5 kanala abartılı haber cezası

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Kayseri'de cinnet getirerek eşini, çocuklarını ve kendini öldüren babaya ilişkin haberi, abartılı ifadelerle anlatarak, güvenlik kamerasına yansıyan görüntüleri ekrana taşıyan Haber Türk TV, Show TV, Beyaz TV ve Halk TV'ye idari para cezası, Bugün TV'ye ise uyarı cezası verdi.

AA muhabirinin RTÜK'ten edindiği bilgiye göre, Üst Kurul uzmanlarınca 4-5 Mart 2014 tarihli haber yayınlarına ilişkin hazırlanan raporlarda, kullanılan bazı ifadelerin, çocukların psikolojik gelişimlerine zarar vererek onlar üzerinde olumsuz etkilere yol açabileceği vurgulandı. 

Raporlarda, insanın ilk olumlu duygusu olan temel güven duygusunu anne-baba yoluyla kazanan çocukların, yaşamları boyunca bu güveni devam ettirdiklerine işaret edilerek, "Bu güven aile içinde inşa edilirken, çocuk hayatının ilk basamağında rol model olarak anne ve babayı seçmektedir. Toplumun en küçük birimi olan ailede çocuklar açısından babanın yeri ise ailenin temel direği, evi geçindiren, ailesini kötülüklerden ve zorluklardan koruyan bir model olarak algılanmakta, bu algılama doğrultusunda, çocuğun en güvendiği kişilerden birinin baba olduğu yadsınamaz bir gerçek olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle çocukların ailelerine karşı besledikleri temel güven duygusunu sarsabilecek ve zedeleyebilecek nitelikteki olayların haberleştirilmesi safhasında, yayıncılar tarafından kullanılan ifadelere azami hassasiyet gösterilmesi, ölüm ve intihar anlarına ait görüntülere ise kesinlikle yer verilmemesi gerekmektedir" ifadesi kullanıldı. 

KIRMIZI ÇİZGİLERLE DRAMATİK ANLATIM

Televizyonda yer alan şiddet haber ve görüntülerinin, bireylerin kısa ve uzun vadede şiddetle ilgili tutum ve düşüncelerini etkilediği ifade edilen raporlarda, "Söz konusu etkiler arasında çocukların izlediğini taklit etmesi, şiddeti çözüm olarak görmeleri, şiddetin şeklini öğrenmeleri, sık karşılaşılan şiddet, ölüm gibi görüntülere hem çocuk hem de yetişkinlerin duyarsızlaşması yani şiddetin normalleşmesi ya da yaşanılan dünyaya olan güvenin sarsılması dolayısıyla da sosyalleşmekten korkan bireylerin oluşması ve daha fazlası yer almaktadır" görüşüne yer verildi. 

"Haber içeriğinde orantısız aşırı şiddet, şiddet sonrası etkileri, katliam, eş ve çocukların öldürülmesi, ardından intihar, bıçak ve keserle öldürme, oğlunu 11"inci kattan atma gibi farklı şiddet biçimlerinin adeta bir film kurgusu oluşturularak bir baba cinneti davranışının portresi çizilmiştir" ifadesine yer verilen raporda, "Bu haberde yoksulluk ve işsizlik sebebiyle yaşandığı anlaşılan tehlikeli ve ciddi sonuçları olmuş olan anti sosyal bir davranış bozukluğu, şiddet içeren davranışlarla bezenmiş bir şekilde sunulmuştur" değerlendirmesinde bulunuldu.

Raporda ayrıca, haberin etkisini arttırmak amacıyla bazı görüntülerin defalarca yayınlandığı, görüntülerde kırmızı çizgiler kullanılarak haberin dramatik bir anlatımla ekrana getirildiği tespitine yer verildi.

İDARİ PARA CEZASI ALACAKLAR

Uzman raporlarını değerlendiren Üst Kurul, haber bültenlerinde 6112 Sayılı Kanun'un, "İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez" şeklindeki 8/1-ç maddesinin ve "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz" şeklindeki 8/2 maddesinin, ihlal edildiğine karar verdi.

Üst Kurul oy birliğiyle, Haber Türk TV, Show TV, Beyaz TV ve Halk TV'ye idari para cezası, Bugün TV'ye ise uyarı cezası uygulanmasını uygun gördü.

İdari para cezasının miktarı, yayın kuruluşunun ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar olabiliyor.

Bu kapsamda Show TV'ye 137 bin, Haber Türk'e 23 bin, Beyaz TV ve Halk TV'y