2003'te borsa yatırımcıyı sevindirdi

Yatırımcılar 2003 yılında, hisse senedi, Hazine kağıtlarının yanında repo, banka faizi ve yatırım fonlarına yatırım yaparak kısmen enflasyondan korunup kazanç elde ettiler. Geleneksel yatırım aracı altın ile döviz türlerine yatırım yapanlar ise 2003 yılında umduğu karlara ulaşamadılar. Seçtikleri yatırım araçları ile çok önemli oranlarda olmasa da getiri sağlayarak parasını değerlendirme çabası içinde olan yatırımcılar, yüzde 20'nin altında gerçekleşmesi beklenen enflasyondan da korunmuş oldular. Ortalamalar dikkate alınarak yapılan değerlendirmede, altın ve dövizin yanında getirileri yüzde 20'nin altında kalan birkaç hisse senedi ve yatırım fonunda parasını değerlendirenlerin umutları 2004 yılına kaldı. İMKB'de işlem gören hisse senetleri 2003 yılında ortalama yüzde 79.61 oranında değer kazandı. Sadece Aralık ayında gerçekleşen ortalama yüzde 27.42'lik artışı dikkate alındığında, Borsanın yıl sonuna doğru gerçekleştirdiği rekor dolu seansların nedeni ortaya çıktı. 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı 2003 yılında sadece yüzde 2.72, Cumhuriyet altınının satış fiyatı da yine sadece yüzde 3.23 oranında arttı. Dövizde ABD Doları'nın yıllık değer kaybı yüzde 15.44'ü bulurken, AB'nin ortak para birimi Euro da sadece yüzde 2.19 oranında artış kaydetti. Bankalar ve aracı kurumlar tarafından oluşturulan yatırım fonlarına katılma belgelerine yatırım yapanlar 2003 yılında ortalama yüzde 42.10 oranında getiri elde ettiler. Hisse senedi ağırlıklı olan A Tipi fonlar 2003 yılını yüzde 60.18 oranında artışla tamamlarken, B tipi fonların yıllık ortalama artışı yüzde 37.46 oldu. HİSSE SENETLERİ PİYASASI... Hisse senedi yatırımcısı, 2003 yılında iyi kazananlar arasında yer aldı. Yılın ilk yarısında, Irak'a olası müdahale beklentileri, Hükümete yetki tezkeresinin reddi, Türkiye'nin olası zararlarının telafisi gibi konuların ağırlıkta olduğu bir gündemin yarattığı tedirginlikle hareket eden piyasalarda, 20 Mart'ta savaşın başlamasıyla tepkilerin biraz daha sınırlı kaldığı gözlendi. Nisan ayı borsa açısından hareketli geçti ve hisse senetleri ortalama yüzde 21.48 değer kazandı. ABD Dışişleri Bakanı Powell'ın gelişi, Türkiye'ye 1 milyar dolarlık hibe veya 8.5 milyar dolarlık krediyi de içeren ek bütçenin ABD Kongresi'nden geçmesi, IMF Niyet Mektubu'nun imzalanması, Irak savaşının beklenenden kısa sürmesi, faiz ve kurdaki düşüşler Nisan ayında piyasaların yönünü belirleyen ana gelişmeler oldu. Borsa Mayıs ve Haziran aylarını ise beklemede geçirdi. Yılın ikinci yarısında ise IMF heyetinin gözden geçirmeye ilişkin temasları, TBMM'den geçen yapısal reformlar ve 6 aylık bilanço beklentileri, 2004 ve 2005 yıllarındaki geri ödemelerin ileri tarihe kaydırılması, DEHAP ile ilgili kararın yanında Devlet Bakanı Ali Babacan'ın ABD ziyareti, Irak'a asker gönderilmesi, başarılı geçen Hazine ihaleleri, Merkez Bankası'nın faiz indirimleri ve ABD kredisiyle ilgili gelişmeler yakından