ABD'den NATO'ya ayar! Böyle devam etmez

Matis, katıldığı ilk NATO Savunma Bakanları Toplantısı'nda, ittifak üyelerini savunma harcamalarını artırmaları konusunda uyardı.

Toplantıda yaptığı konuşmanın metnine göre, Mattis, NATO'nun, her üyenin ülke ekonomisinin yüzde 2'sini savunmaya harcamasına ilişkin planın gereğini yerine getireceği bir tarih belirlenmesini istedi. 

Bunun Washington'daki "siyasi gerçeklik" temelinde "adil bir talep" olduğunu söyleyen Mattis, "Amerikalı vergi mükellefleri, Batı'nın değerlerini savunmak için artık orantısız bir payı üstlenemez. Amerikalılar, sizin çocuklarınızın gelecekteki güvenliğine, sizden daha fazla önem veremez. Askeri anlamda hazır olmaya önem vermemek, kendimize, ittifaka ve şimdi açıkça tehlike altında olan ve bize miras kalan özgürlüklere saygı konusunda eksikliği gösteriyor." dedi.      

İttifak üyelerine, halkının somut talepleri ve ABD'deki siyasi gerçekliğe ilişkin net bir fotoğrafı ortaya koyma borcu olduğunu söyleyen Mattis, "ABD sorumluluklarını yerine getirecek. Ancak halklarınız ABD'nin ittifaka olan taahhütlerini azalttığını görmek istemiyorsa her bir başkentin ortak savunmamıza verdiği desteği göstermesi gerekiyor." şeklinde konuştu.               

'YÜZLERİNİ BAŞKA YÖNE ÇEVİRİYORLAR'

Bazı ittifak üyelerinin, Rusya'nın Ukrayna toprağı Kırım'ı ilhak etmesi ve DEAŞ'ın Suriye ve Irak topraklarını ele geçirmesi karşısında, "olanları inkar eden bir yaklaşımla yüzlerini başka yöne çevirdiğini" kaydeden Mattis, "Doğu ve güneyden gelen tehlikelere rağmen, NATO'nun karşılık verme gücündeki boşlukları doldurmada veya adaptasyonda başarısız olduk." ifadesini kullandı.

NATO üyelerinden İngiltere, Estonya, Polonya, Yunanistan ve ABD, savunmaya yüzde 2'lik harcama yapıyor. Ekonomisi en güçlü ülkelerden G7 üyesi Fransa'nın savunma harcaması 1,78, Almanya'nın yüzde 1,19, İtalya'nın yüzde 1,11, Kanada'nın yüzde 0,99'da kalıyor. Türkiye'nin savunma harcaması oranı ise yüzde 1,56.        

ABD Başkanı Donald Trump, göreve gelmeden önce Alman Bild gazetesine verdiği röportajda, "NATO'nun sorunları var. NATO eskidi çünkü birincisi, bildiğiniz gibi yıllar öncesinden tasarlanmış. İkincisi, ülkeler ödemeleri gerektiği parayı ödemiyorlar. NATO'nun eskidiğini söylediğimde baskı altında kaldım. Terörizme karşı bir şey yapmadığı için de eskidi." demişti.               

Ülkelerin kendi üzerlerine düşen payı ödemediğini, bunun ABD'ye karşı adil olmadığını belirten Trump, ancak bunun haricinde NATO'yu çok önemli bulduğunu ifade etmişti. Trump'ın bu açıklamaları, ABD'nin Washington'da kurulan NATO'ya desteğinin ve bağlılığının sorgulanmasına neden olmuş, Avrupa'da "ABD'siz savunma tartışması" başlamıştı.        

NATO GENEL SEKRETERİ STOLTENBERG'TEN CEVAP GELDİ

 NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, ABD Savunma Bakanı James Mattis'in ittifakın diğer üyelerinin sene sonuna kadar savunma harcamalarını artırmaması durumunda ülkesinin ittifaka olan desteğini azaltacağı yönündeki açıklamasını, "çok kararlı bir mesaj" şeklinde değerlendirdi.

Stoltenberg, düzenlediği basın toplantısında Mattis'in uyarısına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Amerikalı bakanın açıklamasını "çok kararlı bir mesaj olarak gördüğünü" ifade eden Stoltenberg, "Bakan Mattis, çok kararlı bir mesajı tüm müttefiklere iletti. Bu mesaj, yük paylaşımının önemi gösteriyor ve ABD'deki siyasi gerçekliliği yansıtıyor." dedi.

