4,5 katrilyon söke söke alınacak

Kamu bankaları, 4,5 katrilyon lirayı bulan batık kredilerin tahsili için Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun yöntemlerini kullanacak. Bu gelişme, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun üç bankaya ait alacakların da amme alacağı olduğuna hükmetmesiyle ortaya çıktı. Kurumun verdiği kararı yorumlayan uzmanlara göre Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank da polis yardımıyla borçluların kapısına gidebilecek. Daha önce fona devredilen İmar Bankası’nın eski sahibi olan Uzanlar’ın şirketlerine el konulmuştu. Yine İktisat Bankası’nın eski patronu Erol Aksoy’un şirketlerinin yanı sıra villası da polis eşliğinde haczedilmişti. Resmi verilere göre, 2003 sonu itibarıyla kamu bankalarının takipteki alacakları toplamı 4 katrilyon 580 milyon lirayı bulurken, 2,4 katrilyon ile Ziraat ilk sırada yer alıyor. Bunu 1,2 katrilyonla Halkbank, 944 trilyonla Vakıfbank takip ediyor. Üç bankanın alacak listesinde ise Erol Aksoy, Ali Balkaner, Kamuran Çörtük ve Dinç Bilgin gibi eski banka patronları başı çekiyor. Konuya yakın kaynaklar, söz konusu tutarın göz ardı edilemeyecek kadar büyük boyutlara ulaştığına dikkat çekerek, “Bu kredilerin şu ana kadar tahsil edilememesi düşündürücü. Banka batıran işadamlarına yönelik tedbirlerin burada da kullanılması kaçınılmaz hale gelmişti.” değerlendirmesini yaptı. Yetkililer ise üst üste gelen ekonomik krizlerin tahsilatı zorlaştırdığını belirterek, “Mevzuattaki boşluklar da hareket imkânı vermiyordu. Artık alacakların üzerine kararlılıkla gidilecek.” dedi. Kamu bankalarının batık kredileri, ‘Hortum Yasası’ olarak bilinen düzenlemeye göre tahsil etmesine imkân tanıyan süreç şu şekilde gelişti: 18 Mart’ta Halk Bankası, 24 Mart’da da Vakıfbank Emniyet Genel Müdürlüğü’ne müracaat ederek kendilerine borcu olan isimlerin yurtdışı çıkışlarının durdurulmasını istedi. İlk önce talebi reddeden Emniyet, konuyu Bankacılık Üst Kurulu’na danıştı. Kuruldan gelen yazıda ise “Kamu bankalarına borcu bulunanlar veya tüzel kişi borçluların kanuni temsilcileri hakkında 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 15/3. maddesi uyarınca yurtdışına çıkma yasağı konulmasının mümkün olduğu düşünülmektedir.” denildi. Bunun üzerine ilgili birimleri uyaran Emniyet, kamu bankalarından aldıkları krediyi ödemeyenlerin yurtdışına çıkışlarına izin verilmemesini istedi. Bu sayede kamu bankalarının takipteki alacakları için Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun uyguladığı yöntemlerin önü açılmış oldu. Artık kamu bankalarının alacakları için de Emniyet kanalıyla tedbir, takip ve tahsil hükümleri uygulanabilecek. Uzmanlara göre, BDDK’nın verdiği görüşte, kamu bankaları alacaklarının da fon ve Hazine alacakları ile aynı şekilde değerlendirildiğine vurgu yaparak, buradan kamu bankalarının da takipteki alacaklarını tahsil için polis marifeti kullanabileceği anlamı çıkıyor. IMF ile 6. Gözden Geçirme’nin ön şartı niteliğindeki, “Hortum Yasası” olarak da bilinen batık bankalardaki alacağın tahsilini hızlandırmak için hazırlanan 5020 sayılı kanun 12 Aralık 2003 tarihinde Meclis’te kabul edildi. Kanun ile TMSF’nin yapısı değiştirildi ve Fon Kurulu oluşturuldu. Kurul oluşturulduktan kısa bir süre sonra ilk operasyon Uzan Grubu’na yapıldı. İmar Bankası’nın tasfiye edilmesiyle başlayan süreçte kasada 700 trilyon lira olmasına rağmen 7,5 katrilyon lira tasarruf toplandığı, devletin vergi zararına uğratıldığı ve karşılıksız bono satışı yapıldığı tespit edildi. Amme alacaklarının tahsili için Uzan Grubu’nun 219 şirketine el konuldu. İkinci operasyon ise İktisat Bankası’nın eski sahibi Erol Aksoy’un şirketleri için gerçekleştirildi. Aksoy’un 38 şirketinin yönetimine, toplam 1,6 milyar dolarlık borcu için ‘TMSF’yle ödeme anlaşmasına yanaşmadığı’ gerekçesiyle el konuldu. BAZI GRUPLARIN KAMU BANKALARINA GERİ ÖDEMEDİĞİ KREDİLER Avrupa-Amerika Holding Grubu (Erol Aksoy): Halk Bankası: 6 trilyon 79 milyar lira Balkaner Grubu (Ali Balkaner): Ziraat Bankası: 5 trilyon 723 milyar lira Halk Bankası: 6 trilyon 679 milyar lira Bayındır Grubu (Kamuran Çörtük): Ziraat Bankası: 6 trilyon 624 milyar lira Halk Bankası: 38 trilyon 927 milyar lira Vakıflar Bankası: 74 trilyon 63 milyar lira Ceylan Grubu (Mahmut Ceylan): Ziraat Bankası: 5 trilyon 522 milyar lira Halk Bankası: 10 trilyon 354 milyar lira Vakıflar Bankası: 34 trilyon 389 milyar lira Çukurova Grubu (M. Emin Karamehmet): Ziraat Bankası: 1 trilyon 557 milyar lira Halk Bankası: 3 trilyon 428 milyar lira Vakıflar Bankası: 63 trilyon 137 milyar lira Egebank Grubu (Murat Demirel): Ziraat Bankası: 119 milyar lira Halk Bankası: 30 trilyon 732 milyar lira Vakıflar Bankası: 5 trilyon 650 milyar lira EGS Bank Grubu: Ziraat Bankası: 386 milyar lira Halk Bankası: 772 milyar lira Vakıflar Bankası: 30 trilyon 88 milyar lira Gariboğlu Grubu (Hayyam Gariboğlu): Halk Bankası: 53 milyar lira Korkmaz Yiğit Grubu: Halk Bankası: 31 trilyon 981 milyar lira Nergis Grubu (Cavit Çağlar): Halk Bankası: 27 trilyon 74 milyar lira Vakıflar Bankası: 38 trilyon 579 milyar lira Sürmeli Grubu: Ziraat Bankası: 30 milyar lira Medya-Sabah Grubu (Dinç Bilgin): Halk Bankası: 73 trilyon 544 milyar lira Vakıflar Bankası: 100 trilyon 930 milyar lira Toprak Grubu (Halis Toprak): Ziraat Bankası: 241 milyar lira Vakıflar Bankası: 75 trilyon 21 milyar lira Yaşar Grubu (Selçuk Yaşar): Vakıflar Bankası: 2 trilyon 108 milyar lira Zeytinoğlu Grubu (Yavuz Zeytinoğlu): Vakıflar Bankası: 20 trilyon 715 milyar lira