20 soruda Nabucco projesi

İNTERNETHABER

Türkiye'nin Doğu ile Batı arasında tarihi bir köprü görevi gördüğü anlaşma hayata geçti... Kafkaslar ile Hazar'daki doğalgazı Anadolu toprakları üzerinde Avrupa ülkelerine taşıyacak olan 8 milyar euro'luk dev projenin belkemiği Türkiye. İşte Nabucco hakkında merak ettiğiniz her şey...

Nabucco projesinin Türkiye için hayati anlamı, önemi ne olacak?

Dünya platformunda ve AB ilişkilerinde Türkiye adına çok önemli 3 katkısı var, projenin...

Birincisi Nabucco projesi Türkiye için bir güven projesi demek. AB gözü önünde, Amerika ve tüm ülkelerle ilişkilerde, özetle dünya platformunda Türkiye'ye duyulan güvenin en önemli göstergesi olarak tarihe geçecek.

İkincisi Türkiye dünyaya enerji geçiş güzergahında olduğunu kanıtlamış oldu. Tarih boyunca enerji kaynaklarının dünyanın kaderini değiştirdiği düşünülürse bu proje, Türkiye'nin vazgeçilmez konumunun altını çizdi. Bakü Tiflis Ceyhan ve Mavi Akım projeleri bu sürecin yolunu açmış oldu.

Üçüncüsü Avrupa Birliği ile Türkiye arasında imzalanan çok somut bir proje. Bu nedenle projenin Türkiye'nin AB yolunda en önemli ilerleme kriteri olacağı kaydediliyor.

PROJE TÜRKİYE'YE NE GETİRECEK? 

[PAGE]

Diğer boru hattı projeleri hangileri?

Türkiye,7 boru hattı projesinin içinde yer alıyor. Türkiye’yi enerji koridoru, hem petrol hem de gaz piyasasında önemli bir oyuncu haline getiren hatlar şunlar: 1. Mavi Akım: Rusya’dan başlıyor, Karadeniz’in altından geçerek Samsun limanına 60 kilometre uzaklıktaki Durusu terminaline uzanıyor. 16 milyar metreküp kapasitesi bulunuyor. 2. Batı Doğalgaz Hattı: Rusya’dan başlayıp ve Ukrayna, Moldova, Romanya ve Bulgaristan üzerinden Türkiye’nin Trakya Bölgesine ulaşıyor. 8 milyar metreküp doğalgaz taşıyor. 3. Bakü-Tiflis-Erzurum: Azerbaycan’ın Hazar kıyılarından Gürcistan üzerinden Erzurum’a uzanıyor. Yılda 6 milyar metreküp gaz alınıyor. 4. İran-Türkiye Hattı: İran’ın kuzeyinden girip, Bakü-Tiflis-Erzurum Hattı ile birleşiyor. Yıllık 10 milyar metreküp gaz taşıyabiliyor.  5. Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Hattı: Azerbaycan’ın Hazar kıyılarından Gürcistan üzerinden Akdeniz’deki Ceyhan limanına uzanıyor.  6. Irak-Türkiye Petrol Hattı: Irak’ın Kerkük ve diğer üretim sahalarından Ceyhan Yumurtalık Terminali’ne ulaştırılıyor.

Peki bu üç hayati önemi dışında proje Türkiye'ye neler getirecek?

1. Kış günlerinde yaşanan doğalgaz krizleri son bulacak. Doğalgaz ihtiyacının daha güvenli ve daha yeterli biçimde karşılanmasına hizmet edecek.

2. Ekonomik katkısı olacak. Türkiye hat projesinde 4-5 milyar euro’luk yatırım çekecek. Binlerce kişiye istihdam kapısı açılacak. Hat faaliyete geçtikten sonra da sürekli geçiş geliri sağlanacak.

3. Aynı zamanda toplamda 4.2 milyar euro’luk vergi elde edilecek. Enerji Bakanlığı, hattın en önemli kısmı topraklarımızdan geçtiği için Türkiye'nin sağlanan vergi gelirinin yüzde 60’ını almasını hedefliyor.

Proje adını nereden aldı?

