17 Haziran İngiltere Basın Özeti

El Kaide ile bağlantılı Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünün saldırıları ve krizin çözümü için İran ile Batılı ülkeler arasında işbirliği olasılığı gazetelerdeki ağırlığını koruyor.

Financial Times gazetesi, ülkenin ikinci büyük kenti Musul dâhil bazı şehir ve kasabaları ele geçiren örgütü durdurmak için aşiret savaşçılarının Irak ordusuyla işbirliği yapmaya başladığını aktarıyor.

Gazete, İran'la ABD arasındaki olası işbirliği içinse "ABD İran'la müzakereler konusunda ihtiyatlı. İki ülke de IŞİD'in karşısında. Ancak işbirliği siyasi bir mayın tarlası" diyor.

Haber şöyle devam ediyor:

ABD-İran işbirliği

"Amerika Birleşik Devletleri, Irak'taki krizin çözümü için İran'la gayri resmi müzakereler yapmaya istekli olduğunu söylüyor. Ancak Washington, Sünni isyancıları ele geçirdikleri topraklardan püskürtmek için Tahran'la askeri işbirliği ihtimalini dışladı."

"İran'ın nükleer programıyla ilgili görüşmeler yarın Viyana'da başlıyor. Amerikan Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı William Burns, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif'le Irak meselesini de ele alabileceklerini söyledi. İranlı liderler de, ABD'yle Irak krizini konuşmaya hazır istekli olduklarını açıklamıştı. Bazıları, ABD'nin Sünni isyancıların yenilgiye uğratılmasına yardımcı olacağını umuyor. Bu olası diplomatik yakınlaşma İran ve ABD'nin Irak'ta uç vermeye başlayan iç savaşta kendilerini aynı tarafta gördükleri gerçeğine işaret ediyor. İki ülke de Sünni aşırıların, ülkede yerleşmesine karşı çıkıyor."

"Üst düzey bir İranlı hükümet yetkilisi Financial Times'a 'ABD'nin bu rezalete son vermekten başka seçeneği yok. Aksi halde, bölgede şimdiye kadar yaptıkları ve itibarı tehlikeye girer. ABD, bölgeyi bu illetten (Sünni militanlar) kurtarmalı' dedi."

Independent gazetesi de, manşetinde İran-ABD yakınlaşmasını irdeliyor ve eski İran liderlerinin 1979 İslam devriminden sonra ABD için kullandığı "Büyük Şeytan" nitelemesine atıf yaparak "Büyük Şeytan'dan Büyük Yakınlaşmaya" diyor.

Gazetenin haberinde şu ifadeler yer alıyor:

'Büyük Şeytan'

"Irak'ın çöküşü İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'ni İran'la 35 yıllık düşmanlığı sona erdirebilecek tarihi bir yakınlaşmaya sevk etti. Irak krizine ortak bir yanıt için, İran'la İngiltere arasındaki diplomatik ilişkilerin güçlendirilmesine dair adımların bugün Dışişleri Bakanı William Hague tarafından açıklanması bekleniyor. İngiltere'nin Tahran Büyükelçiliği'nin yeniden açılmasını da içerebilecek bu girişim, Hague'in İran Dışişleri Bakanı Zarif'le görüşmesini izliyor."

Gazete, ABD'nin İran'la Irak konusunda görüşemeler yapması fikrinin Cumhuriyetçiler'in tepkisine neden olduğuna dikkat çekerek şöyle devam ediyor:

İran'la işbirliğine tepki

"Senatör John McCain, bugünkü krize Başkan Barack Obama'nın 2011'de Irak'taki tüm askerleri çekmesinin neden olduğunu söyledi ve İran'la konuşma fikrine tepki gösterdi ve 'Bu İran, en tehlikeli Şii militan gruplarını eğitip silahlandıran, sürekli olarak Irak Başbakanı Nuri el Maliki'yi ulusal uzlaşıyı bozma pahasına mezhepsel bir siyaset izlemeye teşvik eden, Bağdat'ta Amerikan Büyükelçiliği'ne atılan roketleri tedarik eden ve tüm Orta Doğu'da ve dünyada terör eylemlerine destek veren aynı İran'dır' dedi."

Daily Telegraph yazarı Benedict Brogan da "Batı, İranlı mollalara kucak açmadan önce dikkatli düşünmeli. Tahran'da değerlerimize saldıranlar, kendilerini beğenmiş bir şekilde başından beri haklı olduklarını düşünüyorlar" diyor:

"İngiltere Dışişleri Bakanlığı diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edileceğini açıklamaya hazır. Ama buna sevinmemeliyiz. Çünkü Şii mezhepçiliği çok zehirli. Cumartesi günü Tahran'da bir öğrenciyle konuşuyordum. Bu öğrenci 2005'te İngiliz elçiliğini işgali edenler arasındaydı. 'Batı'nın buralarda yaptığı her şey ters tepti. Biz daha güçlenerek çıktık' dedi."

Guardian, Irak krizinde İran Devrim Muhafızları'nın bölgesel gücü olarak nitelenen Kudüs Gücü'nün komutanı Kasım Süleymani'ye atfen, 'Orta Doğu'nun en güçlü ve en gizemli adamlarından birinin" yeniden sahneye çıktığını belirtiyor.

Gazete, Süleymani'nin Irak'a gönderilmesinin Irak krizinin vahametini ortaya koyduğunu belirtiyor:

"St Andrew Üniversitesi'nden İranlı tarihçi Ali Ensari, 'İran Devrim Muhafızları Suriye'de olduğu gibi, bunu da yeni bir cephe olarak görecek' diyor. Geçmişte Süleymani İran'ın Beşar Esad'a desteği ve Lübnan'daki Şii Hizbullah hareketiyle ilişkilerinde öncü adamı olarak Şam'a odaklanmıştı. Suriye'deki rolü nedeniyle ABD kendisine yaptırım uyguladığı için Süleymani Washington'la Tahran kısa vadeli bir askeri müdahalede anlaşsa bile Amerikalı yetkililerle görüşemeyecek. Süleymani, 11 Eylül saldırılarından sonra Afganistan'daki Amerikan güçlerine yardım önerdikten sonra ABD'yle yürütülen müzakerelere dolaylı olarak dahil olmuştu."

Times gazetesi de, Süleymani'nin sıkı bir Batı düşmanı olduğunu, bölgede İngiliz ve Amerikalılar düzenlenen bir dizi saldırının mimarı olduğuna inanıldığını aktarıyor.