5000 yıllık tedavi: Çin tıbbı

Geleneksel Çin tıbbı uzun süreli tedavilerde ve yaşamsal deneyimlerle sürekli sentez ve analiz yoluyla gitgide oluşan özel bir kuramsal tarza sahip tıp sistemidir.

Çin uygarlığı ile ilgili tıbbi bilgiler M.Ö. 3 binli yıllara kadar uzanır. Çin bilim ve sanatı kuşkusuz bundan eskilere kadar da uzanmaktadır. Değişik zamanlarda yazılmış tıbbi kitaplar bu konudaki en önemli tarihsel kaynaklarımızdır. Geleneksel Çin tıbbı, Çin'de yaşayan çeşitli toplumların, tıp sistemlerinin ortak adı olarak nitelendirilir. Geleneksel Çin tıbbına, Han, Tibet, Moğol ve Uygur gibi etnik toplulukların tıp sistemleri de dahildir. Geleneksel Çin tıbbında, Han tıp sistemi, en zengin uygulamalı ve kuramsal birikime ve en eski tarihe sahiptir. Geleneksel Çin tıbbının kaynağı, Çin'in Sarı Nehir bölgesidir.

Çin tıbbında vücut kavramı

Eski Çin kozmolojisinde evren, tanrısal bir güç tarafından yaratılmamış, doğanın temel “ikilik” rolüyle kendi kendine meydana getirmiştir. Bu ikilik şöyledir: “Yang” olarak bilinen aktiflik, ışık, kuruluk, sıcak, pozitiflik, erkeklik ile “Yin” olarak bilinen pasiflik, karanlık, nem, negatiflik, dişilik yer alıyordu. Bütün bunlar, canlı ve cansızdılar tüm hadiseler bu temellerin birleşmesinden meydana gelmektedir. Evrenin nihai ilkesi “Tao”dur. O Yin ve Yang’ın miktarını belirliyordu. Yin ve Yang’ın doğal ilişkilerini değiştiren şeyler kötü olarak kabul ediliyordu. Bunlar yaşama hakim evrensel iki zıt kuvvettir. Erkeklik ve dişiliği ya da pozitif ve dişiliğ temsil eder. Bunlar arasındaki uyumsuzluk-dengesizlik patolojik bozukluklara ve hastalıklara yol açardı.

Fizyolojik fonksiyonlar, “unsur teorisine” dayanıyordu. Yalnız Çin anlayışında dört değil beş temel eleman var idi. Beş rakamının Çin kültürü için mistik bir değeri vardı ve çoğu sınıflandırmada kullanılıyordu: Beş element, beş tat, beş nitelik, beş ilaç biçimi, beş tedavi, beş katı organ, beş mevsim, beç duygu beş renk gibi.. Çin felsefesine göre evren ateş, toprak, maden, su ve odundan meydana gelmektedir. Çin tıbbı tedavisinde akapunkturun önemli bir yeri vardır.

Tanı

Dört değişik muayene şekli (si zhen) ile tanıya gidilir:

• Gözlem (wang zhen) - özellikle yüz, cilt, yürüyüş ve dile önem verilir.
• Dinleme (wen zhen) - solunum ve ses önemlidir.
• Sorgulama (wen zhen) - beslenme, uyku, boşaltım sistemleri ve belirtileri sorgulanır.
• Elle muayene (qie zhen) - her iki bilekten iç organları temsil eden altı değişik nabız alınır, derinliği, hızı, kuvveti ve kalitesi değerlendirilir.

Tedavi

En iyi tedavi korunmadır. Kadim çin hekimleri hastalarına örnek olmak için mevsimlerle ve çevreleri ile uyum içinde yaşar, dengeli beslenir ve düzenli egzersiz yaparlardı. Bu egzersizlerin başında günümüzde de oldukça popüler olan qigong ve t'ai chi vardır.

Hastalık tanısı konduktan sonra ise akapunktur, akupressure ve bitkisel tedavi seçeneklerine başvurulur. Bu tedavilerden günümüzde özellikle astım, egzema, uykusuzluk, adet problemleri, sindirim problemleri, eklem ağrıları gibi durumlarda faydalanılmaktadır.

