmayları bunun zayıf bir ihtimal
olduğunun farkındalar. Bu nedenle Daraltılmış Bölge sistemi
başkanlık sistemine geçiş stratejisinde kullanışlı olmaktan çıkmış
durumda.
KOŞULLARI ZORLAMAK
Geriye diğer alternatif Dar Bölge sistemi kalıyor. 30 Mart
seçimlerinde il oy dağılımından yola çıkarak yaptığım kaba bir
tahmin bu seçim sisteminin AKP’ye referandum çoğunluğunu fazlasıyla
garantilediğini gösteriyor. Bu beklenen bir sonuç: AKP düşen oy
oranına rağmen ülke genelinde uzak ara birinci parti olmaya devam
ediyor ve illerin (seçim çevrelerinin) büyük bölümünde de birinci
parti. Buna karşılık Dar Bölge sistemi siyasal dengeleri altüst
etmeye teşne bir sistem.
BDP-MHP OY ORANI VE VEKİL SAYISI
ARASINDA UÇURUM OLACAK
AKP bu sistemi benimsediği takdirde mevcut oy dağılımı çerçevesinde
2015 genel seçimlerinde karşılaşacağımız manzara özetle şöyle
olacak: BDP Güneydoğuda birinci parti olduğundan bu bölgedeki
milletvekillerinin büyük çoğunluğunu kazanacaktır. 40 üzerinde
milletvekili çıkarması büyük olasılıktır. Şu nokta çok açık: Dar
Bölge sistemi BDP’ye Güneydoğu’da kesin bir siyasal egemenlik
sağlayacaktır. Buna karşılık BDP’nin iki katından daha fazla seçmen
desteğine sahip olan MHP tahminime göre ancak 30-34 kadar
miletvekili çıkarabilecektir. Bu sonuç mevcut siyasal gerilimi daha
da arttıracaktır. Dahası, Anayasa’nın 67. Maddesinin çiğneneceği de
iddia edilebilir. Bu madde, seçim sisteminin yönetim istikrarı ile
temsilde adaleti bir arada gözetmesini öngörüyor. BDP ile MHP
arasındaki oy oranları ile milletvekili sayıları arasındaki aşırı
dengesizliğin yönetim istikrarına hiç bir katkı yapmaksızın temsil
adaletini bariz biçimde çiğnediği pekala idda edilebilir.
BAŞKANLIK SİSTEMİ İÇİN YEGANE KOZ DAR
BÖLGE!
AKP Dar Bölge sisteminde karar kıldığı takdirde çok ciddi siyasal
riskleri de göze almak durumundadır. Ama öte yandan başkanlık
sisteminde ısrar edcekse elindeki yegane koz da Dar Bölge
sistemidir.
SEYFETTİN GÜREL YAZILARI