AB'den Türkiye'ye haklı eleştiri

AB Zirvesi`nin sonuç bildirisinde yer alan Türkiye paragrafında son dakika değişikliğine gidildi. AB liderleri bildiriye, Türkiye`nin itirazına rağmen ‘Güneydoğu’daki kültürel haklarla ilgili adım atılması` ifadesini koydu. Daha önceki belgelerde ``İnsan hakları sorunu`` gibi genel olarak ifade edilen beklentilerin ilk kez bir belgede ``Güneydoğu`` diye özellikle adlandırılması, Türkiye`nin tepkisiyle karşılaştı. Güneydoğu sürprizine karşılık, 2004 sonunda Türkiye`ye müzakere tarihi verilebileceği konusunda somut işaret de verildi. Sonuç bildirisine son dakikada şu ifade girdi: ‘‘Katılım müzekerelerinin başlaması yolunda, Türkiye`de kaydadeğer gelişmeler olmaktadır.’’ Avrupa Birliği liderlerinin Brüksel zirvesindeki sonuç bildirisi Türkiye açısından bir olumlu, bir de olumsuz ifadeyle yayınlandı. 2004 yılı sonunda Türkiye`ye müzakere tarihi verilebileceğine ilişkin bir sinyal sonuç bildirisine girerken, Türkiye`nin itirazına rağmen ‘Güneydoğu’daki kültürel haklarla ilgili adım atılması` ifadesi de aynı belgede yer aldı. Genişlemeyle ilgili sonuç bildirisine son anda şu ekleme yapıldı: ‘‘AB, müzakerelere başlanması yolunda şu ana kadar gerçekleştirilen kaydadeğer ilerlemelerin devamı için Türkiye`yi teşvik eder.’’ Bu ifade müzakere için ilk somut sinyal olarak algılandı. SONUÇSUZ ÇABALAR AB`nin sonuç bildirisinde Güneydoğu`daki kültürel haklar ile makroekonomik dengesizliklere vurgu yapılacağı anlaşılınca Başbakan Tayyip Erdoğan, AB Dönem Başkanı İtalya`nın Başbakanı Silvio Berlusconi`den, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül de AB Komiseri Günter Verheugen`den bu maddelerin çıkarılmasını istediler. Ancak, bu çabalar sonuç vermedi. Gül, önceki akşam ‘‘Türkiye ile ilgili bölüm farklı bir hale getirilmeye çalışılıyor. Eğer ifade böyle kalırsa bunu kabul etmeyeceğimizi açıklarız’’ demişti. Daha önceki belgelerde ‘‘insan hakları sorunu’’ şeklinde genel bir ifade kullanan AB ilk kez Güneydoğu`daki hakları gündeme getirdi. AB, Türkiye`ye yönelik şu beklentileri sıraladı: Yargının bağımsızlığı ve işleyişi. Örgütlenme, ifade ve din özgürlükleri gibi temel hürriyetler. Asker-sivil ilişkilerinin AB normlarına uyarlanması. Güneydoğu`daki durum ile kültürel haklar konusunda adım atılması. Makro ekonomik alanda iyileştirme. Yapısal durumun düzeltilmesi. AB liderleri Kıbrıs konusunda da Türkiye`nin çözüme yönelik olumlu yaklaşımını belgeye ekledi ve Türkiye`nin bu tavrının memnuniyet verici olduğunu vurguladı. GENELDE OLUMLU AB tarafından dile getirilen bu eksikliklere karşın Türkiye paragrafı oldukça olumlu bir havaya sahip. Belgede Türkiye`nin attığı adımlar, hatırı sayılır ve kararlı olarak tanımlanıyor. Kopenhag kriterlerini karşılama yönünde önemli gelişme sağlandığına da atıf yapan belgenin Ankara`yı en çok rahatlatan bölümünü ise Kıbrıs`a ilişkin ifadeler oluşturdu. Bildiride, ``Kıbrıs`ta çözüm Türkiye`nin AB üyelik beklentilerini büyük ölçüde kolaylaştırır`` ifadesi yer aldı.