Avrupa Komisyonu Başkanı Jos Manuel Barroso’nun da söylediği gibi Nabucco projesi, öyle zaman oldu ki, taraflara “Buraya kadarmış“ dedirtti.
10 Ekim 2002 gecesi Viyana’da, Verdi’nin Babil’i konu olan (Bugünkü Irak topraklarında) Verdi'nin "Nabucco Operası" izlendikten sonra; Avusturya, Türkiye, Romanya ve Bulgaristan arasında gaz anlaşması imzalandı.
O gün, projeye "Nabucco" adı kondu!
O gün, Irak’ı henüz devrilmemiş lideri Saddam Hüseyin yönetiyordu. Irak işgal edilmemişti. Bugün Irak, Amerika’nın kolunda Nabucco sahnesine çıkıyor. 

GAZI KİM VERECEK? KİM ALACAK? TARAFLAR KİMLER?

[PAGE]

  

Nabucco projesinin tarafları kim? Gazı alacaklar da verecekler de belli mi?

Türkiye'den Botaş, Bulgaristan’dan Bulgargaz, Romanya’dan Transgaz, Macaristan’dan MOL, Avusturya’dan OMV ve Almanya’dan RWE şirketleri eşit hisse ile projenin ortakları arasında yer alıyor. Nabucco projesinin altına imzasını koyanlar gazı alacak ülkeler... Gazı kimlerin vereceği ise henüz netlik kazanmadı. Dolayısıyla şimdilik anlaşmanın tek tarafı belli demek daha doğru olacak.

Anlaşmaya hangi ülkeler imza koydu?

Ortak bildiriye 5 ülkenin başbakanı, Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Avusturya Başbakanı Werner Faymann, Bulgaristan Başbakanı Sergei Stanishev, Macaristan Başbakanı Gordon Bajnai, Romanya Başbakanı Emil Boc imza koydu. AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso da anlaşmayı imzaladı. İmza töreninde ayrıca Gürcistan Cumhurbaşkanı Mikheil Saakashvili ile Irak Başbakanı Nuri El-Maliki da katıldı.

Projeye enerji kaynağı sağlayacak ülkeler hangileri?

Projenin eleştirilen noktalarından biri de Nabucco için kaynak sağlayacak ülkelerin henüz netlik kazanmaması. Projeye kaynak sağlaması beklenen ülkelerin başında Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan geliyor. Bunların yanı sıra Mısır, Suriye, Gürcistan, Irak ve hatta İran ile Rusya’dan da doğalgaz sağlanması düşünülüyor.

AB ÜLKELERİ NE KAZANACAK?

[PAGE]

AB projeye ne kadarlık yatırım yaptı?

AB projeye 250 milyon euro hibe etti.

Nabucco projesinden AB ülkeleri ne kazanacak?

Şu anda Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacı yılda 500 milyar metreküp. Bunun 780 milyar metreküpe çıkması bekleniyor. Avrupa’nin yıllık doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 5’ini Nabucco karşılayacak. Proje Avrupa Birliği ülkeleri için Rusya'ya karşı bir alternatif olarak görülüyor.

Nabucco, dünyanın ve Avrupa'nın dengelerini nasıl değiştirecek?

Gaz idaresi açısından yeni bir açılım bu. Rusya, Cezayir gibi tedarikçiler ön plandaydı. Şimdi Türkiye'nin gaz tedarikçisi bir oyuncu olarak yer alması ve bu çok önemli pastadan payını alması gündemde.

Toplam hat uzunluğu ne olacak?

Toplam hat uzunluğu 3 bin 300 kilometre olacak. Besleme hatlarıyla birlikte Türkiye’deki kısmının uzunluğu 1998 kilometre. Yani hattın yüzde 60’ı Türkiye toprakları üzerinde olacak. Bu anlamda bakıldığında Türkiye'ye projenin gövdesi demek yerinde olacak.

TOPLAM MALİYET NE OLACAK? TÜRKİYE İÇİNDE YAPILACAK YATIRIM NE KADAR?

[PAGE]

Projenin toplam maliyeti ne olacak?
Bugünkü maliyetlerle 7.9 milyar euro olarak öngörülüyor. Maliyetin yüzde 30’u paydaşlar tarafından karşılanacak. Bu da her ortak için 400 milyon Euro anlamına geliyor.

