5555 afişte Türk sineması

Hürriyet Gazetesi'nin haberine göre, Türker İnanoğlu ve ekibinin kütüphane, sahaf, müzayede dolaşarak bir bir topladığı Türk filmleri afişleri, bu ayın sonunda yayınlanacak ‘Türk Sinemasında 5555 Afiş’ adlı kitapta buluşuyor. Yıllar önce sinema dendiğinde akla önce sinema fenerleri gelirdi. Filmlerin tanıtımı için yapılan dev boyutta karton karakterler, herkesin dikkatini çeker, bugün ne oynuyormuş diye mutlaka baktırırdı. Sonraları sinema kapılarındaki afişler yoldan geçenleri cezbeder oldu. İşte 1920’lerden günümüze kadar insanları sinema salonlarına çeken o afişler artık ölümsüzleşiyor. Türker İnanoğlu ve ekibinin kütüphane, sahaf, müzayede dolaşarak bir bir topladığı Türk filmleri afişleri, bu ayın sonunda yayınlanacak ‘Türk Sinemasında 5555 Afiş’ adlı kitapta buluşuyor. TÜRVAK (Türker İnanoğlu Sinema Vakfı) yayınları arasında çıkacak 970 sayfalık kitap, Kabalcı Yayınevi tarafından basılacak. n Muhsin Ertuğrul’un yönettiği ‘Kahveci Güzeli’ filminde Münir Nureddin nasıl da bakıyor? Ya ‘Süpermenler’e ne demeli! Daha sonra ‘Dünyayı Kurtaran Adam’ı çevirmesine neden olan filmin afişinde Cüneyt Arkın’ın uçuşunu görüyor musunuz? Bazıları hüzünlü, bazıları beyaz dişli kadınların güleç yüzleriyle süslü film afişleri, aslında Türk sinema tarihinin bir özeti. Türker İnanoğlu’nun ‘Milyon dolarlar harcadım’ dediği afişlerin biraraya gelmesi için 25 kişilik bir ekip çalıştı. Afişler, Milli Kütüphane ve Beyazıt Kütüphanesi başta olmak tozlu raflardan, müzayedelerden, ailelerin anı sandıklarından, İzzet Günay, Hamdi Alkan gibi sanatçıların koleksiyonlarından, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Genel Müdürlüğü ve Mimar Sinan Üniversitesi arşivlerinden toplandı. İnanoğlu’nun sözleriyle afişlerin bazıları eski sinemacıların çeyiz sandıklarından çıktı, bazıları sahafların kasalarından. Bazı afişler ise müzayedelerden satın alındı. MİMERAY MATBAASI GÖNÜLLÜ DESTEKÇİ İnanoğlu, çalışmasında en büyük desteği, uzun yıllar film afişleri basan tek matbaa olmayı sürdüren Mimeray Matbaası’ndan aldığını söylüyor. Şimdiye kadar çekilmiş olan olan tüm Türk filmlerinin yaklaşık yüzde 60’ının afişlerini basan matbaa, bu çalışma için arşivini gönüllü olarak açmış. Matbaanın kurucusu Mithat Ağakay, bu işe dev sinema fenerleri yaparak başlar. Çizip, boyayarak yarattığı fenerlerden bazıları bir kuşağın belleğinin unutulmazları arasına girer. 1940’lı yıllarda Beyoğlu Lále Sineması’nın ‘Denizler Aslanı’ fenerindeki eli kılıçlı Errol Flynn, bir binanın en üst katına kadar uzanan ve gözlerinde kırmızı ışıklar yanıp sönen King Kong gibi. Sinema afişleri dönemine gelindiğinde Mithat Ağakay büyük oğlu Münir Ağakay’la birlikte Cim-Mim matbaasını açar. 1961 yılında, askerden dönen küçük oğlu Erol Ağakay da Eray Ofset’i kurar. 1968’de aile Mim ve Eray sözcüklerini birleştirerek ‘Mimeray’ ismini bulur ve matbaa o tarihten sonra faaliyetini ‘Mimeray Matbaası’ adıyla yürütür: Yılda yaklaşık 250 filmin üretildiği 60’lar ve 70’lerde illüstrasyon afişler gözden düşer. Bu yıllarda Mimeray, film yapımcılarının gözdesi haline gelir. Birkaç sahnenin fotoğrafıyla film bilgilerini matbaaya bırakan yapımcılar, Mimeray’ın tasarımları sayesinde kısa sürede bir film afişine sahip olabilmektedirler çünkü. Ailenin ikinci kuşak afişçisi Erol Ağakay, Türk filmlerinden 1448’inin grafik tasarımını yapar, 1160’ının da afiş dialarını çeker. Özel arşivi, 2000 yılındaki ‘19. Uluslararası İstanbul Film Festivali’ kapsamında AKM’nin ev sahipliğinde bir sergiye dönüşür. GUINNESS’E ADAY DEV BİR ARŞİV İnanoğlu’nun, işte böylesine dev bir arşive sahip Mimeray’dan aldığı destekle oluşturduğu paha biçilmez hazine, ay sonunda, 970 sayfalık bir kitap olarak sinema meraklılarının elinde olacak. ‘Türk Sinemasında 5555 Afiş’ kitabında, adından anlaşılacağı gibi, 5555 tane 16 ve 35 milimetrelik film ile video filmlerinin afişi yer alacak. Kitapta yurt içinde ayrı, yurt dışında ayrı isimle gösterilen çift isimli filmlerin de çift afişi bulunacak. Onca çabaya ve harcanan emeğe rağmen yine de ulaşılamayan bazı önemli film afişleri de var. Örneğin Hürriyet Gazetesi’nin kurucusu Sedat Simavi’nin çektiği yedi filmin afişleri, TÜRVAK’ın tüm uğraşılarına karşın bir türlü bulunamamış. Bu yedi film, Darülbedai’nin oyunlarının filme alınmasıyla yaşayan Türk sinemasının ilk özgün sinema senaryolu filmleri. Ama ne yazık ki afişler, ne aile arşivlerinde ne de kütüphanelerde bulunabildi. İnanoğlu, Kabalcı Yayınları’ndan basılacak kitap için ‘Dünyada bu kadar kapsamlı bir kitap daha yok. Kitap, Guinness Rekoru’na aday olabilecek bir çalışma. Bir daha da kimsenin böyle bir şeyle uğraşacağına inanmıyorum’ diyor. İnanoğlu’nun yeni projesi ise 250 yıllık Türk tiyatrosunun afişlerini biraraya getirmek. Varsa yoksa sinema Türker İnanoğlu (58) Yeşilçam’ın efsane yapımcılarından. 1959’da kurduğu Erler Film çatısı altında yüzlerce yapıma imza attı. Sadece yapımcılıkla uğraşmadı, birçok filmin de yönetmenliğini üstlendi. 1979’da Ulusal Video şirketini kurdu ve bu şirket üzerinden, yurtdışı da dahil olmak üzere 1500’ün üzerinde video kulübüne film verdi. 1985’ten sonra TRT ile başlayarak televizyonlara diziler hazırladı. FİYAP ve SESAM’ın kurucu üyesi ve başkanı olan İnanoğlu’nun ‘Sinema ve Televizyon Üzerine Denemeler’ adlı bir kitabı da yayınlandı. 1997 yılında kurduğu TÜRVAK bünyesinde sinema müzesi oluşturarak, hayallerini gerçekleştirdi. İstanbul Kavacık’taki vakıfta yer alan ‘Sinema Televizyon Müzesi’ ve ‘Görüntülü ve Yazılı Sinema Kütüphanesi’ özellikle araştırmacılara büyük kolaylık sağladı.