Ailesi baskı ve zulümden kaçan Kırım Türkü, 'yılın ahisi' seçildi

Ahi Evran-ı Veli tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilâtı olan Ahilik Teşkilatı, her yıl düzenlenen "Ahilik Haftası" ile bu sene 14-20 Eylül tarihleri arasında kutlandı. Ticaret Bakanlığı koordinesinde ahilik geleneğini yaşatmak, kültürel mirası gelecek nesillere aktarmak amacıyla her yıl çeşitli etkinlikler düzenliyor. Ayrıca her yıl illerde yılın ahisi de seçiliyor.

Iğdır’da bu yılın ahisi seçilen ise Kırım Türklerinden Kemal Çoksu oldu. Baskı ve zulümden kaçan babasının Türkiye’ye yerleşmesi ile Çoksu'nun tornacılık serüveni başlıyor. Çoksu’nun ailesi yapılan zulüm ve baskıya dayanmayarak Rusya’dan Van'a daha sonra Iğdır'a gelerek yerleşti. Kemal Çoksu’nun babası başta pamuk fabrikası, pirinç fabrikası olmak üzere daha sonra Tarım Kredi Kooperatifinde çalıştı. Daha sonra toprak alarak iş yeri açan Kemal Çoksu’nun babası, Kemal Çoksu dahil birçok torna ustası yetiştirdi. Üç erkek kardeş olan Kemal Çoksu iki kardeşini de kaybetti. Babasının Atatürk'ü çok sevdiğini söyleyen Çoksu, “Benim üç erkek kardeşim vardı. İkisi vefat etti ben kaldım. Babam isimlerini Kemal, Ata, Türk koydu. Onların arasında sadece Kemal kaldı. Belli bir müddet sonra babamın yanında çalıştım. O zaman küçüktüm. Torna işi ile uğraştım. Babamın yanında ona yardım ettim. Babam vefat ettikten sonra bu işi ben aldım. Bu mesleğe başladıktan sonra 40 çırağı usta yaptım. Şimdi o ustalar Türkiye'nin farklı illerinde çalışıyor” dedi.

"Günümüze kadar 40’a yakın çırağı usta yaptı"

Günümüze kadar 40’a yakın çırağı usta yapan Kemal Çoksu’nun çıraklarından Mehmet Kızıl, “Onun sayesinde bu işi öğrendim. Ustamdan çok memnunum. Bana iş verip yanında çalıştırdığı gibi bu işi de bana sevdirdi. Çok şükür bugün iş yerimi açtım. Bugün ben de çocuklarıma bu mesleği öğretiyorum” dedi.

Kemal Çoksu’nun eşi Minadiye Çoksu da, kayınvalidesinden kayınpederinin Rusya’da zulüm gördüğünü, çareyi Türkiye’ye kaçmakta bulduğunu dinlemiş. Minadiye Çoksu, “Kayınpederim Rusya’dan Van'a geliyor. Van’dan da fabrikatörler kayınpederimi Iğdır'a getiriyorlar. Kayınpederim ile kayınvalidem Türkiye’ye geldiklerinde Atatürk’ün öldüğü gün üçüz erkekleri oluyor. Kayınpederim de onun için bunlara Kemal, Ata, Türk ismini koyuyor. Ata ile Türk doktorların da az olmasından dolayı vefat ediyor. Sadece Kemal kalıyor. Babası disiplinli olduğu için Kemal’e biraz yükleniyor. Daha sonra kayınpederim ölünce işi eşim aldı” dedi.
Bugün 82 yaşında olan Kemal Çoksu, ‘Ahilik Kültürü Haftası’ dolayısıyla yılın ahisi seçilerek hayat hikayesi kısa film yapıldı.