AB ve ABD İran'dan şüpheleniyor

İran, nükleer programı yüzünden giderek artan uluslararası baskıyla karşı karşıya. ABD, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ve Avrupa Birliği, Tahran yönetiminin atom bombasına kavuşmak için gizli çalışma yürüttüğünden endişe ediyorlar. İran her fırsatta nükleer silah heveslisi olmadığını ve barışçı bir program çerçevesinde sadece elektrik enerjisi üretmek istediğini söylüyor. Ama buna kimse inanmıyor. Adeta doğalgaz ve hampetrol içinde yüzen bir ülkenin böylesine pahalı bir nükleer enerji projesine ihtiyaç duyması şüphe uyandırıyor. Uzmanların bildirdiğine göre, İran'da 5 küçük araştırma reaktörü bulunuyor. Hafif su reaktörünün ise bu yıl tamamlanması bekleniyor. Buşehir yakınlarındaki reaktörün temelinin, bundan 30 yıl önce Alman Siemens şirketi tarafından atıldığını belirten uzmanlar, Şah döneminde inşasına başlanan 1.100 megavat gücündeki reaktörü Rusların tamamlayacağını, reaktörün nükleer yakıtının da Rusya'dan geleceğini ve kullanılmış yakıt çubuklarının da bu ülkeye iade edileceğini bildiriyor. HATEMİ'NİN ŞOKE EDEN AÇIKLAMASI Uzmanlar, nükleer malzemenin ehil olmayan ellere geçmesinin önlenmesi açısından son derece önemli olan iade işlemiyle ilgili protokolün ise İran tarafından imzalanmadığını hatırlatıyor. Aksine, Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'nin, şubat ayında, "nükleer teknolojiyi baştan sona kadar tek başlarına değerlendireceklerini" açıklayarak, nükleer güçler camiasını şoke ettiğini vurgulayan uzmanlar, "Yani İran, kendi uranyumunu nükleer yakıt çubuklarına dönüştürecek ve yanmış çubukları da yeniden kullanılabilir hale getirecek" diyorlar. İran'ın, uydudan çekilmiş resimler sebebiyle varlığını itiraf etmek zorunda kaldığı gaz santrifüjlü uranyum zenginleştirme tesisinin de muhtemelen bu yıl içinde tamamlanacağını ifade eden uzmanlar, deneme amaçlı bu tesisin yerini, 2005'te yer altında kurulması planlanan uranyum fabrikasının alacağını, inşaatı yarılanan ağır su reaktörünün de batılı devletleri endişelendirdiğini kaydediyor. TAHRAN, YETERLİ BİLGİ VERMİYOR Uzmanlar, bütün bu faaliyetlerin yasak olmadığını ama İran'ın, sırf elektrik üretmek için böylesine büyük bir projeye el attığına inanmanın zorlaştığını belirtiyor. "Rusya, Pakistan ve İsrail gibi nükleer güçlerin çevrelediği İran, aynı zamanda ABD tarafından da tehdit edildiği için en geç on yıla kadar kendi atom bombasına kavuşmak istiyor olamaz mı?" diye soran uzmanlar, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın, İran'a böyle bir suçlama yöneltmediğini ama Tahran yönetimini, yeterli bilgi vermediği için eleştirdiğini bildiriyor. Uzmanlar, atom silahlarının yayılmasını önleme anlaşmasının habersiz ve sınırsız denetleme izniyle ilgili ek protokolünü imzalamayan İran'ın, "Sivil nükleer enerji programımıza yardımcı olun, imzalayalım" dediğini de aktarıyor.