9 Haziran İngiltere Basın Özeti

İngiltere gazetelerinde Suriye’deki cihatçı grupların yaygınlaşan etkinliği ve Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçı hareketlerin Rusya ile Batı ilişkilerine etkisi konularındaki haber ve yorumlar ağırlıklı yer buluyor.

IŞİD yükselişte

Independent gazetesinin manşetindeki haber, deneyimli Orta Doğu muhabiri Patrick Cockburn’ün imzasını taşıyor.

Cockburn, Irak Şam İslam Devleti örgütünün son haftalarda saldırılarını yoğunlaştırdığını ve Bağdat’tan Suriye içlerine kadar geniş bir bölgede etkin olduğunu anlatıyor.

Cockburn’ün ‘en etkin cihatçı örgüt’ unvanını El Kaide’den aldığını söylediği örgütün son saldırıları arasında Bağdat’ta Şiilerin yaşadığı bir mahallede 52 kişinin öldürülmesi, Ramadi’de bulunan Irak’ın en büyük üniversitesinin basılması ve Diyala’daki Kürdistan Yurtseverler Birliği bürosuna yönelik intihar saldırıları bulunuyor.

Geçen yıl Ebu Garib hapishanesinden çok sayıda militanın kaçışını organize eden örgüt, Ocak ayından beri Bağdat’ın batısındaki Felluce kentini elinde tutuyor.

Irak’taki Şii ağırlıklı hükümetin 5-6 milyonluk Sünni Arap nüfus tarafından dile getirilen talepleri dikkate almamasının örgütün güç toplamasına yardımcı olduğu belirtilen haberde şöyle deniyor:

“IŞİD Suriye-Irak sınırının her iki tarafında faaliyet gösterme avantajını kullanıyor olsa da, Suriye’de El Nusra Cephesi, Ahrar el Şam ve diğer gruplarla ‘cihatçılar arası’ bir iç savaş yürütüyor. Yine de IŞİD Rakka kentini ve Türk sınırına yakın yerlerde Kürtler tarafından tutulan yerleşim bölgeleri dışında, Suriye’nin doğusunun büyük bölümünü kontrol ediyor.”

Gazetenin başyazısında da, “Daha geniş alanların cihatçı grupların eline düşmesi, Batının Orta Doğu’daki eylemlerinin başarısızlığını işaret ediyor” ifadeleri kullanılıyor.

Başyazıda, ABD ve İngiltere’nin Irak’ta 2003 yılında Saddam Hüseyin’i devirdikten sonra düzen kurulamamasına ve Suriye’deki isyancılara aktarılan silahların radikal İslamcı grupların eline geçmesine değiniliyor.

Guardian gazetesindeyse, Suriye’de barış sağlanması için Cenevre’de yürütülen görüşmeler çökmeden önce BM özel temsilcisi olan Lakhdar Brahimi’nin Alman dergisi Der Spiegel’e verdiği röportajdan alıntılar var.

Brahimi, Suriye’de 160 binden fazla kişinin ölümüne sebep olan çatışmaların Lübnan, Ürdün ve Türkiye gibi bölge ülkelerine sıçrama tehlikesine vurgu yapıyor.

Bölgenin “havaya uçacağını” söyleyen Brahimi, Suriye’yi Afganistan ve Somali gibi ülkelere benzetiyor.

Suriyeli albay 'Kaplan'

Independent’ın bir başka tecrübeli kalemi Robert Fisk ise “Kaplan” lakaplı Suriyeli komutan Süheyl Hasan ile görüşmesini aktarıyor.

Albay Hasan, Halep’in kuzeyinde muhaliflerle çatışma hattında bulunuyor.

Son olarak 2 yaşındayken gördüğü oğlunun şimdi 6 yaşında olduğunu belirten Hasan, “Burası benim yurdum Suriye; yemin ediyorum ki iyiler kötülere galip gelene kadar onu görmeyeceğim veya öleceğim” diyor.

Şiir yazdığı söylenen Hasan’ın, teslim olmaya çağırdığı militanlara megafonla şunları söylediği belirtiliyor:

“Kalbim kaya gibi. Zihnimse deniz gibi sakin. Gelgit sona erdiğinde denizin her şeyi yuttuğunu kimse unutmaz. Ayışığı harika ama bu ayışığı gelgitin gelip çekilmesiyle okyanusları çekebilir.”

