ABD Muhtıra sonrası nasıl çarketti?

27 Nisan'dan sonra geçen yaklaşık iki haftada ne oldu da tarafsızlığını ilan eden ABD, "demokrasiyi savundu, askerin müdahalesinin karşısına geçti? Bu sorunun yanıtını Hürriyet Washington Temsilcisi Kasım Cindemir araştırdı:

AKP bastırdı ABD döndü

27 Nisan’da yayınlanan ve e-muhtıra ya da yumuşak darbe olarak nitelenen Genelkurmay bildirisinden sonra “taraf olmadığını” bütün dünyaya duyuran ABD Dışişleri Bakanlığı, bundan beş gün sonra fikir değiştirdi ve 13 gün sonra da “açıkça taraf olmaya” karar verdi.

Washington, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın ağzından 10 Mayıs günü “AKP’yi destekleme” noktasına nasıl geldi?

27 Nisan geceyarısı bildirisinin hemen ardından, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Dan Fried, Brüksel’de “biz taraf değiliz” açıklamasında bulundu. Oradaki bir gazeteci ısrarla Dan Fried’in üzerine gidince, “Ben açıklamamı yaptım, biz taraf değiliz” cevabını aldı.

Dan Fried’in Washington’daki yardımcısı Matt Bryza ise, “ABD, Türkiye’de anayasal süreçleri ve laik demokrasiyi destekler” diye konuştu.

2 MAYIS

Bu cevaplar, 2 Mayıs gününe kadar ABD Dışişleri Bakanlığı’nın “resmi çizgisi” oldu ve sözcülerin brifinglerine aynen böyle yansıdı.

2 Mayıs’ta ise, Bakanlık Sözcü Yardımcısı Tom Casey, “ilk kez” olarak “anayasal süreçlere ne askerin ne de bir başkasının karışmasını istemediklerini” söyledi. Aynı gün, Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da, Şarm el Şeyh’e uçarken, “askerlerin anayasal sürece karışmaması konusunda AB ile aynı görüşte olduklarını” belirtti.

AKP HÜKÜMET

Güvenilir kaynaklardan edinilen bilgilere göre, 28 Nisan ile 2 Mayıs arasında devreye AKP girdi. İyi haber alan bu kaynaklara göre, bu girişimler Ankara’da ABD Büyükelçiliği nezdinde yapıldı.

Bir kaynak, “Bu noktada, AKP’nin işbaşındaki hükümet olduğunu unutmamak gerekiyor” dedi. Buna göre, ABD Büyükelçiliği’ne “ABD adına yapılan açıklamalardan çok şiddetli rahatsızlık duyulduğu” aktarıldı.

MERKEZE MESAJ

Bir kaynak, “Ankara’daki büyükelçilik oldukça telaşlandı” dedi. Yapılan değerlendirmelerden sonra, Washington merkeze “iki ayrı mesaj içeren bir kripto” çekilmesine karar verildi.

Washington merkeze giden mesajlar şöyleydi:

-Ankara’da hükümet son derece rahatsız, bu bize iletildi.
-Eğer, demokraside kesinti olursa, buna, bizim onay verdiğimiz şeklinde bir hava doğacaktır ve bunun sorumluluğu bize yüklenebilir.

KAYGI MI ÖVGÜ MÜ

Bu mesajlar, ABD’nin dönüşünü getirdi. Bir kaynak, “ABD, bir yandan dünyada demokrasi istediğini söylerken, öte yandan bir müdahale destekçisi gibi görülebilir ve suçlanabilirdi. Bu ciddi bir endişe yarattı ve resmi çizgi değişti” dedi. Aynı kaynak, “ABD Dışişleri Bakanlığı, en azından hükümet ile ilişkisini sağlam tutmak için bu yola girdi” dedi.

Sonuçta, Condoleezza Rice, ABD Senatosu’nda, “Bu hükümet halk tarafından seçildi ve Türkiye’yi Avrupa’ya doğru götürmeye kendini adadı” demiş ve Türkiye’nin AB’ye üyeliğini desteklediklerini hatırlatmıştı.
Bu sözler, basına, “AKP’ye övgü” olarak yansıdı.

Hürriyet / Kasım Cindemir