ABD tutsağı Türkler'in hazin öyküsü

Wikileaks, ABD’nin Guantanamo hakkında hazırlanan belgeleri yayınlamaya devam ediyor. Son olarak üste tutulan tutuklular hakkında hazırlanan belgeler yayınlandı. Belgeler arasında 5 Türk de bulunuyor.

Belgeler, tutukluların kısa özgeçmişleri ve sağlık durumları ile Afganistan ya da Pakistan’daki faaliyetleri hakkındaki bilgileri içeriyor. Bu bilgiler sıralandıktan sonra tutukluların istihbarat açısından önemli olup olmadığına dair değerlendirmeler yapılıyor ve tutukluluğunun devamı ya da salıverilmesi hakkında görüş belirtiliyor.

Sızan belgelerdeki tutukluların kişisel hikayeleri birbirinden ilginç detaylar içeriyor. Borcu ya da bedav yaşamak için Afganistan’a gidenler de var, ABD için ‘düşman savaşçı’ tanımına girenler de. İşte Guantanamo’daki Türklerin hikayeleri.

İŞ VE EŞ ARARKEN… 

Hazırlanan en eski belgenin tarihi 27 Eylül 2002…

Bu belgeye 1981 Van doğumlu İ. Ş. Ş. İçin hazırlanmış. Buna göre, iş ve eş aramak için 2001’de Afganistan’a gitti. 6 ay kadar Kabil’de kaldıktan sonra Kasım ya da Aralık ayında Pakistan’a geçerken polis tarafından sınırda yakalandı. Daha sonra Pakistan polisi tarafından ABD’li yetkililere teslim edilen İ. Ş. Ş. 15 Şubat 2002’de Guantanamo’ya transfer edildi. Belgede mahkumun üsse gönderilme nedeni, görünümünün aranan bir militana benzemesi olarak belirtiliyor.

Belgedeki değerlendirme bölümünde İ. Ş. Ş.’nin El Kaide ya da Taliban’la ilgisinin bulunmadığının anlaşıldığı ve mahkumun istihbarat yönünden bir değerinin olmadığı yazılı. Hazırlanan belgede mahkumun salıverilmesi ya da başka bir yere transfer edilmesi tavsiye ediliyor.

ALACAKLILARINDAN KAÇARKEN… 

16 Ağustos 2003’de M. N. M. için düzenlenen belge belki de en trajik öyküyü içeriyor.

1971 Doğubeyazıd doğumlu olan M. N. M.’nin panik atak ve açık alan fobisi var.

Kendisini küçük ölçekli işadamı olarak tanımlayan M. N. M., 10 bin dolar borcunu ödeyemeyince, borçlularından kurtulmak için Afganistan’a kaçtı. 11 Eylül saldırılarından sonra da Afganistan’da kalmaya devam eden M.N.M. burada iş yapabileceğini düşünerek ülke genelinde dolaşmaya başladı.

ÖNCE TALİBAN SONRA ABD TUTUKLADI 

2001 Kasımında casus olabileceği kuşkusu ile Taliban tarafından tutuklandı ve Herta’ta hapse atıldı. Daha sonra bölgenin kontrolü koalisyon güçlerine geçince hapisten çıkarıldı ve ‘düşman savaşçısı’ olabileceği kuşkusuyla Ocak 2003’te Guantanamo’ya gönderildi.

Radikal unsurlarla bağlantısı olmadığı ve istihbarat konusunda değersiz olduğu için salıverilmesi ya da başka bir yere gönderilmesi öneriliyor.

‘DÜŞMAN SAVAŞÇI’ TÜRK 

21 Mayıs 2004 tarihli belge Guantanamo’da tutulan ve ‘düşman savaşçı’ olarak tanımlanan tek Türk’e ait.

Belgeye göre S. U ve babasının Türkiye’deki radikal İslamcı gruplarla ilişkisi var. Özbekistan’daki İslami Hareket üyesi Rustam Baltabayev’in üzerinde bulunan telefon listesinde S. U.’nun da adına rastlanmış.

1997-1999 yılları arasında Suriye-Türkiye arasında gidip geldi. Haziran 1999’da Türkiye-Gürcistan sınırında yakalanan S. U. bu sırada Çeçen mücahitlere katılmak istiyordu. 2000’de İran üzerinden Kabil’e gitti ve 14 ay orada kaldı. Daha sonra Celalabad’ta bir ay kaldı. Oradan da Peşaver’e gitti ve burada yakalandı.

Belgelerde S.U’nun geçmişte yaptıkları anlatılırken, verdiği bilgiler arasında tutarsızlıklar olduğu belirtiliyor.