Geleneksel Çin tıbbı uzun süreli tedavilerde ve yaşamsal deneyimlerle sürekli sentez ve analiz yoluyla gitgide oluşan özel bir kuramsal tarza sahip tıp sistemidir. Çin uygarlığı ile ilgili tıbbi bilgiler M.Ö. 3 binli yıllara kadar uzanır. Çin bilim ve sanatı kuşkusuz bundan eskilere kadar da uzanmaktadır. Değişik zamanlarda yazılmış tıbbi kitaplar bu konudaki en önemli tarihsel kaynaklarımızdır. Geleneksel Çin tıbbı, Çin'de yaşayan çeşitli toplumların, tıp sistemlerinin ortak adı olarak nitelendirilir. Geleneksel Çin tıbbına, Han, Tibet, Moğol ve Uygur gibi etnik toplulukların tıp sistemleri de dahildir. Geleneksel Çin tıbbında, Han tıp sistemi, en zengin uygulamalı ve kuramsal birikime ve en eski tarihe sahiptir. Geleneksel Çin tıbbının kaynağı, Çin'in Sarı Nehir bölgesidir. Çin tıbbında vücut kavramı Eski Çin kozmolojisinde evren, tanrısal bir güç tarafından yaratılmamış, doğanın temel “ikilik” rolüyle kendi kendine meydana getirmiştir. Bu ikilik şöyledir: “Yang” olarak bilinen aktiflik, ışık, kuruluk, sıcak, pozitiflik, erkeklik ile “Yin” olarak bilinen pasiflik, karanlık, nem, negatiflik, dişilik yer alıyordu. Bütün bunlar, canlı ve cansızdılar tüm hadiseler bu temellerin birleşmesinden meydana gelmektedir. Evrenin nihai ilkesi “Tao”dur. O Yin ve Yang’ın miktarını belirliyordu. Yin ve Yang’ın doğal ilişkilerini değiştiren şeyler kötü olarak kabul ediliyordu. Bunlar yaşama hakim evrensel iki zıt kuvvettir. Erkeklik ve dişiliği ya da pozitif ve dişiliğ temsil eder. Bunlar arasındaki uyumsuzluk-dengesizlik patolojik bozukluklara ve hastalıklara yol açardı. Fizyolojik fonksiyonlar, “unsur teorisine” dayanıyordu. Yalnız Çin anlayışında dört değil beş temel eleman var idi. Beş rakamının Çin kültürü için mistik bir değeri vardı ve çoğu sınıflandırmada kullanılıyordu: Beş element, beş tat, beş nitelik, beş ilaç biçimi, beş tedavi, beş katı organ, beş mevsim, beç duygu beş renk gibi.. Çin felsefesine göre evren ateş, toprak, maden, su ve odundan meydana gelmektedir. Çin tıbbı tedavisinde akapunkturun önemli bir yeri vardır. Tanı Dört değişik muayene şekli (si zhen) ile tanıya gidilir: • Gözlem (wang zhen) - özellikle yüz, cilt, yürüyüş ve dile önem verilir. • Dinleme (wen zhen) - solunum ve ses önemlidir. • Sorgulama (wen zhen) - beslenme, uyku, boşaltım sistemleri ve belirtileri sorgulanır. • Elle muayene (qie zhen) - her iki bilekten iç organları temsil eden altı değişik nabız alınır, derinliği, hızı, kuvveti ve kalitesi değerlendirilir. Tedavi En iyi tedavi korunmadır. Kadim çin hekimleri hastalarına örnek olmak için mevsimlerle ve çevreleri ile uyum içinde yaşar, dengeli beslenir ve düzenli egzersiz yaparlardı. Bu egzersizlerin başında günümüzde de oldukça popüler olan qigong ve t'ai chi vardır. Hastalık tanısı konduktan sonra ise akapunktur, akupressure ve bitkisel tedavi seçeneklerine başvurulur. Bu tedavilerden günümüzde özellikle astım, egzema, uykusuzluk, adet problemleri, sindirim problemleri, eklem ağrıları gibi durumlarda faydalanılmaktadır.