25 trilyon liralık yatırım boşa gitti!

Türkiye'de yaklaşık 4 milyon hektar tarım alanı sulama yatırımı beklerken, Devlet Su İşleri'nin (DSİ) sulama amacıyla son 15 yılda toplam 25 trilyon lira harcama ile açtığı 2 bin 770'ten fazla kuyu, gerekli yatırım yapılamadığı için devreye sokulamadı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü yetkililerinden alınan bilgiye göre, trilyonlarca lira yatırımla açılan çok sayıda kuyu, ekonomik ömrünü doldurduğu için kullanılamadan kapatılmak durumunda kalındı. Sulama amaçlı kuyuların, DSİ ile Köy Hizmetleri'nin sağladığı koordinasyon doğrultusunda belirlenen programla açıldığını anlatan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü yetkilileri, şu bilgiyi verdiler: ''Son 10 yılda sulama konusunda Köy Hizmetleri ile DSİ'ye verilen yatırım ödeneklerinde daha önce sağlananan denge korunamadı. DSİ, kuyuları açarken mevcut makina parkını kullandığı için yeni ödeneğe ihtiyacı yok. Buna rağmen, ödeneklerde 1'e 6 oranı korunmadı. DSİ, program dahilinde kuyuları açtı ama biz ödenek yetersizliğinden sulama dağıtım yatırımlarını yapamadık. Bu yüzden 8-10 yıldır, kullanılmayı bekleyen kuyular var. Bazıları ekonomik ömrünü doldurduğu için kullanılamaz durumda.'' Açılan kuyuların devreye sokulamaması nedeniyle, DSİ 2003 yılında yeni kuyu açma işine son verirken, Köy Hizmetleri de mevcut kuyuların sulama yatırımlarının tamamlanması için hızlandırılmış program uygulamaya başladı. Geçen yıl yatırım programına hiç yeni sulama yatırımı almayan Genel müdürlük, tamamlanma oranı yüzde 50'nin üzerindeki projelere kaynak ayırarak, 55 trilyon lira ile 13 bin 500 hektar alandakı sulama yatırımlarının tamamlanmasını sağladı. Bu yıl da aynı amaçla yeni sulama yatırımını programa almayan Köy Hizmetleri, DSİ'nin açtığı 2 bin 770 kuyudan 957'sinin 2 yıl içinde devreye sokulmasını amaçlayan bir program başlattı. Sulama yatırımları için bu yıl 75 trilyon lira kaynak ayrılırken, Dünya Bankası'ndan da sulama yatırımları için kredi sağlanması gündeme geldi. Dünya Bankası'ndan sağlanacak 51 milyon dolarlık kredinin 40 trilyon lirasının havsa ıslahı ve gögelt yapımı, 20 trilyon lirasının sulama, 10 trilyon lirasının da içme suyu porjeleride kullanımı öngörülüyor. TOPLAM 300 TRİLYON LİRA KAYNAK GEREKLİ Bir kuyunun ekonomik ömrünün 15-20 yıl olduğuna ve DSİ'nin açtığı, 10-15 yıldır dağıtım yatırımı yapılmasını bekleyen kuyular bulunduğuna işaret eden yetkililer, dağıtım yatırımlarının kısa sürede tamamlanması için yeterli kaynağın olmadığını belirtti. Sulama ile çiftçinin gelirini 5 kart artırmanın mümkün olduğuna dikkati çeken yetkililer, suyun ekonomik kullanımı açısından, artık yüzey sulama yerine basınçlı ve damla sulama yatırımlarına ağırlık verdiklerini, bunların maliyetinin de yüzey sulamaya göre daha fazla olduğunu ifade ettiler. Köy Hizmetleri'nin mevcut sulama projelerini tamamlaması için 300 trilyon ira kaynak gerektiğini vurgulayan yetkililer, kamu kaynaklarının yetersiz olması nedeniyle, sulama dağıtım yatırımlarında kullanıcı çiftçilerin katılımının sağlanmasının önemine işaret ettiler. Yetkililer, Kamu İhale Kanunu'nda belirtilen ihale sistemin de suyama yatırım maliyetlerini artırdığını belirtirken, fiyat kırma yapılamadığı için kaynak tasarrufu sağlanamadığını kaydettiler.