Sisi'den beklenen

Telegraph’ın başyazısında, Mısır’da Mareşal Abdülfettah Sisi’nin yemin ederek Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturması konu ediliyor.

“Cumhurbaşkanı Sisi’nin tarihe yeni bir Arap tiran olarak geçmemesi ancak kamu alanındaki baskınlığını ülkesinin köhnemiş kurumlarını ve içe kapalı toplumunu reform edip onları modern çağa taşımasına bağlı” denilen başyazıda, eski Genelkurmay Başkanı’nın demokrasinin yerleşmesi için “20-25 yıla ihtiyaç olduğunu” söylemesinin pek iyi bir işaret sayılmayacağına dikkat çekiliyor.

Guardian gazetesinde, Mısır’da geçen yıl darbeyle devrilen Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin üyesi olduğu Müslüman Kardeşler hareketinin liderlerinden İbrahim Münir’in İngiltere hükümetine yönelik eleştirilerine yer veriliyor.

Münir, darbeyle Mursi’yi deviren Sisi’nin seçilmesinin ardından İngiltere hükümetinin gönderdiği tebrik mesajının arkasında, Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinin Londra’ya yaptığı ekonomik baskının olduğunu öne sürüyor.

Haberde, Müslüman Kardeşler hareketinin İngiltere’deki faaliyetleriyle ilgili inceleme için güvenlik ve istihbarat kuruluşlarından raporlar istendiği hatırlatılırken, Münir, bu soruşturmanın tam da darbe günlerinde başlatılmış olduğunun altını çiziyor.

Ukrayna, Rusya ve Batı

Daily Telegraph’ın dış haberler muhabiri David Blair, Ukrayna hükümetinin doğu bölgesindeki Rusya yanlısı ayrılıkçılara yönelik askeri operasyonunu eleştiriyor.

Blair, “Ağır askeri eylem, Kiev’in kazanması gereken halkı ona yabancılaştırıyor” diyor.

Makalede, Donetsk gibi bölgelerde Ukrayna askerlerinin “kurtarıcı” değil, “işgal gücü” gibi görüldüğüne dikkat çekiyor.

Financial Times’ın görüşüne başvurduğu askeri uzmanlar, NATO’nun Ukrayna’da Rus ordusu ile istihbarat kuruluşlarının “ustalığı” karşısında geriye düştüğünü belirtiyor.

Londra merkezli düşünce kuruluşu RUSI uluslararası direktörü Jonathan Eyal, Rusça konuşan halkın çoğunlukta olduğu Kırım’ın ilhak edilmesiyle sonuçlanan gelişmeleri şöyle yorumluyor:

“Bu tam anlamıyla çok güzel ayarlanmış bir operasyon; sessiz ama ölümcül derecede etkili. Batı ilk günden itibaren hazırlıksız yakalandı.”

Bir NATO yetkilisi ise Kırım’da güç yığınağı yapan Rus ordusunun Ukrayna’nın doğu kentlerinde ise özel kuvvetler üyeleri ile istihbarat kuruluşlarını devreye soktuğunu belirtiyor.

Yetkiliye göre Rus istihbaratçılar ve askerler kamu binalarını ve cephanelikleri ele geçirerek yerel milis güçlerine devrediyor.

Haberde, hava ve deniz kuvvetleri ile tatbikat yapan NATO’nun hâlâ “Demir Perde döneminde” gibi gözüktüğü belirtiliyor.

Başka bir haberde yeni seçilen Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko’nun ayrılıkçılar ve Rusya’ya ılımlı mesajlar gönderdiğini aktaran Financial Times, çok sayıda Rus şirketinin olası yaptırımlardan çekinerek yabancı bankalardaki varlıklarını dolardan Asya para birimlerine çevirdiği de ifade ediliyor.

Guardian, eski Sovyetler Birliği ülkeleriyle ilgili bir internet sitesini yayına açtığını duyuruyor.

İlk olarak Belarus’un ele alındığı sitede bugün, Slavoj Zizek’in Ukrayna ilgili bir analizine de yer verileceği dile getiriliyor.

Siteye şu adresten erişmek mümkün: theguardian.com/new-east