900 rakımlı tepede hüzünlü bekleyiş

Türkiye'de yaşayan hemen hemen herkesin yolu oradan geçer. Günde 25 bin özel araç, 600 otobüs, 4 bin kamyon ve kamyonetin geçtiği Bolu Dağı'nda 4 Eylül'den itibaren yeni bir dönem başlıyor. 14 yıldır yapımı süren Bolu Dağı Tüneli'nde ışık yarın Başbakan Erdoğan'ın katılacağı törenle görülecek

Tünel 2006 Aralığında trafiğe açılacak. Tünelle birlikte Bolu Dağı molalarının güzergâhı değişecek. Mevcut tesislerin sahipleri yeni güzergâhta yer almak istiyor. Bolu ve Düzce ticaret - sanayi odaları bölge esnafını 520 metrekarelik park alanına taşıyacak proje hazırlıyor. Ama yeni tesislerin nasıl kurulacağı henüz belli değil

'Astaldi beni garson olarak istedi ama gitmedim'

Uçar'ın Yeri'nin İşletme Müdürü Ahmet Yiğit 14 yaşından beri Bolu Dağı'nda çalışıyor. Şirketin sahibi Recep Uçar ile aynı köyden. Yeşiltepe'den. Çeşitli zamanlarda Varan, Ulusoy, Koru Oteli gibi tesislerde görev alan Yiğit, yeni yolun yapımına kendisi askerden dönünce başlandığını belirterek o dönem tünelin yapımını üstlenen İtalyan Astaldi firmasının kendisine garsonluk teklif ettiğini ancak gitmediğini söylüyor.
Bolu Dağı üzerindeki tesislerin civarda Bakacak Köyü'de dahil yedi köyü beslediğini anlatan Yiğit şöyle anlatıyor:

"Buradaki çalışanların ne olacağı önemli. Köylerdeki göç başladı. Mesela ben oğlumu Bodrum'a gönderdim. Sadece bu tesiste 60 kişi çalışıyor. Buraya gelenlerle bir anket yaptım. Sadece yüzde 10'u yaz aylarında buraya gelirim diyor. Kış aylarında hiç kimse gelmeyeceğin söylüyor. Burada önceleri gurbet olayı yoktu şimdi başlayacak gibi görünüyor."

'Büyük işletmeler kapanır'

1999'da dört arkadaş tarafından kurulan Berceste'nin ortaklarından Yusuf Akdoğan, tünelle birlikte dağdaki tesislerin müşteri bulmakta zorlanacağını söylüyor. İki Berceste tesisinde 180 kişiyi istihdam ettiklerini kaydeden Akdoğan, aynı zamanda yöresel ürünler de sattıklarını belirtiyor. Akdoğan, "Tünelin devreye girmesiyle birlikte tüm yöre çalışanları da olumsuz etkilenecek" diyor. Tünelle birlikte müşteri sayısının yüzde 75 azalacağını düşündüklerini kaydeden Akdoğan, "Büyük işletmeler kapanmak zorunda kalacak. İlk birkaç ay ne olup bittiğine bakmak istiyoruz. İş hacmimiz yüzde 50'ye düşerse hemen kapatacağız. İhaleye çıkılırsa biz büyük firmalarla rekabet edemeyiz. Ama kiracı firmalardan taşeronluk da alabiliriz" diye konuşuyor.

Dağdaki tesisine 70 milyara tuvalet yaptırdı

Sebahattin'in Yeri 1999 yılında işletmeye açılmış. Sahibi Sebahattin Aydın, günde bin 500 kişi ağırladıklarını söylüyor. 50 işçinin çalıştığı bu işletmenin diğerlerinden farkı ise Akçaabat Köftesi ile ünlü olması. Kendisi de Akçaabatlı olan Sebahattin Aydın, isimlerini kısa bir süre önce tescil ettirdiklerini, markalaşma ve kalite konusunda ciddi adımlar attıklarını belirtiyor. Aydın, "Örneğin bundan bir süre önce müşterilerimize iyi bir hizmet sunabilmek için 70 milyara tuvalet yaptırdık. Şimdi herkes bizi tebrik ediyor" diye konuşuyor.

Sebahattin'in yerinin bir başka özelliği de yöresel ürünlerin satıldığı büyük bir markete sahip olması.
Bolu tünelin açılmasıyla birlikte dağ esnafının sıkıntıya gireceğini söyleyen Aydın aynı kaliteli hizmeti yeni yol güzergâhı üzerinde de vermek istediklerini bu nedenle ihaleye gireceklerini belirtiyor.

