5 yılda 1000 kişi töre kurbanı

Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı tarafından açıklanan Töre ve Namus Cinayetleri Raporu töre ve namus için işlenen cinayetlerin nedenleri, illere ve bölgelere göre dağılımı yapıldı. Rapora göre 2003-2008 arasında töre ve namus için 948 cinayet işlendi. 2008 yılında şu ana kadar işlenen 117 cinayet eklenince bu rakam 1065’e çıkıyor. Rapora göre 2003’te 150, 2004’te 175, 2005’te 175, 2006’da 216 ve 2007’de 220 cinayet tespit edildi.

Raporda son yıllarda insan hakları ve kadın hakları alanında mevzuatta sağlanan ilerlemelere karşın cinayetlerin sosyal bir olgu olarak varlığını artan bir şekilde sürdürmesi meselenin yılları aşan ekonomik, sosyal ve kültürel boyutlarını içeren çok katmanlı yapısallığına bağlandı. Sorunun bugünden yarına çözülebilecek, tek boyutlu bir sorun olmadığının belirtildiği raporda çözümün ancak sistematik, kapsamlı ve uzun yılları gerektiren çabalarla mümkün olacağı kaydedildi.

EN ÇOK "NAMUS" İÇİN ÖLDÜRÜYORLAR

Raporda töre ve namus cinayetlerinin en önemli nedenlerinin kadının ataerkil geleneksel yapıdan kaynaklanan özellikle namus kavramıyla tanımlanan cinselliğe ilişkin "kendinden beklenen rollere aykırı davranması" olduğu belirtildi. Rapora göre doğrudan namus nedeniyle işlenen cinayet sayısı 300’ü geçerken bu toplam cinayetler içinde yüzde 30’luk bir dilimi oluşturdu. Yasak ilişki sebebiyle öldürülen 94, cinsel taciz sebebiyle öldürülen 71 ve tecavüz sebebiyle öldürülen 17 kişi de namus cinayetleri kapsamına alındığında bu oran yüzde 50’yi geçiyor. Aile içi uyuşmazlık, kan davası, kız alıp-verme de diğer sebepler arasında.

EN FAZLA ÖLÜM İSTANBUL’DA

Raporda işlenen cinayetlerin illere göre dağılımı da yapıldı. İstanbul 167 cinayetle ilk sırada yer alırken, İstanbul’u 144’le Ankara, 121’le İzmir, 69’la Diyarbakır, 58’le Bursa, 46 ile Antalya, 38’le Aydın, 34’le Kayseri, 32’yle Samsun ve 30’la Sakarya izliyor.

Cinayetlere bölgesel açıdan bakıldığında cinayetlerin en çok işlendiği bölge sanılanın aksine Doğu ve Güneydoğu bölgeleri değil. Cinayetlerin bölgelere göre sıralaması şöyle:

Marmara Bölgesi 294 (yüzde 28), Ege Bölgesi 214 (yüzde 20), İç Anadolu Bölgesi 213 (yüzde 20) Güneydoğu Anadolu Bölgesi 130 (yüzde 12), Doğu Anadolu Bölgesi 89 (yüzde 8) ve Karadeniz Bölgesi 62 (yüzde 6).
Raporda Doğu ve Güneydoğu’da diğer bölgelere nazaran işlenen cinayetlerin sayısı oranı daha az görünmesine karşın cinayetleri işleyen kişilerin ve sanıkların yarıya yakının Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi kökenli kişiler olduğu tespit edildi.

CEZALARIN ARTMASI CAYDIRICI DEĞİL

Töre ve Namus Cinayetleri Raporunda başlıca şu tespitler yapıldı:
"-Faillerin ve mağdurların sayısı eğitim seviyesi düştükçe artmakta.
-Cinayetlerde sadece kadınlar değil, erkekler de mağdur olabilmekte. Hatta ölen erkeklerin sayısı kadınlara göre daha fazla.
-Cinayetlerin failleri büyük oranda erkek olmakla birlikte kadınlar da bazen fail konumunda olabilmekte.

-Sanılanın aksine cinayetleri işleyenler ve sanıkların içerisinde çocukların oranı oldukça düşük (yüzde 9). Cinayetleri işleyenler ve sanıklar daha çok 19-35 yaş aralığında.
-Cezaların artırılması veya yüksekliği bu fiilleri işleyen veya işleyecek kişiler üzerinde caydırıcı etki yaratmamakta. Bu suçları işleyenler pişmanlık duymamakta. Geleneksel kalıplarla belirlenen namus anlayışı bu kişiler için toplumsal ve bireysel varoluş anlamına gelmekte.
-Kadın sığınma evlerinin hem sayı hem de nitelik açısından geliştirilmesi töre ve namus cinayetleriyle mücadelede ve kadına karşı şiddetin önlenmesinde daha etkin ve somut çözümlerin üretilmesinde önemli bir araç olacak."