izlendi. İkinci yarıda ayrıca, Hükümete Irak'a asker göndermeye yetki veren tezkerenin kabulünün ardından Borsa yeni rekorlara imza attı. Ekim ayında Sandard & Poor's'dan gelen not artışı, Tüpraş ve Tekel özelleştirmeleri yakından izlenirken, Kasım ayında düşük enflasyon beklentisi, özelleştirme çalışmaları ve dokuz aylık bilançoların yanında Avrupa Birliği (AB) İlerleme Raporu'nda yer alan Kıbrıs ile ilgili unsurlar ve İstanbul'da yaşanan bombalı saldırılar piyasaları biraz olumsuz etkiledi. Aralık ayında yakalanan çıkış dalgasıyla yıl içi rekorların pek çoğu kırıldı. Yılın son aylarında oldukça hareketli bir seyir izleyen Borsa, yıl içinde 5 ay boyunca gerilerken, toplam 7 ayı artışla tamamladı. Hisse senetleri Ocak ayında ortalama yüzde 6.38, Şubat ayında ortalama yüzde 4.92, Nisan ayında ortalama yüzde 21.48, Ağustos ayında ortalama yüzde 9.84, Eylül ayında ortalama yüzde 12.44, Ekim ayında ortalama yüzde 20.67 ve Aralık ayında ortalama yüzde 27.42 oranında değer kazandı. Hisse senetleri Mart ayında ortalama yüzde 18.14, Mayıs ayında yüzde 1.12, Haziran ayında ortalama yüzde 4.37, Temmuz ayında ortalama yüzde 2.87 ve Kasım ayında da ortalama yüzde 7.22 oranında düşüş gösterdi. ENDEKSLER 2002 yılını 10,369.92 puandan tamamlayan İMKB Ulusal-100 Endeksi 2003 yılını 18,625.02 puandan kapadı. Endeksteki yıllık artış 8,255.10 puan ve ortalama yüzde 79.61'e ulaştı. İMKB Ulusal-Mali Endeksi 12,692.43 puan artarak 25,594.77 puana, İMKB Ulusal-Sanayi Endeksi 6,410.52 puan artarak 16,299.23 puana ve İMKB Ulusal-Hizmetler Endeksi 3,025.72 puan artarak 9,923.02 puana yükseldi. Böylece, mali grup hisseler 2003 yılında ortalama yüzde 98.37, sanayi grubu hisseler ortalama yüzde 64.83 ve hizmetler grubu hisseleri ortalama yüzde 43.87 oranında değer kazandı. 2003 yılı içinde İMKB'de işlem gören toplam 292 hisse senedinden 254'ü değer kazanırken, 36 hisse senedi değer kaybetti. Sadece 2 hisse senedinin değeri ise aynı seviyelerde kaldı. 2003 yılının en çok değer kazanan hisse senedi yüzde 360.71 oranındaki artışla Anadolu Gıda hisseleri oldu. Kardemir (B) hisseleri yüzde 355.48 oranındaki artışla ikinci ve Ditaş Doğan hisseleri de yüzde 318.42 oranındaki artışla üçüncü oldu. Değer kazanan hisselerden 60 tanesi tanesindeki artışlar yüzde 100'ün üstünde gerçekleşti. 220 dolayındaki hisse senedi, yüzde 20'nin altında beklenen muhtemel yıllık enflasyon oranının üstünde getiri sağladı. Yılın en çok değer yitiren hisse senedi ise yüzde 83.43'lük düşüşle Metemtur Otelcilik hisseleri oldu. Yüzde 70.99 oranındaki düşüşle Arsan Tekstil hisseleri ikinci ve yüzde 58.04 oranındaki düşüşle Link Bilgisayar hisseleri üçüncü olarak sıralandılar. DÖVİZ İstanbul serbest piyasada alınıp satılan döviz türlerinden ABD Doları 2003 sonunda, 257 bin liralık düşüşle 1 milyon 664 bin liradan 1 milyon 407 bin liraya gerilerken, Euro 38 bin liralık artışla 1 milyon 737 bin liradan 1 milyon 775 bin liraya çıktı. İngiliz Sterlini yıllık yüzde 6.16 gerileyerek, 2 milyon 680 bin liradan 2 milyon 515 bin liraya, İsviçre Frangı da yüzde 4.77 gerileyerek 1 milyon 195 bin liradan 1 milyon 138 liraya düştü. ALTIN İstanbul Kapalıçarşı'da işlem gören geleneksel yatırım aracı altın 2003 yılında kötü bir performans gösterdi. 