‘İSTİHBARAT OLARAK ÇOK DEĞERLİ’ 

Belgelerde istihbarat bilgisi olarak S.U.’nun çok değerli olduğu vurgulanıyor ve kendisinden şu konularda bilgi alınabileceği belirtiliyor:

• El Kaide’nin lider kadrosu 

• El Kaide’nin Afganistan’daki askeri ve eğitim kamplarındaki komutanları 

• Örgütün Afganistan, Çeçenistan, İran, Pakistan ve Türkiye’deki tesisleri 

• Türkiye’deki radikal İslamcı gruplar 

• El Kaide’nin keskin nişancılığı da içeren temel eğitimleri 

• Çeçenya’ya giden mücahitlerin kullandığı yolar 

• İran üzerinden Afganistan’a giden mücahitlerin kullandığı yollar 

Belgelerde S.U., düşman savaşçı olarak nitelendiriliyor.

TALİBAN BEDAVA EV VERİYOR HABERİNİ OKUDU VE HAYATI DEĞİŞTİ 

1 Şubat 2003’te hazırlanan belgede adı geçen Y. Ç. G.’nin kronik gastrit ve tüberküloz hastası olduğu not edildi.

1967 Sakarya doğumlu. Y. Ç. G., borçlarını ödemek için Mart 2001’de Bahreyn ve Pakistan üzerinden Afganistan’a gitti. Y. Ç. G. ‘nin anlattığına göre yolculuk sebebini, bir gazetede Taliban’ın bedava ev vereceğine dair okuduğu bir haber. Afganistan’daki koyu İslamcı bir topluluğa katılan Y. Ç. G. burada marangozluk yapmaya başladı.

2001 Ekimi’nin başında Kabil’in denetimi ABD askerlerin eline geçmeden hemen önce Celalabad’a gitti ve Aralık 2001’e kadar burada kaldı. Daha sonra sınırı geçerek Peşaver’e gitti ve 16 Aralık 2001’de buradaki bir camide tutuklandı.

Afganistan’da tanıştığı ve kendisini İslamcı topluluğa yönlendiren Ömer Kürdi hakkındaki bilgileri nedeniyle 15 Şubat 2002’de Guantanomo’ya gönderildi.

Belge’de Y. Ç. G.’nin El Kaide veya Taliban’a üye olmadığı, ABD’ye karşı tehdit oluşturmadığı ve istihbarat değerinin olmadığı belirtilerek salıverilmesi ya da başka bir yere transferi öneriliyor.

ALMANYA’DAN AFGANİSTAN’A 

M. K 19 Mayıs 2006’da hazırlanan belge Berlin doğumlu M.K. için. 19 Mart 1982’de Berlin’de doğan M. K., El Kaide’nin Berlin’deki hücresi ile Cemaat e Tebliğ adlı örgüte üye olmakla suçlanıyor. M. K.’nın Laşkar E Tayiba örgütüne de üye olabileceği belirtiliyor.

Almanya’da doğmasına rağmen Türk vatandaşı olan M. K. 1999-2001 yılları arasında Berlin’deki üç camiye devam etti ve buralarda iki Cemaat e Tebliğ üyesiyle yanıştı. Daha sonra Ekim 2001’de yine Türk olan arkadaşı S. B. İle Pakistan’a gitmek için yola çıktı. Ancak Alman polisi S. C.’yi havaalanında tutuklayınca M. K. yoluna tek başına devam etti. Aynı belgede S. C.’nin El Kaide’nin Bremen hücresinin lideri olduğu da belirtiliyor.

Pakistan’da Cemaat et Tebliğ’e bağlı çeşitli ev ve camilerde kalan ve eğitim alan M. K. daha sonra Peşever’e yerleşerek Kur an öğretmeye başladı. M. K. burada Pakistanlı yetkililer tarafından tutuklandı ve 27 Aralık 2001’de Kandahar’daki ABD yetkililerine teslim edildi.

13 Şubat 2002’de Guantanamo’ya nakledilen M. K.’nın sorgularda tutarsız cevaplar verdiği not edilmiş.

TERÖR EĞİTİMİ 

Belgede M. K. hakkında yer alan çarpıcı iddialardan biri de El Kaide yöneticilerinden Zammar’ın onu terör eğitimi alması için Afganistan’a yolladığı iddiası. Ayrıca M. K.’nın 11 Eylül saldırılarından sonraki ABD’nin Afganistan’a müdahalesinden günler önce koalisyon güçleriyle çatışmak için Pakistan’a gittiği de iddia ediliyor.

Belgede M.K.’nın Guantanamo’daki muhafızlara karşı uysal olmadığı ve zaman zaman cezaevi personeline karşı düşmanca hareket ettiği belirtiliyor.

M. K.’nın El Kaide’nin Bremen yapılanması ve Almanya’daki diğer hücreler ile örgütün Almanya’da eleman temin ve eğitimi hakkında bilgi sağlayabileceği not edildi. M. K. belgede ‘orta derecede değerli istihbarat sağlayabilir’ olarak sınıflandırıldı.