- "AVRUPA'NIN DAHA GÜÇLÜ BİR SAVUNMAYA İHTİYACI VAR"

Bakan Mattis'in mesajının netliğinin, diğer bakanlar tarafından memnuniyetle karşılandığını kaydeden Stoltenberg, "Diğer bakanlar da daha fazlasını yapacakları konusunda kararlı mesajlarla karşılık verdi. Savunmaya daha fazla yatırım yapmanın, sadece ABD için değil, Avrupalı üyeler ve Kanada'nın da çıkarına olduğunu görüyorlar. Bu Avrupa'nın çıkarına çünkü Avrupa'nın daha güçlü bir savunmaya ve güvenliğimize daha fazla yatırım yapmaya ihtiyacı var." ifadesini kullandı.

- "MÜTTEFİKLER ADİL BİR MESAJ VE ADİL BİR TALEP OLDUĞUNU SÖYLEDİ"

Bazı müttefiklerin, savunma harcamalarını artırmaya başladıklarını, Avrupa ve Kanada'da yüzde 4'e yakın bir artış olduğunu söyleyen Stoltenberg, "Bakan Mattis'in bu kararlı mesajının ardından, Letonya, Litvanya ve Romanya, yüzde 2'ye çok yakında ulaşacaklarını ifade etti. Diğer birçok ülke de savunma harcamasını artırdıklarını ve Mattis'in mesajının adil bir mesaj ve adil bir talep olduğunu söyledi." değerlendirmesinde bulundu.

ABD'NİN UYARISI

Mattis, katıldığı ilk NATO Savunma Bakanları Toplantısı'nda, ittifak üyelerini sene sonuna kadar savunma harcamalarını artırmaları konusunda uyararak "Halklarınız ABD'nin ittifaka olan taahhütlerini azalttığını görmek istemiyorsa her bir başkentin ortak savunmamıza verdiği desteği göstermesi gerekiyor." demişti.

Mattis ayrıca, "Amerikalı vergi mükellefleri, Batı'nın değerlerini savunmak için artık orantısız bir payı üstlenemez. Amerikalılar, sizin çocuklarınızın gelecekteki güvenliğine, sizden daha fazla önem veremez. Askeri anlamda hazır olmaya önem vermemek, kendimize, ittifaka ve şimdi açıkça tehlike altında olan ve bize miras kalan özgürlüklere saygı konusunda eksikliği gösteriyor." ifadesini kullanmıştı.

ÜLKELERİN HARCAMALARI

2014 yılında, NATO her üyenin ülke ekonomisinin yüzde 2'sini savunmaya harcamasına ilişkin bir karar alsa da, 28 müttefikten sadece İngiltere, Estonya, Polonya, Yunanistan ve ABD, yüzde 2'lik harcama yaptı.

Ekonomisi en güçlü ülkelerden G7 üyesi Fransa'nın savunma harcaması 1,78, Almanya'nın yüzde 1,19, İtalya'nın yüzde 1,11, Kanada'nın yüzde 0,99'da kaldı. Türkiye'nin savunma harcaması oranı ise yüzde 1,56.

TRUMP, SAVUNMA HARCAMALARININ ARTIRILMASINI İSTEMİŞTİ

ABD Başkanı Donald Trump, göreve gelmeden önce Alman Bild gazetesine verdiği röportajda, "NATO'nun sorunları var. NATO eskidi çünkü birincisi, bildiğiniz gibi yıllar öncesinden tasarlanmış. İkincisi, ülkeler ödemeleri gerektiği parayı ödemiyorlar. NATO'nun eskidiğini söylediğimde baskı altında kaldım. Terörizme karşı bir şey yapmadığı için de eskidi." demişti.

Ülkelerin kendi üzerlerine düşen payı ödemediğini, bunun ABD'ye karşı adil olmadığını belirten Trump, ancak bunun haricinde NATO'yu çok önemli bulduğunu ifade etmişti.

Trump'ın bu açıklamaları, ABD'nin Washington'da kurulan NATO'ya desteğinin ve bağlılığının sorgulanmasına neden olmuş, Avrupa'da "ABD'siz savunma tartışması" başlamıştı.