Afganistan'da kim kimdir? Taliban'ın lideri kim ve beyin takımında kimler var?

ABD'nin Afganistan'ı işgalinin üzerinden tam 20 yıl geçti. 20 yılın ardından ABD arkasında koskoca bir enkaz bırakarak Afganistan'da çekildi. Ülke yeniden Taliban’ın kontrolüne geçti. Taliban işgal ettiği Afganistan’da bir şeriat rejimi kurmak istiyor. Taliban'ın ilk işi ülkenin adını Afganistan İslam Emirliği olarak değiştireceğini duyurdu. İnsanlar Taliban'dan kaçmak için ölümü göze alarak yollara düştü. Dünyayı dehşete düşüren görüntüler peş peşe gelirken, Türk askerinin de bulunduğu Afganistan'da yaşananlar, göç dalgalarından dolayı Türkiye’yi de çok yakından ilgilendiriyor. Peki Afganistan'da kim kimdir? Siyasi ve askeri aktörler kimler? İşte cevapları...Cumhurbaşkanı Eşref Ghani Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinin ardından 4 araba dolusu nakit parayla Tacikistan'a kaçtığı iddia edilen Cumhurbaşkanı Eşref Ghani 2014 yılında görevine başladı. Ghani ABD’lilerin ülkede kurdurduğu ilk hükümet olan Hamid Karzai yönetiminde maliye bakanı olarak görev alıyordu. Ghani daha sonra ülkedeki yabancı askerlerin kontrol noktalarını Afgan güçlerine bırakması konusunda aktif rol oynadı. Taliban nedir ve kimlerden oluşur? 1990’larda Afganistan’da gücü ele geçiren Sovyetlere karşı mücadele eden militanlardan oluşuyordu. Taliban’ın pek çok üyesi Afganistan’da etnik çoğunluğu oluşturan Paştun’lardan oluşuyor. Taliban 1996 yılında Kabil’i ele geçirerek bir ‘İslam emirliği’ kurmuştu. Taliban rejimi altında kadınlar eğitim alamıyor ve çarşaf giymeye zorlanıyorlardı. Müzik ve diğer medya araçları yasaktı.Taliban lideri Hibetullah Ahundzade 2016’da başa geçen Taliban lider Hibetullah Ahundzade görevi Akhtar Muhammed Mansur’un ABD tarafından öldürülmesinden sonra almıştı. Örgüt 1996-2001 arasında devleti yönetirken Ahundzade üst düzey yargı üyesi olarak görev yapıyordu. Hibetullah Ahundzade yıllardır medyanın önüne çıkmıyor. Rahbari Şurası nedir ve kimlerden oluşur? 60 yaşında olduğu tahmin edilen Ahundzade'nin, Taliban'ın liderliğine gelmeden önce Pakistan'ın Ketta şehrinde bulunan ve birçok Taliban liderinin eğitim gördüğü bir medresede vaazlar verdiği ve öğretmenlik yaptığı bildirilmişti. Ahundzade'nin, Taliban'ın geneli üzerinde mutlak bir otorite sahibi olduğu biliniyor. Ahundzade'nin hemen altında Rahbari Şurası bulunuyor. Tüm askeri ve siyasi kararlar 26 üyeden oluşan Şura'da alınıyor. Molla Yakup Taliban'ın kurucusu ve ilk lideri Molla Ömer'in en büyük oğlu olan Molla Yakup, örgütün askeri gücünün en üst düzey ismi kabul ediliyor. Afganistan'da olduğu söylenen Molla Yakup'un, kendisinden önce Taliban'ın askeri lideri olan İbrahim Sadr'ın aksine daha barış yanlısı bir tutum sergilediği ve Afganistan'ın kontrolünü savaşmadan ele geçirmeyi hedeflediği biliniyor. Reuters'a göre 30'lu yaşlarında olan Yakup, Taliban içinde, babası nedeniyle çok sayılan ve sevilen bir isim. Ancak Afganistan'da değil de Pakistan'da büyümüş ve eğitim görmüş olduğu için kendisine yönelik negatif tutumlar sergileyen Taliban liderleri de olduğu söyleniyor. Afgan istihbarat kurumları ve güvenlik yetkilileri, Yakup'u "benmerkezci", "kendini hak sahibi gören" ve "Afganistan'ın gerçeklerinden bihaber" olarak nitelendiriyor.Molla Abdul Gani Birader Taliban'ın Katar'da bulunan siyasi bürosunun başkanı olan Birader, ABD ile 2020 yılında yapılan geri çekilme anlaşmasını da yürüten