2002 yıl sonunda 18 milyon 400 bin lira olan 24 ayar külçe altının gram fiyatı sadece 500 bin liralık artışla 2003 yıl sonunda 18 milyon 900 bin liraya ulaştı. Külçe altının yıllık artışı yüzde 2.72 olarak gerçekleşti. 2002 yıl sonunda 124 milyon liradan satılan Cumhuriyet altını, 2003 sonunda 4 milyon liralık artışla 128 milyon liraya çıktı ve yıl boyunca sadece yüzde 3.23 oranında artış kaydetti. İstanbul Altın Borsası'nda (İAB) işlem gören 24 ayar külçe altının 2002 yıl sonunda 18 milyon 110 bin lira olan gram fiyatı, 2003 sonunda 675 bin liralık artışla 18 milyon 785 bin liraya çıktı. İAB'de işlem gören külçe altının yıllık değer artışı da sadece yüzde 3.73 olarak gerçekleşti. YATIRIM FONLARI Menkul kıymet yatırım fonlarına katılma belgelerinin yıllık ortalama değer artışı yüzde 42.10 olarak gerçekleşti. 2002 yılını 329,868 puanla kapayan A.A Bileşik Fon Endeksi, 2003 yılı boyunca 138,873 puanlık artışla 468,741 puana çıktı. (A) tipi fonlardaki artış yüzde 60.18'e ulaşırken, (B) tipi fonlardaki artış yüzde 37.46'da kaldı. Katılma belgeleri arasındaki en yüksek oranlı artış, yüzde 103.44 ile Evgin A Tipi Değişken Fon belgelerinde oldu. Bunu yüzde 82.70 ile İş A Tipi Mali Endeks Fon ve yüzde 82.37 ile Tekfen A Tipi Karma Fon izledi. 2003 yılında en çok değer yitiren katılma belgeleri ise yüzde 12.35'lik düşüşle Vakıf B Tipi Yabancı Menkul Fonu, yüzde 11.03'lük düşüşle YKB B Tipi Yabancı Menkul Kıymetler Fonu ve yüzde 9.94'lük düşüşle Oyakbank B Tipi Yabancı Menkul Kıymetler Fonu oldular. BONO-FAİZ-REPO İMKB Tahvil ve Bono Piyasası'nda 2002 sonunda oluşan ortalama oranlar ve DIBS getiri endeksleri üzerinden yapılan hesaplamalarla, yatırımcıların birikimlerini devlet tahvilinde değerlendirdiklerini varsaydığımızda, elde ettikleri net getiriler yüzde 54-55 dolayında oldu. Yine İMKB Tahvil ve Bono Piyasasında oluşan ortalamalar itibariyle 6'şar aylık sürelerle Hazine bonosuna yatırım yapanların yıllık birikimli kazançları, yılın ikinci yarısında faizlerin daha da düşmesi nedeniyle yüzde 46 dolayında kaldı. İMKB Tahvil ve Bono Piyasası'nda 2002 sonunda yüzde 55-56 dolayında olan ortalama faizler 2003 sonunda yüzde 25-26 seviyelerine kadar indi. Önde gelen 10 bankanın ortalamaları dikkate alınarak 2002 yıl sonundaki oranlardan parasını 1 yıl vadeli mevduatta değerlendiren yatırımcılar 2003 yıl sonunda yüzde 38.8 dolayında net getiri elde ettiler. 2002 sonunda bu 10 bankanın yıllık bazda yüzde 40-56 aralığında olan faiz oranları 2003 sonunda yüzde 24-29 aralığına geriledi. İMKB Repo Ters Repo Pazarında oluşan ortalama oranlar üzerinden 2003 yılı boyunca parasını sürekli repoda değerlendiren yatırımcının yıl sonundaki bileşik net kazancı yüzde 34.9 oldu.