Vekiller de müdavimleri arasında

Aynı güzergâhta bir başka durağımız İsmail'in Yeri. İsmail Bey o gün yok. Biz de kardeşi Cemalettin Çolak ile sohbet ediyoruz. Çolak, 1987'den beri faaliyet gösteren tesislerinde 85 kişinin çalıştığını söyleyerek, tünelin devreye girmesiyle dağdaki tesislerde çalışanların yüzde 80'inin işsiz kalacağını söylüyor. Çolak aynı zamanda yeni yol üzerinde tesis açmak istediklerini de söylüyor. İsmail'in yerinde tesadüf eseri AKP Trabzon Milletvekili Prof. Dr. Cevdet Erdöl (solda) ile AKP İstanbul Milletvekili İbrahim Özal'a (ortada) rastlıyoruz. Molalarını buradaki tesislerde veren birçok siyasi gibi bu iki milletvekili de et yemek için Bolu Dağı'nı tercih etmiş. Erdöl, "Tünelle birlikte devreye girecek yeni güzergâhta gönül aynı hizmetin devam etmesinden yana" diyor.

Ahşap beşikler boş kalacak

Karanlıkdere Soğukpınar Et Lokantası'nın sahipleri Mustafa ve Murat Kabadayı. Lokanta'nın işletme müdürü de aynı zamanda Bakacak Köyü'nün Muhtarı Ali Şengül. Şengül tünel ile birlikte köyün göç vereceğini söylüyor. Cevat Küçük ise, yıllardır bu lokantanın yanında ahşap hediyelik satıyor. Rengarenk standlarda Bolu Dağı'nın simgesi haline gelen ahşap beşikler, kaşıklar yer sofraları, daha pek çok şey var. Ancak son günlerde tünel sıkıntısı onu da sarmış. Karayollarının bu standları kaldırmak istediğini söyleyerek, "20 milyarlık malım var. Bunları ne yapacağım" diyor.

Molayı o başlattı

Bolu Dağı esnafıyla yaptığımız sohbette hep aynı kişinin adı geçti. Mahzar Murtazaoğlu... Murtazaoğlu, Bolu Dağı'ndaki ilk tesisin işletmecisi.
Buradaki restoran çalışanlarını çoğu onun yanında yetişmiş. Biz de şimdi 80 yaşlarında olan Murtazaoğlu'nu Bolu Karacasu Mevki'ndeki evinde ziyarete gittik.
Murtazaoğlu aslında orman mühendisi. 1959 yılında Bolu Dağı yolununun yapımını üstlenen amcaoğlu, onu bu güzergâhta bir tesis kurması için çağırmış. O da işini gücünü bırakarak, şimdi Varan'ın bulunduğu yere bir tesis inşa etmiş. Murtazaoğlu o dönemde günde 4 - 5 aracın geçtiğini söylüyor.

Bir süre sonra tesisi Varan'a devreden Murtazaoğlu, aynı güzergâhtaki Koru Oteli'ni kurmuş. Bu süre zarfında o zaman Doruk bugün Ulusoy olan tesisi de yapan Murtazaoğlu, 1972'de Koru Oteli'ni Turing'e satmış. Bugün Kartalkaya'daki kayak otelinin sahibi olan Murtazaoğlu, "Bolu Dağı'ndaki pek çok kişi benim yanımda yetişti. 6-7 yaşlarındayken yanıma geldiler. Şimdi tesis sahibi oldular" diyor. Bolu Dağı'ndaki mola geleneğini başlatan Murtazaoğlu, tünelle birlikte buradaki esnafın da yeni güzergâhta yerini alması gerektiğine inanıyor.

'Güç birliği kuracağız'

Yeni güzergâhta toplam 520 dönümlük yer bulunduğunu söyleyen Düzce Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Metin Büyük, "Bolu Dağı esnafı tünelle birlikte iş hacimlerinin yüzde 80 - 95 oranında düşeceğini söylüyor. Bu da tesislerin kapanmasına ve binlerce insanın işsiz kalmasına neden olacak" diyor.

Büyük şöyle diyor: "Bolu Sanayi Odası ve Düzce Ticaret ve Sanayi Odası olarak birlikte bir çalışmamız var. İzmir'de Mersin'de nasıl güç birliği yapıldıysa biz de güçbirliği yaparak yeni yoldaki bu yere talip olacağız. Belediyeleri de işin içine sokarak bu bölgenin insanlarını bu alana yerleştirmek istiyoruz. Bu herkesi rahatlatır."

Rakamlarla Bolu Dağı
2.600 kişi çalışıyor

Dağ yolundan bir günde 25 bin özel araç, 600 civarında otobüs, 4 bin kamyon ve kamyonet geçişi oluyor. Kaynaşlı Kaymakamlığı'ndan alınan bilgilere göre;

Dağda, 70 tesis faaliyet gösteriyor.
Bu tesislerde 5 ile 250 işçi çalışıyor.
Toplamda 2 bin 600 çalışan bulunuyor.
Dağdaki tesislerde günlük ciro 680 milyar.
Yaz aylarında cironun daha da arttığı belirtiliyor.
Dağda günlük et tüketimi ise 5.600 kilogram.
Bolu Dağı etrafındaki 7 köy, gelirini buradaki tesislerden sağlıyor.

Haber: Eylem Türk
Kaynak: www.milliyet.com.tr