4. Mehmet ile 14. Lui fena kapışmış

İtalya’daki Modena Devlet Arşivi’nde bulunan Osmanlı Devleti’ne ilişkin belgeler 2,5 yıl boyunca araştırıldı.

Ortaya çıkarılan “Kanuni’nin Avusturya İmparatoru Ferdinand’a yazdığı mektup” Bakanlık tarafından yayımlandı.

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Nevin Özkan, İtalyan Hükümeti’nden aldığı bursla 2,5 yıl İtalya’daki Modena Devlet Arşivi’nde bulunan Osmanlı devletine ilişkin belgeleri araştırdı.

1585-1791 dönemine ait belgeler arasında, Kanuni’nin Avusturya İmparatoru Ferdinand’a yazdığı 1520 tarihli mektup da yer alıyor. Özkan’ın araştırması, ‘Modena Devlet Arşivi’ndeki Osmanlı Devleti’ne İlişkin Belgeler’ adıyla, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’nce yayınlandı.

Prof. Dr. Nevin Özkan, çalışmanın sonuç bölümünde, belgelerin geçmiş ile günümüz arasında bir köprü kurduğuna işaret ederek, “Geçmişten alacağımız derslerden, doğru bir değerlendirme yaparak gelecekte dış ilişkiler açısından yararlanabileceğimiz kanısındayım” dedi.

Özkan, “Eldeki belgelerin ışığında, Osmanlı İmparatorluğu’na çekince ilebakıldığı ortaya çıkar. Güçlü Osmanlı devletinin ne zaman, nereden saldırıya geçeceğinin bilinmediği ve bu durumun korku yarattığı gözlenir. Ayrıca, İtalyan devletlerinin, Osmanlıların diğer devletler ile yaptığı anlaşmaları dikkatle izlediği de anlaşılmaktadır” diye kaydetti.

İtalyan hükümetinden aldığı bursla gerçekleştirdiği araştırmanın yaklaşık 2,5 yıl sürdüğünü belirten Özkan, 1485-1791 yılları arasında kalan uzun bir döneme ilişkin belgeleri kapsayan bu çalışmanın, Osmanlı İmparatorluğu-İtalya ilişkileri konusunda araştırma yapanlar için yararlı olacağını belirtti.

ARŞİVDE BULUNAN BELGELER

Modena Devlet Arşivi’ndeki belgeler arasında, Fatih Sultan Mehmet ve Hıristiyanların İstanbul’dan çıkarılışı hakkında yaklaşık olarak 1453 yılına ait bir belge, İstanbul’a kenti gezip görerek bazı araştırmalar yapmak amacıyla adeta casus olarak gönderilen Antonio Corselli da Trani’nin raporu, Kanuni Sultan Süleyman’ın 1523 tarihinde Fransa Kralı 1. François (Fransua)’ya yazdığı teselli mektubu da yer alıyor.

4. MEHMET - 14. LOUİS YAZIŞMALARI

Belgeler arasında, Osmanlı Sultanı 4. Mehmet ile Fransa Kralı 14. Louis (Lui)arasındaki yazışmalar dikkati çekiyor.

4. Mehmet’in 14. Louis’ye gönderdiği sanılan 1669 tarihli mektubun Paris’teki nüshasından İtalyanca’ya çevrilen belgesinde padişah, Fransa kralına şöyle sesleniyor: “Girit’teki Kandiye kalesini aldık. Benim gazabıma uğramak istemiyorsan, Girit adasındaki askerlerini çek. Yaptığımız önceki anlaşmaya uymanı bekliyorum. Bil ki, artık Kandiye, Muhammet’in toprağı olmuştur. Hıristiyan dünyasının üzerine gazabımı çekmemek için taahhüdünü yerine getir.”

Fransa Kralı 14. Louis ise yanıtı olduğu düşünülen mektupta 4. Mehmet’e şöyle yanıt veriyor:

“Ey Tiran, bil ki, senin tehditlerine yalnızca gülüyorum. Sen bu savaşa, adanın sahibi olan Venedik Cumhuriyeti’ne hiçbir savaş ilanında bulunmadan giriştin. Şu andan itibaren aramızdaki tüm anlaşmaları feshettim. Bu anlaşmalarımız, ya ticari mahiyettedir, ya da Hıristiyan hacıların güvenliği için yapılmıştır. Öyle bir savaşa hazırlan ki, ben yaşadıkça sürecek. Kandiye’yi sana bırakacağımı sanma sakın.”

SULTAN’DAN İMPARATOR’A MEKTUP

Belgeler arasında Kanuni Sultan Süleyman’ın Avusturya İmparatoru Ferdinand’a yazdığı 1520 tarihli mektup da yer alıyor.

Mektubunda dostça bir ifade kullanan Kanuni, Avusturya’ya savaş açmak niyetinde olmadığını açık biçimde bildiriyor.

Gerçek düşmanının “Türk’e karşı savaşa gidelim” diyen İspanya Kralı ve Macaristan’daki ayaklanmacılar olduğunu vurgulayan Kanuni, Kaptan-ı Derya İbrahim Paşa’nın donanmayı savaşa hazırladığını, İspanya Kralı’na savaş açacağını, ayrıca Macaristan’da olup bitenlerden rahatsızlık duyduğunu, elçisini göndererek dostluk gösteren Kral Ferdinand ile bir sorunu olmadığını, aralarındaki iyi ilişkilerin devamını arzu ettiğini bildiriyor.