2014 bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2014 bütçesinin genel verileriyle ilgili olarak, “Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) 1 trilyon 719 milyar TL, ithalat (CIF) 262 milyar dolar, ihracat (FOB) 166,5 milyar dolar, büyüme oranı yüzde 4,0, deflatör yüzde 6,0, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE/Yıl Sonu) yüzde 5,3” dedi.
Maliye Bakanı Şimşek, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2014 Yılı Bütçesi’ne ilişkin sunuş konuşması yaptı. 2012 yılı Kesin Hesap Kanun Tasarısı hakkında bilgi vererek, Sayıştay Raporları’ndaki tespit ve eleştiriler içi çalışma başlattıklarını belirten Şimşek, gerekli mevzuat ve uygulama değişiklikleri için hazırlıklarını yaptıklarını söyledi. Bakan Şimşek, Sayıştay tarafından Meclis’e sunulan rapor ile ilgili eleştiriler konusunda, “5018 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 2006 yılından beri devlet tüzel kişiliği altında ve hazine birliği ilkesi gereğince genel bütçeli idarelerin tamamı tek bir raporlama birimi kabul edilmiş ve genel bütçenin tamamı için Bakanlığımızca mizan, faaliyet sonuçları tablosu ve bilanço oluşturularak Sayıştay ve kamuoyu ile paylaşılmıştır.
Ayrıca genel bütçeli her bir kamu idaresi, kendisine bütçeyle verilmiş ödeneklerin kullanımına ilişkin bütçe giderleri ve ödenekler tablosu ile taşınır kesin hesap cetvelini ayrı ayrı düzenlemiş ve Sayıştay’a sunmuştur. Tüm bunlara rağmen 2012 yılı için bu tablolar üretilmiş ve idarelerce Sayıştay’a teslim edilmiştir. Dolayısıyla genel bütçeli idarelerin söz konusu tabloları vermedikleri eleştirisi yerinde değildir. Ancak söz konusu tablolar, hazine birliği ilkesi gereğince ve devlet tüzel kişiliği adına izlenmesi gereken ve herhangi bir idareyle doğrudan ilişkilendirilemeyen hesaplar nedeniyle idareler bazında anlamlı sonuçlar üretmemiş, aktif ve pasifi denk olmamıştır” ifadelerini kullandı.
“Sayıştay Raporlarında genel olarak eleştirilen bir diğer husus, yedek ödenekten yapılan aktarmaların, yılsonu gerçekleşmeleri üzerinden ilan edilmesi yerine başlangıç ödeneği üzerinden ilan edilmesidir” diyen Şimşek, şunları kaydetti:
“Meclis tarafından Bütçe Kanunu ile tahsis edilen yedek ödenekten yapılan aktarmaları; tür, tutar ve idareler itibarıyla yılın bitimini takip eden 15 gün içerisinde 5018 sayılı Kanunun 23’üncü maddesi hükmü çerçevesinde ilan ediyoruz. Kanunun söz konusu maddesi bütçeye konulan yedek ödeneğin yani başlangıç ödeneğinin ilanını zorunlu kıldığından her yılın ocak ayında yedek ödeneğe ilişkin ayrıntılar, başlangıç ödeneği üzerinden Bakanlığımızca ilan edilmektedir. Buna ilaveten, yedek ödenekten yaptığımız aktarmaların yılsonu gerçekleşmelerini ise detaylı bir şekilde kesin hesap cetvellerinde gösteriyoruz. Dolayısıyla yılsonu itibarıyla gerçekleşen yedek ödenek kullanımını şeffaf bir şekilde TBMM, Sayıştay ve kamuoyuyla paylaşıyoruz. Raporlarda yer alan diğer bir eleştiri ise, merkezi yönetime dahil idarelerce 2012 yılında toplam 15,1 milyar TL tutarında ödenek üstü gider yapılmış olmasıdır.”
Şimşek, 2013 yılı sonu tahmini gerçekleşmelerine de değinerek, “2013 yılsonunda; Bütçe Giderlerinin 406,6 milyar TL, Bütçe Gelirlerinin 387,2 milyar TL, Bütçe Açığının 19,4 milyar TL, Faiz Dışı Fazlanın 31,1 milyar TL olacağını tahmin ediyoruz. 2013 yılı bütçe performansı açısından oldukça başarılı bir yıldır. 2013 yılının ilk dokuz ayında bütçe 4,5 milyar TL açık, 39,3 milyar TL ise faiz dışı fazla vermiştir. İlk dokuz aydaki gerçekleşmeler 2013 Yılı Bütçe Kanununda öngörülen 34 milyar TL’lik açığın oldukça altındadır. 2013 yılı bütçe performansındaki başarıda bütçe gelirlerinde gözlemlenen artış büyük rol oynamıştır. Yılın ilk dokuz ayında bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19 oranında artarak 290 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
Merkezi yönetim bütçe gelirlerinin yaklaşık yüzde 85’ini oluşturan vergi gelirleri bu yıl bütçe tahminlerinin üstünde artmaktadır. Vergi gelirlerinde, 2013 yılı bütçesinde öngörülen yıllık artış oranı yüzde 14 iken ilk 9 aylık gerçekleşme sonuçlarına göre vergi gelirlerindeki artış yüzde 19 olmuştur” şeklinde konuştu.
