ABD'den Türkiye'ye petrol darbesi

ABD'liler, Irak petrollerini İsrail üzerinden Akdeniz'e aktarmayı hedefleyen yeni proje için çalışmalara hız verdi. Bu projenin hayata geçirilmesi için 1948'de İsrail'in kurulmasıyla kapatılan Kerkük-Hayfa arasındaki boru hattı kullanılacak. Kerkük-Hayfa boru hattının tekrar kullanılmaya başlamasıyla, Kerkük-Yumurtalık hattının devre dışı kalmasından endişe ediliyor. ABD'nin Irak'a yönelik saldırı ısrarında petrolün birinci derece faktör olduğu da 1948'den bu yana kullanılmayan boru hattının tekrar açılması girişimlerini başlatmasıyla ortaya çıkmıştı. Uluslararası Enerji Ajansı IEA, Ortadoğu-Hazar Bölgeleri petrol kaynaklarının değerinin trilyon dolarlarla ifade edilen bir yekunla ancak anlatılabildiği tespitini yapıyor. Sadece Irak'ın belirlenmiş petrol rezervinin 100 ile 112 milyar varil civarında olduğu belirtiliyor. Tespiti yapılmış bu rezerv Irak'taki bilinen 73 bölgeye dağılmış durumda. 73 bölgeden ise sadece 15'i geliştirilmiş ve işletilen petrol sahaları. Ayrıca Irak'taki 530 petrol sahasından 416'sında ise halen sondaj yapılmadığı belirtiliyor. Söz konusu sahalarla birlikte Irak'ın petrol rezervinin 280 ile 360 milyar varil civarında olduğu tahmini yapılıyor. Cheney de ilgileniyor IEA uzmanlarının hazırladığı rapora göre, dünyanın en büyük devlet ve petrol şirketleri bütün projelerini söz konusu iki bölgeye göre geliştiriyor. Raporda ayrıca bir dönem Halliburton Şirketi'nin Başkanlığı'nı yapan ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney'nin yaptığı bir değerlendirmeye de yer veriliyor. Cheney'nin Ortadoğu ve Hazar Bölgeleri için, "Daha önce hiç bir zaman, Ortadoğu ve Hazar gibi birden bire böylesine stratejik önem kazanan bir bölge olmamıştı" sözlerine dikkat çekiliyor. Dünyanın en büyük sahaları Büyük petrol yataklarına sahip olan Irak'ın coğrafi konumu ise verimli bir denize açılan terminal yapımına izin vermemesi ülkenin en büyük dezavantajı. Irak'ın Körfez'e açılan Fao Yarımadası Huveyze bataklıklarının uzantısı. Fırat ve Dicle nehirlerinin getirdiği alüvyonların Körfez'e açılan çıkışları sık sık doldurması, söz konusu bölgede derinleştirme çalışmalarına ihtiyaç duyurmakta. Bu olumsuzluk deniz üzerinde 2 önemli ihraç terminali kurulmasına sebep oldu. Bu terminallerden biri Mina el Bakır, diğeri ise Khor el Amaya. Her 2 terminal de Uzak Doğu'ya yönelik ihracat için kullanılıyordu. Konunun uzmanları, 1948' den bu yana kullanılmayan Kerkük-Hayfa boru hattının 5-6 ay gibi kısa bir sürede faaliyete geçirilebileceğini ifade ediyorlar. Uzmanlar, ABD'nin elindeki teknolojik imkanların günde 2 kilometre boru hattı inşa edebilecek kadar ileri olduğunu hatırlatarak, boru hattının yeniden inşa edilmesi durumunda bile 5-6 ay gibi kısa bir sürede hattın çalışabilir hale getirileceği kanaatinde olduklarını söylüyorlar. Boru hattı ister tamir edilsin, ister yeniden inşa edilecek olsun, çalışmalar 4 ya da 5 koldan birden sürdürülecek. Bir grup, İsrail topraklarında çalışırken, diğer bir grup Lübnan topraklarında çalışacak, 2 ya da 3 grup da Irak topraklarında çalışacak. Proje, Türkiye'ye karşı Kerkük-Hayfa boru hattının Kerkük-Yumurtalık boru hattına alternatif bir boru hattı hattı olarak 1990'lı yılların ikinci yarısında gündeme getirildiği bildirildi. Sultan II. Abdülhamid'in, Memalik-i Mahrusa olarak tescil ettiği Kerkük ve Musul bölgesindeki haklarını hatırlatan uzmanlar, 1977'den 1991'e kadar Kerkük-Yumurtalık boru hattıyla sağladığı artı değerden Türkiye'yi mahrum etmek ve sıkıştırmak için ABD'nin çalışmalar yürüttüğüne dikkat çekiyorlar. Her yıl ortalama 25-30 milyar dolar civarında petrol üreten Irak'ın petrol bakımından en verimli sahası Kerkük. ABD'nin, ne Türkiye'ye, ne de Kürtlere bırakmak istemediği Kerkük'te Irak petrolünün % 40'ı çıkarılıyor. Petrol geliri ise yıllık 9,5 milyar dolar civarında. Irak'ta 2000, 2001, 2002 yıllarında ortalama günlük 2 milyon 500 bin varil petrol üretilirken, bunun 1 milyon varilinin Kerkük'ten elde edildiği kaydediliyor. YENİŞAFAK