Adalet sistemi inanılmaz değişti

AB sürecinde Türkiye adalet sistemini baştan aşağı değiştirdi. Polisin uyacağı kurallardan mahkemedeki yargılama sürecine, cezaevlerindeki durumdan yeni cezalara kadar birçok alanda köklü değişiklikler yapıldı. 17 aralık zirvesi öncesi meclisten geçen, Cumhurbaşkanı’nın Brüksel'deki hükümetin elini güçlendirmek için hemen onayladığı yeni CMUK, 1 nisanda yürürlüğe giriyor. Polis, yeni yakalama prosedürünü ezberlemeye çalışıyor Aslında çevik kuvvet dahil tüm polis memurları,bir süredir amirlerinin verdiği kartı üzerlerinde taşıyorlar. Kartın bir yüzünde yakalama sırasında okunacak haklar, diğer yüzünde de uyarılar var. Uyarıda, "yakalama işlemini hukuka aykırı yaparsanız, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin öngördüğü tazminatı cebinizden ödersiniz " deniliyor. Şimdi hak okuma işlemi kanunen de zorunlu hale getirildi. Türkiye, yıllar boyunca Lahey'deki mahkemenin hükmettiği hukuk dışı gözaltı tazminatlarını ödemek durumunda kaldı. İhtiyaç duyanlara ücretsiz avukat tayin edilecek 76 yıllık ceza muhakemesi kanunundaki değişiklik, bir anlayış değişikliğini de beraberinde getiriyor. Ankara Barosu’nun CMUK merkezi, mesleğe yeni başlayan 450 avukat, gelen telefona göre ihtiyaç duyanlara yardıma koşuyor. Maddi durumu avukat tutmaya elvermeyenler, barodan ücretsiz yardım alabiliyor. Avukatlar, artık karakoldan içeri adım atılan andan, hakim önüne çıkılan ana kadar zanlıların yanında. Yeni yasa, zanlıya bu hakkı veriyor. CMUK merkezlerinin de işi ağırlaşıyor. Yolu ilk defa karakoldan geçenlere, gözaltına alındıklarının yakınlarına bildirilmesinin bir hak olduğunu hatırlatıyor avukatlar. CMUK merkezlerine karakollardan gelen avukat talebi de aslında, o karakol hakkında fikir edinmenin yollarından biri. Ankara'da bazı karakollardan yıl boyunca hiç avukat talebi olmaması, o karakolların ne kadar şeffaf olduğu konusunda şüphe uyandırıyor. CMUK merkezlerinin telefon numaraları Yine yolu ilk kez karakoldan geçenler, avukat istemek için İstanbul'da 252 95 16'yı, Ankara'da 310 55 26'yı, Diyarbakır'da 228 27 51'i arayabilirler. Yeni yasa, gece aniden çalınan kapıların açılmayacağını da hükme bağlıyor. Aramalar, artık yalnızca gün doğumundan gün batımına kadar yapılabilecek. CNN TÜRK ekranlarında belgelenen ve yayınlandığı dönemde büyük ses getiren hortum işkencesi, yine tanıdık Filistin askısı görüntüsü ve benzerleri artık hatırlanmamak üzere unutulacak. Hukuki yollarla alınmayan ifadeler geçerli sayılmayacak Sorgu sırasında görüntü ve ses kaydı alınacak. Kendi iradesiyle vermiş dahi olsa zanlının hukuki olmayan yolla alınmış ifadesi geçerli sayılmayacak. Adli kolluk Peki devletle vatandaş arasında silbaştan yaratılan anlaşmanın, içe sinmeyen, şüpheyle karşılanan maddeleri yok mu? Yeni yasa, jandarmanın, polisin adını adli kolluk koyuverdi. Yıllar boyunca, adli kolluğun ayrı bir birim olarak düzenlenmesini isteyenlerin gücü yetmedi. Adli kolluk görevini, yeni ismiyle yine polis ve jandarma yapacak. Yeni tasarı, gizli tanık, gizli delil, gizli soruşturmacı gibi kurumlarla açık, yüze karşı, tartışılabilir olmayan yolların da önünü açmış oldu. Telefon dinlemenin yasal çercevesi belirlendi Bugüne kadar yapıldığı bilinen telefon dinleme, kaydetme işlemlerinin de hukuki sınırı çizildi. Yani bir başka deyişle hukuksal hale getirildi. İrfan Değirmenci / CNN TÜRK