5 soruda Ergenekon'da gerekçeli karar

Ergenekon Davası'nın beklenen gerekçeli kararı açıklandı.

5 Ağustos 2013 günü karara bağlanan ve aralarında eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ, CHP Zonguldak Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Haberal, CHP İzmir Milletvekili Mustafa Balbay, gazeteci Tuncay Özkan ve Danıştay saldırısının faili Alparslan Arslan'ın da bulunduğu 275 sanıklı Ergenekon Davası'nın 16 bin 615 sayfalık gerekçeli kararı 8 ay sonra avukatlarla paylaşıldı.

BBC Türkçe’den Rengin Arslan 5 soruda kararın ne anlama geldiğini inceledi.

Ergenekon’da gerekçeli kararın yazılması ne anlama geliyor?

2007 yılında başlayan dalgalarla birlikte yıllardır Türkiye’nin gündeminde olan Ergenekon davasının görüldüğü 13. Ağır Ceza Mahkemesi davada yargılanan sanıklarla ilgili gerekçeli kararını açıkladı. Bu haklarında hapis cezası veya beraat yönünde karar verdiği sanıklarla ilgili tasarrufunu detaylı olarak açıklaması ve davanın geneline ilişkin bir açıklama yapması anlamına geliyor. Temyiz süreci ise ancak gerekçeli kararın taraflara tebliğ edilmesinin ardından başlayabiliyor.

Gerekçeli kararın yazılmasıyla ilgili tartışmalar neydi?

Özel Yetkili Mahkemelerin (ÖYM) yetkilerinin sonlandırılmasıyla kaldırılan mahkemeler arasına giren 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kanun gereği gerekçeli kararı 15 gün içerisinde yazması gerekiyordu. Ancak 5 Ağustos’ta sanıklarla ilgili kararını açıklayan mahkeme geçen 8 ayda gerekçeli kararı yazmadı. Dolayısıyla sanıkların haklarındaki karara itirazı askıda kalmış oldu. Bunun bir hak ihlali olduğu yönünde yapılan itirazların sonucunda Anayasa Mahkemesi Eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ’un tahliye talebinin incelenmesi hakkında olumlu karar verdi. Bu aynı zamanda İlker Başbuğ ile aynı durumda olan pek çok sanığın tahliyesine kapı araladı.

Gerekçeli karar hangi bölümlerden oluşuyor?

16 bin 600 sayfalık gerekçeli karar 24 sayfalık Önsöz ve mahkeme heyetinin ifadesiyle üç kitaptan oluşuyor. Birinci kitap “Olaylar, iddialar ve savunmalar” başlığını taşıyor ve yaklaşık 4 bin 700 sayfa. Ergenekon davası avukatlarından Yiğit Akalın’ın verdiği bilgiye göre bu bölümde iddianamenin ve savunmaların bir özeti yer alıyor. İkinci kitap, “Deliller ve değerlendirmeler”, üçüncü kitap ise “Delillerin sanıkların bireysel durumlarına göre değerlendirilmesi” başlığını taşıyor.

Avukat Akalın, Balyoz davasının gerekçeli kararının 950 sayfadan oluştuğunu ve kendilerine üç cilt halinde teslim edildiğini söylüyor. Buna kıyasla Ergenekon gerekçeli kararının yaklaşık 50 cilt olması bekleniyor. Bu kararın bütün sanık avukatlarına tebliğ edilmesi gerekiyor.

Gerekçeli kararın önsözünden satır başları neler?

Mahkeme heyeti davanın geneli ile ilgili bir değerlendirme yaptığı önsöz bölümünde şöyle deniyor:

“Bu yargılama sonunda, Ergenekon diye bir örgüt olduğu, bu örgütün yapısı, eylemleri ve belgeleri dikkate alındığında mevcut yasalara göre silahlı bir terör örgütü özelliği taşıdığı, bu silahlı terör örgütünün bir derin devlet yani Gladyo/Kontrgerilla yapılanmasına karşılık geldiği ve esas olarak Türk Silahlı Kuvvetleri içinde yasadışı olarak oluşturulup faaliyet gösterdiği, mensupları arasında asker-sivil toplumun her kesim ve statüsünden insanların bulunduğu sonucuna varılmıştır”

Gerekçeli kararın önsözünde ayrıca, “Mahkememizde karara bağlanan davada, Ergenekon Terör Örgütü’ nün özellikle Bülent Ecevit başbakanlığındaki 57. Hükümeti ve Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan başbakanlıklarındaki 58. ve 59. hükümetleri hedef alan faaliyetlerini yoğunlaştırdığı anlaşılmaktadır” deniyor.

Mahkeme aynı zamanda Ergenekon davası ile ilgili kamuoyunda en çok tartışılan “yapılmamış darbe” eleştirilerine yanıt olabilecek bir bölüme yer veriyor. Mahkeme, “Kanun, cebir ve şiddet kullanarak yasama ve yürütmenin sadece ‘ortadan kaldırılmasına teşebbüs edilmesini değil, bunun yanında bu organların ‘görevlerini yapmasını tamamen veya kısmen engellemeye teşebbüs edilmesini dahi aynı şekilde cezalandırmaktadır.”

Dava sürecinde, dosyadaki delillerin benzer örgüt davalarında olmadığı kadar güçlü, çeşitli ve çok olduğu” belirtilen önsözde sanıklara ve sanıkların birbirleri arasındaki ilişkilere dair gözlemler de aktarılıyor:

“Genelde tüm sanıkların hitap ve psikolojik propaganda yetenekleri bir hayli yüksek olduğu ve yargılama sırasında bu özelliklerini etkin olarak kullandıkları gözlemlenmiştir.”

Ergenekon davası nedir?

Ergenekon soruşturması, o dönem adı konmamış olsa da, 12 Temmuz 2007'de Ümraniye'de bir gecekonduda bulunduğu söylenen 27 el bombasıyla başlamış ve çok sayıda dalga ile yapılan gözaltı ve tutuklamalarla sürmüştü. 5 Ağustos 2013’te, aralarında eski genelkurmay başkanı, eski rektörler, siyasetçiler, gazeteci ve akademisyenlerin de yer aldığı 275 kişi hakkında karar verilmişti. 44 gizli tanıklı davada, 1.360 kişi ifade verdi; 588 kişi tutuklandı.