Gelir bütçesindeki güçlü performansın yanısıra bütçe giderlerini kontrol altında tutmanın da 2013 yılı bütçe performansındaki başarıda önemli bir etken olduğuna dikkat çeken Şimşek şöyle devam etti:
"2013 yılı Ocak-Eylül döneminde bütçe giderleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,1 oranında artarak 294,5 milyar TL olmuştur. Giderler 2013 Yılı Bütçesinde öngördüğümüz çerçevede gerçekleşmiş ve ödeneğin yüzde 72,9’una ulaşmıştır. Bu dönemde faiz hariç giderler bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,7 oranında artarak 250,7 milyar TL, faiz giderleri ise yüzde 10,9 oranında artarak 43,8 milyar TL olmuştur.”
2014 yılı bütçesini anlatan Şimşek, orta vadeli maliye politikalarının temel önceliklerini, cari açığı azaltmak, yurt içi tasarrufları artırmak, kamu maliyesinde güçlü duruşu sürdürmek ve büyümeyi ve istihdamı artırmak olarak sıraladı. Şimşek 2014 bütçesinin genel verilerini de söyle sıraladı:
“Gayri Safi Milli Hasıla (GSYH) 1 trilyon 719 milyar TL, ithalat (CIF) 262 milyar dolar, ihracat (FOB) 166,5 milyar dolar, büyüme Oranı yüzde 4,0, deflatör yüzde 6,0, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE/Yıl Sonu) yüzde 5,3.
2014 Bütçesi için öngördüğümüz temel büyüklükler şu şekildedir: Bütçe Giderleri 436,3 milyar TL, faiz hariç giderler 384,3 milyar TL, bütçe gelirleri 403,2 milyar TL, vergi gelirleri 348,4 milyar TL, bütçe açığı 33,2 milyar TL ve faiz dışı fazla 18,8 milyar TL.”
Bakan Şimşek, 2014 yılında bütçe giderlerinin yüzde 7,3 oranında artacağını öngördüklerini belirterek, “Bu rakamlar 2014 yılı bütçesinin bir seçim bütçesi olmadığını, aksine giderlerin kontrol altına alındığını ve bütçenin sağlam gelir kaynaklarına dayandığını açıkça göstermektedir. Bütçe açığının GSYH’ye oranının 2013 yılsonunda yüzde 1,2’den 2014 yılında yüzde 1,9’a çıkacak olması, bütçe gelirlerinin 2013 yılında öngörülenin üstünde gerçekleşmesinden kaynaklanmaktadır. 2014 yılı merkezi yönetim gelirlerine bakacak olursak; bütçe gelirlerinin 403,2 milyar TL, vergi gelirlerinin 348,4 milyar TL, vergi dışı gelirlerin 54,8 milyar TL olarak gerçekleşmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
2014 yılında eğitime 2013 bütçesine göre yüzde 15,4 oranında artış öngördüklerini kaydeden Maliye Bakanı Şimşek, “Eğitim bütçesini 78,5 milyar TL’ye çıkarıyoruz. Bu rakam, toplam bütçe giderlerinin yaklaşık yüzde 18’ine, vergi gelirlerinin ise yüzde 22,5’ine tekabül etmektedir. 2002 yılında bütçeden eğitime sadece 11,3 milyar TL ayrılmış idi. Biz ise bunu 2014 yılında yaklaşık 7 katına çıkararak bütçeden eğitime ayrılan payı yüzde 9,4’ten yüzde 18’e yükselttik. Geçen sene 4+4+4 ile zorunlu eğitim süresini 8 yıldan 12 yıla çıkardık. Bu çerçevede Milli Eğitim Bakanlığına 2013 Yılı Bütçemiz ile 47,5 milyar TL ödenek ayırdık, 2014 Bütçemiz ile de 55,7 milyar TL kaynak tahsis ediyoruz” diye konuştu.
Yüksek öğretime 16,9 milyar TL kaynak ayırdıklarını belirten Şimşek, “Geçen yıl yaptığımız düzenleme ile yükseköğretimin birinci öğretim ve açık öğretim programlarında öğrenci harçlarını kaldırdık. Bu uygulama için 2014 Yılı Bütçesinde 548 milyon TL kaynak ayırdık. Böylece yaklaşık 2,6 milyon öğrencimizin eğitime erişimini kolaylaştırmış olacağız” şeklinde konuştu.
2014 yılında kamu sağlık harcamalarını yüzde 11 oranında artırarak yaklaşık 75 milyar TL’ye çıkardıklarını söyleyen Şimşek, “Böylece 2002 yılından bu yana kamu sağlık harcamaları yaklaşık 6 katına çıkmıştır. Sağlık harcamaları eğitimden sonra en büyük ikinci harcama kalemi olmuştur. ‘Aile Hekimliği’ uygulaması için 2014 Bütçesinde 4,5 milyar TL’lik ödenek tahsis ettik. Bu uygulamanın Türkiye geneline yaygınlaştırıldığı 2010 yılından bu yana 16,6 milyar TL kaynak ayırmış olacağız” ifadelerini kullandı.
Gelir politikalarının temel amaçlarını da açıklayan Şimşek, “Vergi sisteminde etkinlik ve adaletin artırılması, kayıt dışı ekonomiyle mücadele, makro ekonomik istikrarın korunması, yurt içi tasarrufların artırılması, istihdam, yatırım ve rekabetçiliğin artırılması, bölgesel ve sosyal gelişmişlik farklarının azaltılması, çevresel ve sosyal politikaların desteklenmesi, 2014 yılında, daha önceki yıllarda olduğu gibi, gelir politikalarını ve uygulamalarımızı bu temel amaçlar çerçevesinde şekillendirdik” dedi.