17 yıl sonra Türkiye'yi yine mesaj verdi

28 Şubat Darbesi sonrası 1997’de Washington’da yaptığı tarihi açıklamayla Türkiye’deki demokrasi dışı uygulamaları eleştiren ve darbeye karşı çıkan ABD’nin eski Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, bugün Türkiye’de yaşanan demokrasi sorunlarını eleştirdi.

17 yıl önce yaptığı o açıklamayı Dışişleri Bakanı olsaydı bugün tekrar yapıp yapmayacağı sorusuna ise “Yapardım” dedi.

ABD'nin en saygın düşünce kuruluşlarından Brookings Enstitüsü ve ve Sabancı Üniversitesi'nin ortaklaşa düzenlediği 10'uncu Sabancı Konferansı’nda konuşan ABD'nin eski Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, Türkiye’deki demokrasi sorunlarına değindiği sunumunda bundan 17 yıl önce Dışişleri Bakanlığı koltuğunda oturuyorken Türkiye’de yaşanan 28 Şubat darbesine getirdiği eleştiriyi hatırlatıp, o gün sarf ettiği sözler için gurur duyduğunu söyledi. Türkiye’deki mevcut basın özgürlüğü ve demokrasi sorunları dikkate alındığında, Dışişleri Bakanı olsa 1997’de söylediği sözleri bugün de tekrar edip etmeyeceği yönündeki soruya ise “Yapardım” dedi.

'DEMOKRATİK BAĞLAMDA KALINMALI'

1997’deki meşhur 28 Şubat Milli Güvenlik Kurulu toplantısından yaklaşık 3.5 ay sonra, o yılın Haziran ayında yaptığı tarihi açıklamada, Albright şunları söylemişti:

“Türkiye’de ne yaşanıyorsa yaşansın, hangi tartışmalar yapılırsa yapılsın, ne tür bir değişim düşünüyor olurlarsa olsunlar, insanlar demokratik bağlam içinde kalmak ve Anayasa dışı bir yaklaşım sergilememek zorundadır.”

Brookings Enstitüsü’ndeki konuşmasında da geçmişte sarf ettiği bu sözleri hatırlatan Albright, “ABD hükümeti, açıkça Türkiye demokrasisinin yanında durduğundan bu açıklama nedeniyle halen gurur duyuyorum. O zaman politik bir çatışmayı çözmek için bir darbeyi ve Anayasa dışı bir yaklaşımı önlemeye çalıştığımız çok açıktı” diye konuştu. Ardından, aynı konuşmada, “Türk halkı, demokrasilerinin geldiği noktadan gurur duymalı ama aynı zamanda bu yolculuğun devam edeceği noktasında da güven içinde olmalılar” diyerek, bugünün Türkiye’sinde yaşanan demokrasi sorunlarına değindi. Albright özetle, medyaya uygulanan kısıtlamaları, Amerikalılar ve dini azınlıkları suçlayan temelsiz komplo teorilerini eleştirdi. Ayrıca Türkiye’de liderlerin kendilerine oy vermemiş kişileri de dinlemeleri gerektiğine vurgu yaptı.

'UMARIM ANKARA’DA DUYULUR'

Albright, dile getirdiği tüm bu kaygılar ışığında, 1997’de söylediği sözleri Dışişleri Bakanı olsa bugün de tekrar edip etmeyeceği yönündeki soruya ise “Yapardım” diyerek şöyle yanıt verdi:

“Türkiye’de yaşanan, başta basının durumu olmak üzere bazı konulardan kişisel olarak rahatsızım. Akademik hayatımda politik değişimde basının rolü üzerine çalışmalarım oldu. 1968’de Çekoslovakya’da basının rolü, ayrıca Polonya dayanışma basını üzerine makaleler yazdım. Demokratik toplumun temel unsurlarından biri özgür basına sahip olabilmektir. Açıkçası, Türkiye’de yaşanan bu değil. Umarım Amerikalılar ve diğerlerinin bu konuda yaptıkları açıklamalar Ankara’daki hükümet tarafından duyulur. Çünkü bu rahatsız edici. O açıklamayı (1997’deki 28 Şubat karşıtı açıklama) bir daha yapar mıydım? Yapardım. Ama konuşmamda belirttiğim noktalara değinen birçok özel görüşme yürütürdüm.”