Bu yatırımın ne kadarı Türkiye içinde gerçekleşecek?

Yatırımın yarıdan çoğu, 4.8 milyar euro’luk kısmı Türkiye’de yapılacak.

PROJE ÜTOPYA MI GERÇEK Mİ?

[PAGE]

Nabucco projesi ne zaman hayata geçirilecek?

Hattın yapımı 2011'de başlanacak, 2011-2014 yılları arasında gerçekleşecek.

Kaç kişi çalışacak?

İşin ve yatırımın ağırlığı Türkiye’de olacak. Hattın yapımında ilk etapta 5 bin kişi çalışacak. İstihdamın 15 bini bulması bekleniyor.

Proje bir hayal mi? Hayata geçirilebilecek mi?

Projede taraflar anlaşmaya imza koydu ama hala netlik kazanmayan konular var. Henüz hangi gazın ne kadara hangi ülkeye verileceği konusunda anlaşma sağlanmadı. Kaldı ki projeye kaynak saglayacak ülkeler de henüz netleşmedi. Bu konular önümüzdeki dönemde taraflar arasındaki müzakerelerde masaya yatırılacak. Henüz projede nasıl yol alınacağı belli değil. Bu belirsizlikler açısından bakıldığında projeyi bir hayal olarak değerlendirenler var. Başbakan Erdoğan da bu nedenle imza törenindeki konuşmasında projenin hayal olmadığının altını çizdi.

TÜRKİYE GAZ PİYASASINDA OYUNCU OLACAK MI? GAZIN NE KADARINI ALACAK?

[PAGE]

Türkiye topraklarından geçen gazın ne kadarını alacak?
Türkiye, Nabucco projesinde AB ile karşı karşıya gelmişti. "Geçen gazın yüzde 15'i ve geçiş ücretleri benim" demişti. Bu talepler henüz onaylanmadı. Topraklarından geçen gazın yüzde 15’ini alamazsa Türkiye'nin önemli ölçüde pozisyon kaybedeceğini düşünenler de var. Yüzde 15 kriteri Türkiye'nin gaz piyasasında oyuncu olup olmayacağını da belirleyecek. Yani bu kritere göre Türkiye ya oyuncu olacak ya 'alıcı' olarak kalacak.

Gaz nasıl paylaşılacak? Taraf ülkeler ne kadar gaz alacak? Gaz başka alıcılara da satılabilecek mi?

Nabucco kapasitesinin yüzde 50’si, “hükümetler arası anlaşmaya“ taraf olan; Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Avusturya ve Almanya’nın içinde olduğu “alıcı“ konumundaki 6 paydaş ülkenin kuracağı yerel Nabucco şirketleri tarafından işletilecek. Diğer yüzde 50’si piyasaya açık olacak. Şimdiden bu kapasite için 16 firma ile görüşme yapılmaya başlandı, aralarında Türk konsorsiyumları da bulunuyor.

Güzergahtaki bölge halklarına katkısı ne olacak?

İstihdam bölge halkından sağlanılabileceği gibi hattın geçtiği yerlerde çevresel etkileri karşılamak için sosyal projeler yürütülebileceği de öngörülüyor. Bu faaliyetlerin güzergâhtaki yerleşim yerlerinde ekonomiyi canlandırması bekleniyor.

Gazdaki mevcut durum ne? Ne olacak?

Türkiye doğalgazı şu anda İran’dan ve Rusya’dan alıyor. Cezayir ve başka ülkelerde de sıvılaştırılmış gaz ithalatı var. Ancak kış aylarında sıkıntı çekiliyor. Türkiye’de 57 ilde ısınma doğalgazla yapılıyor. Halen doğalgaz gitmeyen 24 il var. Hatlar bu illere uzandıkça gaz ihtiyacı artacak. Nabucco, bu talep artışını karşılayacak. Türkiye, Nabucco hattından geçecek gazın yüzde 15’ini alma hakkına sahip olacak. Bu arz güvenliği açısından çok önemli bir adım olacak. Diğer yandan bu alımın indirimli fiyattan yapılması da tartışılıyor. Bu da gaz ithalatı maliyetini aşağı çekecek.