ABD BMGK'daki Kudüs tasarısını veto etti

Türkiye'nin öncülüğünde Mısır tarafından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) sunulan ve "ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti kabul ettiği" kararın ilgili Birleşmiş Milletler (BM) kararlarına aykırı olması sebebiyle "hukuken geçersiz" sayılmasını öngören tasarı, ABD tarafından veto edildi. Kudüs tasarısının oylamasında tek aleyhte oy kullanan ABD, 15 konsey üyesi arasında yalnız kaldı.

ABD YALNIZ KALDI: Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıyan ABD, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) Mısır'ın sunduğu Kudüs tasarısıyla ilgili oylamada, 15 üye arasında aleyhte oy kullanan tek ülke olarak yalnız kaldı. 

BMGK'da yapılan ve ABD'nin veto ettiği Kudüs oylamasında konseyin 15 üyesinden 14'ünün lehte oy kullanması, ABD'nin tek taraflı Kudüs kararının uluslararası kamuoyunda destek bulmadığını ortaya koydu.

Oylamanın yapıldığı oturumda söz alan ABD'nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Nikki Haley, ABD Başkanı Donald Trump'ın açıkladığı Kudüs kararını savunurken, mevcut pozisyonlarını koruyacaklarını dile getirdi.

KUDÜS FİLİSTİN'İN KALBİ OLARAK KALACAK: Filistin'in BM Daimi Temsilcisi Riyad Mansur da oturumda yaptığı konuşmada, "Bu karar Kudüs'le ilgili hiçbir şeyi değiştirmeyecek. Kudüs her zaman Filistin'in kalbi olarak kalmaya devam edecektir." şeklinde konuştu.

ABD'nin kararını "provokatif" diye niteleyen Mansur, söz konusu kararın bugünkü oylamayla bir kez daha uluslararası kamuoyu nezdinde reddedildiğini belirtti.

ABD'nin almış olduğu kararın "iki devletli çözümün önünde büyük bir engel" olduğunu vurgulayan Riyad Mansur, "ABD bu kararıyla sadece İsrail'i daha da cesaretlendirmektedir. ABD bugün bu tasarıyı veto etmiş olabilir ancak uluslararası toplum başka bir formül bulacaktır." dedi.

ABD ULUSLARARASI HUKUKU YOK SAYIYOR: Kudüs'ün yapısını değiştirmeye yönelik herhangi bir adımın geçerli olmayacağını kaydeden Mansur, "ABD, İsrail ile yan yana durabilmek adına uluslararası hukuku yok sayıyor. Biz ABD de dahil tüm uluslararası kamuoyunu, Harem-i Şerif de dahil olmak üzere tüm kutsal mekanların tarihi değerine saygılı olmaya çağırıyoruz." ifadesini kullandı.

Oylama öncesinde yaptığı konuşmada Mısır'ın BM Daimi Temsilcisi Amr Abdüllatif Abdulatta ise tasarıyı neden gündeme getirdiklerini açıkladı ve ABD'nin Kudüs'ün nihai statüsüne etki edecek bu adımının kabul edilemez olduğunu dile getirdi.

"Kudüs'ün statüsünü değiştirecek herhangi bir tek taraflı adım yasal olarak geçersizdir." ifadesini kullanan Abdulatta, ABD'nin almış olduğu Kudüs kararından dolayı çok üzgün olduklarını vurguladı.

İNGİLTERE'NİN BÜYÜKELÇİLİĞİ TEL AVİV'DE KALACAK: Benzer şekilde İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Matthew Rycroft da yaptığı açıklamada, ABD'nin adımının iki devletli çözümü oldukça zora soktuğunu ve Kudüs'ün nihai statüsüyle ilgili birçok soruna yol açacağını kaydetti.

Rycroft, İngiltere Büyükelçiliğinin Tel Aviv'de kalmaya devam edeceğini de belirtti.

Fransa'nın BM Daimi Temsilcisi François Delattre, "Kudüs, Filistin ile İsrail arasındaki barışın anahtarıdır. Kudüs üzerinde bir uzlaşma olmadan, bu iki devlet arasında bir anlaşma yapılamaz." değerlendirmesinde bulundu.

KONSEY ÜYESİ ÜLKELERDEN DESTEK: Oturumda daha sonra söz alan Rusya, Uruguay, Senegal, Etiyopya, İsveç, Çin, Bolivya, İtalya, Japonya, Kazakistan ve Ukrayna temsilcileri de Mısır'ın tasarısına neden destek verdiklerini ve Kudüs'le ilgili BM kararlarının açık olduğunu vurguladı.

Bu bölümde yapılan konuşmalarda, başta Rusya ve Çin temsilcileri olmak üzere tüm konuşmacılar Kudüs'ün nihai statüsüyle ilgili kararın Filistin ile İsrail arasındaki doğrudan müzakereler sonucunda alınması gerektiğine işaret etti. Öte yandan, Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi Feridun Sinirlioğlu da oturumun yapıldığı salonda ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Haley ile bir süre görüştü.

Geçen hafta İstanbul'da İslam İşbirliği Teşkilatını (İİT) toplayan ve Doğu Kudüs'ün Filistin'in başkenti olarak sayılması yönünde bir kararın çıkarılmasına öncülük eden Türkiye'nin BM sürecinde de aktif rol oynayacağı ve 3'te 2 imzanın toplanması hususunda çaba göstereceğine işaret edilmişti.

ABD Başkanı Donald Trump, 6 Aralık'ta Kudüs'ü tek taraflı olarak "İsrail'in başkenti" olarak kabul ettiğini açıklamış, bölgede ve dünya genelinde bu karara karşı tepki olarak birçok protesto düzenlenmişti.

KUDÜS'TEKİ YARIM ASIRLIK İŞGAL: Doğu Kudüs'ü 5 Haziran 1967'de işgal eden İsrail, 1980'de tek taraflı olarak kentin doğusunu ve batısını "birleşik başkenti" ilan etti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BGMK) 1980'de kabul ettiği 478 sayılı kararla, İsrail'in ilhak ve başkent ilanını geçersiz saydı. BMGK kararı çerçevesinde, ABD dahil uluslararası toplum Doğu Kudüs'ün işgal altında olduğunu kabul ediyor. İsrail yönetimini tanıyan tüm ülkelerin büyükelçilikleri Tel Aviv'de bulunuyor. Hiçbir ülke, Kudüs'ü ya da doğu ve batı bölümlerini başkent olarak kabul etmiyor.

ABD, Trump'ın hamlesiyle Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıyan ilk ülke oldu. Uluslararası toplumun tepkisini çeken Trump yönetimi, bölgenin kaosa sürükleneceği ve İsrail-Arap ihtilafının daha da çözümsüz hale geleceği uyarılarını göz ardı etti. İsrail ile Filistin arasındaki barış görüşmeleri, İsrail'in "1967 sınırlarını, zorunlu göçe maruz bırakılan Filistinlilerin geri dönüş hakkını ve yeni Yahudi yerleşim birimlerinin inşasına son vermeyi kabul etmemesi" nedeniyle Nisan 2014'te durmuştu.