18 Şubat İngiltere Basın Özeti

Financial Times bugün Türkiye'de parlamentoda kabul edilen yeni Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) yasa tasarısıyla ilgili bir habere ve Fethullah Gülen Cemaati hakkındaki bir yoruma yer veriyor.

Gazetenin İstanbul Muhabiri Daniel Dombey ve Brüksel Muhabiri Christian Oliver'in ortaklaşa kaleme aldığı haberin başlığı "Yasa yargının altını oyduğu için eleştiriliyor" şeklinde.

Haberde hükümetin yargı sistemi üzerindeki kontrolünü sıkılaştıran yasayı eleştirenlerin hukukun üstünlüğünü tehlikeye attığını söylediği, Ankara'nın da bu önlemi almaktan başka seçeneği olmadığını savunduğu vurgulanıyor.

Çoğu avukatın ve hukuk uzmanının tasarının HSYK'daki üst düzey yetkilileri görevden alarak ve Adalet Bakanlığına bağlı bir hale getirerek çok ileri gidildiğini düşündüğü de söyleniyor.

'Bağımsız yargınız yoksa, hiçbir şeyiniz yoktur'

Haberde görüşlerine yer verilen Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu, "Adalet bakanına bu kadar büyük yetkiler verilmesi, hukukun üstünlüğü veya bağımsız yargıyla açıklanamaz. Bağımsız yargınız yoksa hiçbir şeyiniz yoktur" diyor.

Haber şöyle devam ediyor;

"Ancak Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, yeni yasayı yargıda ve savcılıklardaki düşmanları tarafından oynanan oyunu bozmak için gerektiğini söylüyor ve çok sayıda hükümetle bağlantılı isim hakkında yürütülen bir yolsuzluk soruşturmasını darbe girişimi olarak tanımlıyor. Erdoğan'ın bir zamanlar müttefiki, şimdiyse amansız düşmanı olan Fethullah Gülen'in takipçilerinin devlet kurumlarında olduğu farz edilen varlıklarını kast ederek 'Devlet içinde devlet kabul etmek mümkün değil' dedi."

Avrupa Komisyonu Sözcüsü'nün hızlı bir kınama mesajı yayımlamamakta dikkatli davrandığını belirten gazete, buna karşın komisyonun yasa tasarısının daha önceki haline karşı çıkan üç mektup gönderdiğini hatırlatıyor.

Avrupa'nın ikilemi

"Türkiye'nin daha da otoriterleşmeye doğru gittiği kaygıları karşısında Avrupa Birliği bir ikilem yaşıyor" diyen Financial Times bu ikilemi şöyle açıklıyor;

"İngiltere gibi bazı ülkeler Türkiye'nin büyük ölçüde duran katılım müzakerelerinin hızlandırılmasının, ilişkileri azaltma yönündeki herhangi bir tehditten daha çok reforma hizmet edeceğini söylüyor. Avrupa Birliği bir AB üyesi olan Kıbrıs'taki bölünmeye son vermek için de Türkiye'nin işbirliğini arıyor. Ancak Türkiye'nin de üyesi olduğu Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Nils Muiznieks, bazı son dakika değişikliklerine karşın Twitter'da yasanın 'yargı bağımsızlığında gerileme' olduğunu yazdı."

'Gül'ün vetosu düşük ihtimal'

Financial Times, başta sunulana kıyasla yapılan çeşitli çeşitli değişikliklerin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün vetosunu daha az olası hale getirdiğini söyleyen gazete habere şöyle son veriyor;

"Gül ya başbakan, ya da bir dönem daha cumhurbaşkanı olarak gelecekte bir göreve seçilme umudu taşıyor. Tasarıyı engelleme yönündeki her hamlesi, kendisini Erdoğan'la birlikte kurdukları iktidardaki AKP sıralarından gelen hıyanet suçlamalarına açık bir hale getirir. Ana muhalefet partisiyse Gül'ün olası imzasından önce bile tasarıyı Anayasa Mahkemesi’ne taşıyacağını söylüyor."

'Gülen Cemaati zorlu düşman'

Financial Times, yorum sayfalarında da Fethullah Gülen Cemaati'nin ele alındığı bir makale dikkat çekiyor. "Gülen'in müphem ağı zorlu bir düşman" başlıklı makalenin yazarı Londra'daki King's College'ın öğretim üyelerinden Bill Park.

Park 17 Aralık operasyonlarının ülkede "ağır bir siyasi krize yol açtığını söylerken, Başbakan Erdoğan'ın hükümetini devirmeye kararlı polis memurları, avukatlar ve yetkililerden oluşan 'paralel yapıya' karşı" savaş açtığını hatırlatıyor. Park şöyle devam ediyor;

"Paralel devlet tanımıyla 1998'den beri kendi isteğiyle Pennsylvania'daki uzak bir çiftlikte sürgün hayatı yaşayan karizmatik din adamı Fethullah Gülen'e bağlı olduğu iddia edilen geniş bir kişi ve kurumlar ağı kast ediliyor. Takipçilerinin polis ve yargıda derin bir kök saldığına inanılıyor. Krizin patlamasında bu yana bu kurumların binlerce üyesinin ya görev yeri değiştirildi ya da görevden alındılar. Haftasonu parlamentodan geçen tasarı cumhurbaşkanı tarafından imzalanırsa, hükümete yargı üzerinde daha fazla denetim sağlayacak."

