ABD ve Çin'den Pyongyang'a roket uyarısı

ABD ve Çin liderleri, Kuzey Kore'nin planladığı bir roket denemesini gerçekleştirmesi halinde, 'olası provokasyonlar' karşısında eşgüdüm içinde tutum belirleme kararı aldı.

ABD Başkanı Barack Obama ve Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao, bugün Güney Kore'nin başkenti Seul'de başlayan nükleer güvenlik zirvesi kapsamında bir araya geldiler.

Çin'in bölgedeki önemli müttefiklerinden olan Kuzey Kore ile ilgili gelişmeler, iki liderin ele aldığı en önemli başlıklardan biriydi.

Kuzey Kore, Nisan ayında fırlatacağı uzun menzilli roketin bir uyduyu uzaya taşıyacağını söylüyor.

Pyongyang yönetimi 12 - 16 Nisan arasındaki fırlatma ile, devletin kurucusu Kim İl-Sung'un 100. yaşgününü uzaya çıkarak kutlamak istiyor.

ABD ise fırlatmanın aslında bir uzun menzilli füze denemesi olduğunu ve BM kararlarını ihlal edeceğini söylüyor.

Kuzey Kore son uzun menzilli roket denemesini 3 yıl önce düzenlemiş, roketin uzaya ulaştığı açıklanmıştı. ABD ve Japonya böyle bir obje tespit etmediklerini bildirdi.

BM Güvenlik Konseyi ise daha sonra Kuzey Kore'nin nükleer ve balistik füze denemeleri aleyhinde karar aldı.

Pyongyang'ın buna yanıtı ise nükleer silahsızlanma anlaşmalarından çekilmek ve iki hafta içinde bir nükleer test düzenlemek oldu.

Çin'e 'daha katı tavır' çağrısı

Obama görüşme öncesi gerek Çin gerekse ABD'nin çıkarlarının da silahların yayılmasını önlemeye yönelik kuralların uygulanmasında yattığını belirtmiş, Çin'in Kuzey Kore karşısında yeterince katı olmadığından yakınmıştı.

Beyaz Saray yetkilileri ise bugünkü görüşmede tarafların bu alanda işbirliğini sürdüme kararlılığını teyit ettiğini söylüyor.

Beyaz Saray kaynaklarından yapılan açıklamaya göre Hu, görüşmede Kuzey Kore ile ilgili gelişmeleri çok ciddiye aldığını ve Çin'in kaygılarını Pyongyang'a ilettiğini söyledi.

Çin resmi haber ajansı Şinhua'ya göre ise Hu Kuzey Kore meselesinin "çok karmaşık ve hassas" olduğunu söyledi; "Yarımadadaki gerilimin giderilmesi için büyük çabalarla yaratılan ivmenin kaybedilmemesini umuyoruz" dedi.

Obama Seul'de daha önce de Güney Kore Başbakanı Lee Myung-bak ile görüşmüş ve fırlatma planlarının iptal edilmemesi halinde Kuzey Kore'ye uygulanan yaptırımların ve tecridin ağırlaşacağını söylemişti.

Güney Kore ise roketin toprakları üzerinden geçmesi halinde vurulacağı uyarısında bulundu.

Anlaşma askıya alındı

Kim Jong-il'in geçen yıl sonunda ölümü ardından lider değişimi yaşayan Kuzey Kore yönetimi, daha geçen ay uzun menzilli füze denemeleri ve uranyum zenginleştirme faaliyetini askıya almayı kabul etmişti.

Ayrıca ülkenin nükleer tesisleri BM denetçilerine açılacaktı.

Bunun karşılığında ABD de ülkeye 240 bin ton gıda yardımı yollayacaktı.

Ancak şimdi bu anlaşma askıya alındı.

Obama ayrıca dünyayı nükleer silahlardan arındırmak için Rusya ve Çin ile birlikte çalışacaklarını belirtti.

Güney Kore'de yapılacak nükleer güvenlik zirvesinden önce konuşan Obama, ABD'nin sahip olduğu nükleer silahları azaltarak da stratejik caydırıcılığı sürdürebileceğini söyledi.

Obama, İran'ın nükleer programına da değindi ve krizin diplomasi yoluyla çözülebileceğini belirtmekle beraber bunun için zamanın daraldığını vurguladı.

50'yi aşkın ülkeden temsilciler Seul'de

Seul nükleer terörizm riskini azaltmayı amaçlayan ve 50'den fazla ülkenin liderinin katılacağı zirveye ev sahipliği ediyor.

Obama, Güney Kore'deki zirve öncesinde, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile de görüştü.

Erdoğan, basın toplantısı dâhil olmak üzere 2 saat 15 dakika süren görüşmede ağırlıklı olarak Suriye konusunun konuşulduğunu söyledi.

Obama zirve sırasında Rusya ve Çin liderleri ile yapacağı görüşmeler ile İran'ın yükümlülüklerini yerine getireceği bir karar çıkarmaya çalışacaklarını belirtti.

İki gün sürecek Nükleer Güvenlik Zirvesi'ne 50 kadar ülkeden devlet ve hükümet başkanları ve uluslararası örgütlerin yöneticileri katılıyor.

Görüşmelerin 'kirli bomba' denilen ve terör amacıyla patlayıcılara yerleştirilmesiyle radyoaktif kirlenme yaratan malzemeleri de kapsayacağı açıklandı.

Zirvede nükleer santrallerin güvenliği de tartışılacak. Ancak gözlemciler tüm santralların düşük düzeyde zenginleştirilmiş yakıt kullanmasını şart koşan bir anlaşmaya varılmasını fazla olası görmüyor.

Yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyum silah üretiminde de kullanıldığı için İran ve Kuzey Kore gibi nükleer programı şüphe çeken ülkelerin bu faaliyetten vazgeçmesine çalışılıyor.

Nükleer güvenlik alanında tek bir standart üzerinde uzlaşılması da beklenmiyor. Çünkü bazı ülkeler standartlara uyulduğunu denetlemek için yapılacak teftişlere kapılarını açma fikrinden hoşnut değil.