2008 yılı programı açıklandı

Yıl sonunda 36,4 milyar dolara ulaşması beklenen cari açığın 2008 yılında 39,2 milyar dolara yükselmesi ve GSMH'ye oranının yüzde 7,5'e çıkması öngörülüyor.

Kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının 2008 yılında reel olarak yüzde 3,9 oranında azalacağı, özel kesim sabit sermaye yatırımlarının ise reel olarak yüzde 8,5 artacağı düşünülüyor. 2008 Yılı Programı, Resmi Gazetenin mükerrer sayısında yayımlandı.

Programa göre, makroekonomik istikrarın sürdürülmesini gözeten, istihdam artışına öncelik veren, ihracat odaklı, toplumun geniş kesiminin refah düzeyini yükseltecek bir büyüme ortamı sağlanacak. Ekonomide kamu politikalarından kaynaklanan belirsizlikler azaltılarak, özel sektörün geleceğe yönelik uzun vadeli plan yapabilmesi için elverişli bir ortam oluşturulacak.

2008 yılında da açık enflasyon hedeflemesi rejimi, temel operasyonel çerçevesi büyük ölçüde korunarak, sürdürülecek. Bu çerçevede Merkez Bankası, beklentileri yönlendirmek ve fiyat istikrarını sağlamak amacıyla kısa vadeli faiz oranlarını temel politika aracı olarak aktif bir şekilde kullanmaya devam edecek. Dalgalı kur rejimine devam edilecek.

Makroekonomik istikrarın devamı için maliye, para ve gelirler politikasının uyumu gözetilecek. Kamu borç stokunun milli gelire oranının düşürülmesi ve cari açığın kontrol edilmesi amacıyla mali disipline titizlikle uyulacak. Gelişme eksenlerinin de yer aldığı ve mevcut durum ile hedeflerin ortaya konduğu programda, uygulanacak politika, öncelik ve tedbirler de sıralandı. 

Büyüme

Programda, 2007 yılında yüzde 5 olması beklenen GSYİH artış hızının, 2008 yılında yüzde 5,5 olması öngörüldü. Bu büyümede, tarım sektörünün katkısı 0,3 puan, sanayi sektörü katkısı 1,7 puan, hizmetler sektörünün katkısı ise 3,5 puan olarak hesaplandı.

Öte yandan, özellikle ABD ekonomisindeki büyümenin beklenenden düşük gerçekleşmesi, petrol fiyatlarının tekrar artış eğilimine girmesi ise öngörülen büyüme hızı için muhtemel riskler arasında gösterildi. 

İstihdam

2008 yılında öngörülen büyüme ve yatırım artışlarına bağlı olarak istihdamın yaklaşık 425 bin kişi artması, işsizlik oranının da yüzde 9,6 olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Özel kesim tüketim harcamalarında yüzde 4,8, kamu tüketim harcamalarında ise yüzde 3,4 artış öngörülüyor. Bu yıl için ise özel tüketimin yüzde 3,9, kamu tüketiminin yüzde 6,5 oranında artması sonucunda toplam tüketimin yüzde 4,3 oranında artacağı tahmin ediliyor. 

Yatırım

Programa göre, 2007 yılında kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının reel olarak yüzde 2,3 oranında artması bekleniyor. 2008 yılında ise kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının reel olarak yüzde 3,9 oranında azalması öngörülüyor. 2008 yılında kamu kesimi sabit sermaye yatırımları içinde, 2007 yılına göre madencilik, imalat, ulaştırma ve diğer hizmetler sektörlerinin paylarının artması, tarım, enerji ve eğitim sektörlerinin paylarının azalması, turizm, konut ve sağlık sektörlerinin paylarında ise önemli bir değişiklik olmaması bekleniyor.

2007 yılı için reel olarak yüzde 7,4 artacağı öngörülen özel kesim sabit sermaye yatırımlarının ise 2008'de reel olarak yüzde 8,5 artacağı düşünülüyor. Özel kesim sabit sermaye yatırımları içinde imalat ve eğitim sektörlerinin paylarının artacağı, ulaştırma sektörünün payının azalacağı, diğer sektörlerin paylarının ise yaklaşık olarak aynı seviyede kalacağı tahmin ediliyor. 

Dış Ticaret

Programa göre, 2008 yılında ihracatın yüzde 12,5 artarak 117 milyar ABD dolarına ulaşması, ithalatın ise yüzde 9,6 artarak 182 milyar ABD dolar olması öngörülüyor.

Bu hesaba uyarınca dış ticaret açığı 2008 yılında 65 milyar dolar seviyesinde gerçekleşecek. 8,5 milyar dolar bavul ticareti ve 10,2 milyar dolar navlun ve sigorta gelirleriyle birlikte dış ticaret dengesinde 46,9 milyar dolar açık meydana gelecek. 2008 yılında ihracat fiyatlarının yüzde 1,7, ithalat fiyatlarının ise yüzde 2,5 oranında yükseleceği, böylece reel olarak ihracatın ve ithalatın sırasıyla yüzde 10,6 ve yüzde 6,9 artacağı tahmin ediliyor. 

Cari açık

2007 yılının ilk 8 ayında 23,3 milyar dolar olarak gerçekleşen cari açığın, yıl sonunda 36,4 milyar dolara ulaşması bekleniyor. 2008 yılında da cari işlemler açığın yüzde 7,9 oranında artarak, 39,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği öngörülüyor. Bu çerçevede, 2007 yılında yüzde 7,4 olması beklenen cari açığın GSMH'ye oranının, 2008 yılında yüzde 7,5'e yükseleceği tahmin ediliyor. 

Enflasyon

Enflasyon hedeflemesi rejimi, ilk 2 yılında uygulanan genel operasyonel çerçevesi korunarak 2008 yılında da devam ettirilecek. 2007 yılı sonunda ''2008 Yılında Para ve Kur Politikası'' adlı temel politika metni yayımlanacak. 2008 ve 2009 yılları yıl sonu yıllık enflasyon hedefi yüzde 4 olarak belirlendi.

Ayrıca 3 yıllık hedef ufku ile tutarlı olarak, 2007 yılı sonunda ve hükümet ile birlikte belirlenecek olan 2010 yılı enflasyon hedefi ile 2008 yılı hedefi etrafında tanımlanacak olan belirsizlik aralığı açıklanacak. 

Devletin geliri ve gideri

2008 Yılı Programına göre, Merkezi Yönetim Bütçe gelirleri, GSYİH'ya oran olarak bir önceki yıla göre 0,5 puan azalarak, yüzde 28,5 düzeyinde gerçekleşecek. Vergi gelirlerinin GSYİH'ye oranı 0,6 puan artacak, vergi dışı toplam gelirlerin ise GSYİH'ye oranı 1,1 puan azalacak. Vergi dışı toplam gelirlerdeki gerilemenin en önemli sebeplerini, faiz gelirlerinde öngörülen düşüş ile özelleştirme ve gayrimenkul satış gelirlerinde beklenen nispi gerileme oluşturacak.

Öte yandan faiz dışı harcamaların 0,6 puan azalması, faiz harcamaların ise 0,2 puan artması öngörülüyor. Böylece 222,3 milyar YTL olarak programlanan 2008 yılı merkezi yönetim bütçe harcamalarının GSYİH'ye oranının 2007 yılı seviyesinin altında yüzde 31 olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor. 2008 yılı programında deflatör yüzde 5, TÜFE de yüzde 4 olarak esas alındı.