'Zayıf, uydurma kanıtlar'

"Türkiye'de yaşanan siyasi ve bürokratik savaşın önemli bir yanının da Erdoğan'ın 'ılımlı İslamcı' hükümetinin Gülen'in benzer düşüncedeki topluluğuna geçmişte bir düşman değil, dost olarak davranması olduğunu" söyleyen Bill Park, bazı AKP milletvekillerinin Gülen cemaatine sempati duyduğunu vurguluyor. Bill Park şöyle devam ediyor;

"Erdoğan hükümeti, sözümona laik 'derin devletin' üyelerini darbe girişimi ve diğer suçlardan yargılarken Gülen'in şebekesiyle işbirliği yaptı. Bu, aralarında eski bir genelkurmay başkanının da bulunduğu yüzlerce subayın zayıf ve hatta uydurma kanıtlarla hapse atılmasına yol açtı. Bu soruşturmaların göze çarpan bir özelliği olan yasadışı dinlemeler ve esrarengiz ihbarlar şimdi Erdoğan'ın eski müttefiklerine karşı dönüyor. Gülen'in suçlamalara konu olabilecek telefon konuşmaları ortalıkta. Erdoğan'ın ailesi de aynı şekilde karalanıyor. İki taraf da birbirlerine şüpheli mali işler ve diğer zararlı davranışlarla ilgili iddialar yöneltiyorlar"

'Gülen'in imparatorluğu'

Bill Park Gülen'in eğitim, hayır, medya ve iş imparatorluğunun 1960'larda bir dini okullar ağı olarak başladığını ve şu anda yüzlerce okul ve üniversiteyi kapsadığını söylüyor. Gülen okullarının mezunlarında kendilerine özgü bir "zariflik, nezaket ve homojenlik" olduğunu söyleyen Park, Gülen'in ılımlı bir İslam'dan yana olduğunu vurguluyor. Yazar şöyle devam ediyor;

"Teröre karşı, hoşgörü ve dinler arası diyalog vaaz ediyor. Demokrasiyi, serbest piyasayı ve Türkiye'nin Batı'yla ittifak kurmasını destekliyor. Ankara'nın İsrail'le sürtüşmesi sırasında ve hükümetin Suriye muhalefetindeki şiddet yanlısı unsurlara aktif destek vermesini hükümeti açıkça eleştirmişti. Gülenci eğitim kurumları önce Türkiye dışında da kuruldu. Orta Asya cumhuriyetleri, Balkanlar ve Kafkasya'da ve Batı Avrupa'daki Türk toplulukları için okullar açıldı. Dini eğitimden çok, sıkı çalışma, disiplin, saygı ve eğitimde başarıya odaklandılar. Asya'dan Sahra altı Afrika'ya farklı topluluklara hizmet ettiler ve en kayda değeri de ABD'de yüzlerce okulun büyük çoğunluğu Müslüman olmayanlara hizmet vermesi"

'Kolay yenilmeyecekler'

Ancak Bill Park, Gülen hareketinin "milyonlarca taraftarının bulunduğu Türkiye'de dinin ve eğitimin ötesine uzandığını vurguluyor;

"Gülen'in talebeleri polis memuru, yargıç, öğretmen, siyasetçi, gazeteci, bürokrat ve hatta subay olarak varlıklarına ek olarak önde gelen medya kuruluşları, bir işadamları birliği, hastaneler, klinikler, oteller, hayır kurumları ve bankalar kurdular. Hareketin geniş bir alana yayılan çıkarları düşmanlarına uzun bir hedef listesi sunuyor. Geçen ay Gülen ağıyla bağlantılı Bank Asya'dan hükümet yanlılarının öncülüğünde büyük paralar çekildi. Pek çok Gülenci hareketle ilişkilerini ve onları birbirine bağlayan şeyleri anlatmakta çekingen davranıyor. Tipik bir şekilde sadece ortak bir felsefeden ilham aldıklarını söylüyorlar. Resmi bir üyelik yok ve Gülen etki alanındaki hiçbir kuruluşa başkanlık etmiyor. Bu ağın sözümona ahtapot gibi yapısı Erdoğan'ın hayalgücünün bir uydurması değilse, bu bir Türk komplo teorisinin kendi kendini öldürdüğü ilk olay olmayacak. Ancak hareketten ayrılanların ifadeleri ve sayısız sızıntı hırsı, kaynakları ve etkisi bakımından kayda değer bir resim ortaya koyuyor. Bu büyük ihtimalle paranoyak hayalgüçlerinin ürünü değil. Erdoğan otoriter ve hırslı. Muhalefeti hoş karşılamıyor. Şimdi kendi kendini bir tehdit oluşturduğuna ikna ettiği için Gülen'in ağını zayıflatmaya kararlı. Ancak kolay yenilmeyecekler. Zafer geldiğinde bile açıkça görülmeyecek. Uzun bir mücadele olabilir"