kişi. Taliban'ın kurucularından biri olan Birader, Sovyetlere karşı aynı zamanda kayınbiraderi olan Molla Ömer'in yanında savaştı. Guardian'a göre, 1996'da Taliban'ın Afganistan'ı fethetmesini sağlayan siyasi zaferlerde çok önemli rol oynayan Birader, 2010 yılında Pakistan’da tutuklanmış ve sekiz yıl hapis yattıktan sonra ABD yönetiminin girişimleriyle serbest bırakılmıştı. Taliban'ın de facto lideri konumunda Birader, 2020 yılında ABD ile temas kuran ilk Taliban üyesi oldu. Birader, 2020'de Doha Anlaşması'na imza koyanlardan biriydi. Taliban’ın siyasi lideri ABD Başkanı Donald Trump ile çatışmaların durdurulması konusunda bir telefon görüşmesi yapmıştı. Pazar gecesi yayımlanan haberlerde Birader'in Doha'dan Kabil'e doğru yola çıktığı detayı da yer aldı. Şu an Taliban’ın ülkeyi ele geçirmesiyle birlikte Baradar de facto bir lider konumuna geldi. (Ortada)Siraceddin Hakkani Taliban lideri Ahunzade'nin kurmayları arasında dördüncü sırada ABD'nin terör örgütleri listesinde bulunan ve Afganistan'daki ilk intihar saldırılarını düzenlediğine inanılan Hakkani Ağı'nın lideri Siraceddin Hakkani bulunuyor. Siraceddin Hakkani de ikinci nesil Taliban üyelerinden. Babası Celaluddin Hakkani Taliban'ın kurucularından ve Usame bin Ladin'in en yakın dostlarından biri olarak biliniyor. Celaluddin Hakkani de 80'li yıllarda Sovyetlere karşı ABD'nin yanında savaşan mücahitlerdendi. Birçok üst düzey Afgan yetkiliye yönelik suikastların yanı sıra çok sayıda intihar saldırısında ve birçok Batı ülkesi vatandaşının kaçırılmasında da Hakkani Ağı'nın adı geçiyor. Hakkani Ağı'nın El Kaide'yle de çok yakın bağlantıları olduğu biliniyor. Şu anki yeri net olarak bilinmeyen Hakkani'nin 40'lı ya da 50'li yaşlarında olduğu söyleniyor. Molla Abdul Hakim Taliban lideri Ahunzade'nin üç yardımcısının yanı sıra Molla Abdul Hakim de bahsedilmesi gereken önemli isimlerden. Taliban'ın adalet yapısının yani yargısının başındaki kişi olan Molla Abdul Hakim'e bu nedenle "başsavcı" da deniyor.Hamid Karzai Afganistan’ın en uzun süre hizmet eden Cumhurbaşkanı Hamid Karzai bu göreve 2001 yılında ABD’liler tarafından getirildi. 2014 yılında görevini bırakırken hükümetleri kimileri tarafından rüşvetçilik ile suçlandı. Taliban başkent Kabil’e girdikten sonra yanına kızlarını da alarak bir video çeken Karzai, “Afganistan’ın Taliban liderliğine geçişini barış içinde çözmeye çalışacağız” ifadelerini kullandı.ABD Özel Elçisi Zalmay Khalilzad Zalmay Khalilzad Eylül 2018’de ABD tarafından Taliban ile müzakere etmek için görevlendirildi. Afganistan’ın kuzey şehri Mazar-e Şerif’te doğan Khalilzad, ABD’nin Irak, Afganistan ve Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olarak görev yapmıştı. Khalilzad geçen nisan ayında Kongre’de bir oturumda ülkedeki durumu şu sözler ile açıklamıştı: "Bence Afganların önünde pazarlık ile oluşturulacak bir politik düzen veya uzun bir savaş olacak." Bismillah Han Muhammedi Muhammedi, Ghani hükümetinde Savunma Bakanı olarak görev yapıyordu. Bakana geçen günlerde Taliban tarafından suikast girişiminde bulunulmuş ve olaydan sağ kurtulmuştu. Muhammedi, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Gani'nin, kendisinin ellerini arkadan bağladığını iddia etti. Muhammedi, "Elimizi arkamızdan bağlayıp vatanı sattılar. Zengine de çetesine de lanet olsun" dedi.

Internet Haber Mobil Uygulama

Afganistan'da kim kimdir? Taliban'ın lideri kim ve beyin takımında kimler var?