Adalet sitmemimiz böyle çöküyor
Abone olAdalet Bakanlığı müfettişleri, mahkemelerde yaptıkları teftişler sırasında davaların gecikmesine ve zamanaşımına uğramasına yol açan ilginç tespitlerde bulundular...
Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı, ortaya çıkan hatalı
işlemleri diğer yargı birimlerinin de yapmaması için
başsavcılıkları ve mahkemeleri uyarıyor. Bakanlığın internet
sitesinde maddeler halinde sıralanan tavsiye listesinde zamanaşımı
sürelerinde hata yapılmaması, davaları uzatacak tutumlardan
kaçınılması, bilirkişi seçiminde dikkatli davranılması gibi
uyarılar yer alıyor. Denetimler sırasında, aynı bina içindeki bir
mahkemenin diğer bir mahkemeden dava dosyasının getirtilmesi için 1
yıla varan süreler verilerek duruşmaların ertelendiği tespit
ediliyor. Teftiş Kurulu Başkanlığı, bu şekilde davaların
uzayacağına dikkat çekerek gerektiğinde istenilen dosyanın mübaşir
tarafından getirtilmesi gerektiğine işaret ediyor. Davalarda,
hakimlerin duruşmalara hazırlıklı çıkarak yargılamanın bir an önce
sonuçlandırılmasına katkı sağlamaları için, "dosyaların incelemeye
alındığı" gerekçesiyle duruşmaları uzun süre ertelememeleri
isteniyor. Yine mahkemelerde bazı dosyaların gerekçeli kararlarının
öngörülen süre içinde yapılmadığını gören müfettişler, bunun ceza
davalarında 3 gün, hukuk davalarında ise en geç 15 gün içinde
yazılarak dosyaya konulması gerektiğine dikkat çekiyor.
Mahkemelerde bazı evrakların geç işleme konulmasıyla ilgili olarak
da mahkemeye intikal eden iddianame, dilekçe ve talimatların hakim
havalesini takiben gecikmeksizin işleme konulması konusunda uyarı
yapılıyor. Bazı davalarda ise karar tarihinden itibaren 6 aydan 1
yıla varan süreler geçmesine karşın, hükümlerin kesinleştirilmesi
için gerekli işlemlerin yapılmadığı vurgulanarak adaletin
tecellisinin gecikmesine sebep olan benzeri tutum ve davranışlardan
kaçınılması isteniyor. Denetlemeler sırasında yazıişleri müdürü,
başkatip gibi mahkeme görevlilerinin bilirkişi tayin edilmesi,
bilirkişi tayin edilemeyecek konularda mütalaa alınması gibi
uygulamalarla ilgili hukuka aykırı işlemler de ortaya çıkarılmış.
Bir mahkemenin zimmet suçundan yapılmakta olan yargılama sırasında,
dosyaya ibraz edilen belgeler ve tanık beyanları nazara alınarak
suç ve niteliğinin belirlenmesi maksadıyla bilirkişilerden rapor
aldığı müfettişler tarafından tespit edilmiş. Teftiş Kurulu
Başkanlığı, özel veya teknik bir bilgiyi gerektiren hâllerde
bilirkişilerin rey ve mütalâasına başvurulmasını, hâkimlerin
mesleğin gerektirdiği genel ve hukukî bilgi ile çözümlenmesi mümkün
olan suçlarda kendi takdirlerini kullanmaları gerektiğinin altını
çizdi. Bu olayda bilirkişiye başvurulamayacağı vurgulandı. Teftiş
Kurulu Başkanlığı'nın dikkat çektiği hatalı işlemlerden bazıları
şunlar: Aynı bina içindeki diğer bir mahkemeden dosyanın celbi için
bir yıla varan sürelerle yapılan ertelemelerin davayı uzatacağı
düşünülerek, dosya mübaşir tarafından getirtilmelidir. Ölü kişi
aleyhine dava açılamayacağı, bu itibarla açılan davanın
mirasçıların davaya dahili suretiyle görülemeyeceği anımsanmalıdır.
Bazı dosyalarda; dava zamanaşımının tespitinde yanılgıya
düşülebildiği anlaşılmıştır. Zamanaşımıyla ilgili hükümlerin
tatbikinde daha duyarlı davranılarak, benzeri yanlışlıklara yol
açılmamalıdır. Bazı dosyaların karar verilmek ya da incelenmek
üzere, sık sık tetkike alındığı gözlenmiştir. Duruşmalara
hazırlıklı çıkılması ve davaların sürüncemede kalmasına neden
olunmaması gerekir. Bazı mahkemelerde gerekçeli kararların Ceza
Muhakemeleri Usulü Kanunu'nda öngörülen sürede yazılmadığı
belirlenmiştir. CMUK maddesi dikkate alınmalıdır. Tutuklusu olan
dosyalarda, duruşmalara otuz günden fazla ara verilemeyeceği
dikkate alınmalıdır.