ABD Snowden'i Çin'den istedi

ABD, Pentagon’a bağlı Ulusal Güvenlik Dairesi (NSA)'nın gizli belgelerini sızdıran Edward Snowden’ı casusluk suçlamasıyla Hong Kong’dan iadesini istedi.

Snowden hakkında federal savcıların hükümet mülkiyetinde casusluk, hırsızlık ve gizli belgeleri toplama suçlamasıyla iadesini talep ettikleri belirtildi. ABD Adalet Bakanlığı henüz konu ile ilgili yorum yapmaktan kaçınıyor. Olayın Çin ile ABD arasında yeni bir krize yol açıp açmayacağı merakla bekleniyor.

NSA’nın gizli telefon dinleme ve en büyük 9 internet şirketinin veri tabanına girerek konuşmaları, e-mailleri, paylaşılan dosyaları hatta bilgisayardaki tüm bilgileri gizlice topladığı Prizma (PRISM) adlı programı Snowden basına sızdırmıştı. Geçtiğimiz ay Hong Kong’a giden ve buradan basına gizli programın belgelerini sızdıran Snowden’in şu an tam olarak nerede olduğu bilinmiyor.

Hong Kong'un özel statüsüne rağmen iade talebine cevabı Çin hükümetinin vereceği belitiliyor. Çin ile Hong Kong arasındaki anlaşmada ‘iki yönetim bir ülke’ maddesi gereği kararın Pekin tarafından alınması bekleniyor. Snowden’ın kendilerine teslim edilmesi için ABD’li yetkililerin Çinli mevkidaşları ile pazarlık yaptığı öne sürülüyor.

NSA’nın gizli bir mahkeme kararı ile hem ülke içinde hem de dünya genelinde milyonlarca insanı dinlemesi ve internetten takip etmesi küresel bir tartışmanın da fitilini ateşlemişti. NSA direktörü Kongre’de veriiği ifadede program sayesinde Amerika içinde ve dışında 50’den fazla terör saldırısının engellendiğini söylemişti. ABD Başkanı Barack Obama da programı savunmuş, Amerikan halkının dinlenmediğini ve Amerikan vatandaşlarının özeline herhangi bir müdahalenin sözkonusu olmadığını söylemişti.

Adalet Bakanlığı, Amerikan tarihinin en büyük istihbarat sızıntısının arkasındaki tüm ayrıntıları öğrenebilmek için Snowden’ın iadesini istiyor. Ülkenin ulusal güvenliğine zarar vermekle de suçlanan Snowden, Amerikan kamuoyunu da ikiye bölmüş durumda. Ülkede liberaller NSA’nın telekulak skandalının anayasaya aykırı olduğunu savunurken muhafazakar ve Obama hükümeti de gizli dinleme-takip metodunun ulusal güvenlik için gerekli olduğunu ileri sürüyor.

Hong Kong'un Amerikalı savcıların kendilerine gönderdiği mühürlü iade talebine en geç 60 gün içinde cevap vermesi gerekiyor. Snowden’ı eğer Hong Kong mahkemesi yargılama kararı alırsa iadenin aylar alabileceği belirtiliyor.

Çin ile ABD arasında siyasi suçluların iadesi konusunda anlaşma var. Bazı hukukçular casusluk suçlamasının da siyasi suçlar kapsamına girdiğini savunyor. Ancak bu konuda iki ülke arasındaki anlaşmada ‘casusluk’ suçlamasını kapsayıp kapsamadığı henüz muğlak.