13 yeni büyükşehir Meclis'ten geçti
Abone olTBMM Genel Kurulu'nda, 13 ilin büyükşehir olmasına ilişkin tasarı kabul edildi
TBMM Genel Kurulu'nda, 13 İlde Büyükşehir Belediyesi
Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı kabul
edildi.
BÜYÜKŞEHİR OLACAK
İLLER
Kanuna göre, Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya,
Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa
ve Van, büyükşehir belediyesi olacak.
Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir,
Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve
Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları, il mülki sınırları
olacak.
Bu illere bağlı ilçelerin mülki sınırları içindeki köy ve
belde belediyelerinin tüzel kişiliği sona erecek, köyler mahalle
olacak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı
bulundukları ilçenin belediyesine katılacak.
Bu illerin, bucak teşkilatları da
kaldırılacak.
Bu illerdeki il özel idarelerinin tüzel kişiliği ile
İstanbul ve Kocaeli'ndeki orman köyleri de dahil köylerin tüzel
kişiliği sona erecek.
İSTANBUL'DA İLÇE DEĞİŞTİREN MAHALLELER
Aydın'da Efeler; Balıkesir'de Karesi, Altıeylül; Denizli'de
Merkezefendi; Hatay'da Antakya, Defne, Arsuz; Manisa'da Şehzadeler,
Yunusemre; Kahramanmaraş'ta Dulkadiroğlu, Önikişubat; Mardin'de
Artuklu; Muğla'da Menteşe, Seydikemer; Tekirdağ'da Süleymanpaşa,
Kapaklı, Ergene; Trabzon'da Ortahisar; Şanlıurfa'da Eyyübiye,
Haliliye, Karaköprü; Van'da Tuşba ve İpekyolu, Hatay'da Payas,
Zonguldak'ta Kozlu ve Kilimli ilçeleri kurulacak. Denizli'nin Akköy
ilçesinin ismi de Pamukkale olarak değişiyor.
İstanbul Şişli'nin Ayazağa, Maslak ve Huzur mahalleleri Sarıyer'e
bağlanacak.
İstanbul Arnavutköy ilçesine bağlı Nakkaş, Bahşayış mahalleleri ile
Büyükçekmece ilçesine bağlı Muratbey mahallesi Çatalca belediyesine
katılacak.
Ankara'nın Yenimahalle ilçesine bağlı Dodurga ve Alacaatlı
mahallelerinin çevre yolu dışında kalan kısımları Şehitali
mahallesi ile birleştirilecek. Şehitali, Aşağıyurtçu, Yukarıyurtçu,
Ballıkuyumcu ve Fevziye Mahalleleri Etimesgut'a bağlanacak.
Yenimahalle'nin Dodurga ve Alacaatlı mahalleleri de çevre yolu
içinde kalan kısmı ile Çayyolu, Ahmet Taner Kışlalı, Ümit, Koru,
Konutkent ve Yaşamkent mahalleleri Çankaya'ya katılacak.
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında, il özel
idarelerince kullanılan haklar, yetkiler ve görevler, il özel
idaresi bulunmayan yerlerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon
Başkanlığı'nca kullanılacak. Taşınmaz kültür varlıklarının
korunmasına katkı payı, defterdarlıklar açılan emanet hesaplarına
aktarılacak. Toplanan paraların yüzde 20'lik kısmı, Kültür ve
Turizm Bakanlığı'nın öncelik vereceği projelerde kullanılacak.
Kullanılmayan miktar, bakanlık bütçesine aktarılacak.
YÖREYE ÖZGÜ KONUTLAR YAPILACAK
Büyükşehir ve ilçe belediyeleri, mahalleye dönüştürülen köylerde,
yörenin geleneksel, kültürel ve mimari özelliklerine uygun tip
mimari projeler yapacak ya da yaptıracak.
Tüzel kişiliği kaldırılan köylerde görev yapan geçici ve gönüllü
köy korucuları, halen görev yaptıkları yerlerde görev yapmaya devam
edecek.
Maden ruhsatı, jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular
ruhsatına ilişkin yetki ve görevler, il özel idarelerinin tüzel
kişiliğinin kaldırıldığı illerde valiliklerce yürütülecek.
Madencilik faaliyeti nedeniyle yolların bozulması, köprülerin
çökmesi gibi oluşabilecek hasarlar telafi edilecek.
Maden ruhsatları için il özel idareleri ve köylere hizmet götürme
birliklerine verilen devlet hakkı, madenler için alınan harçlar,
maden ihalelerinden elde edilen gelirler, valilik ve
kaymakamlıklarca uygulanan idari para cezaları, ihaleler için
alınan teminatlardan elde edilen gelirler genel bütçeye gelir
kaydedilecek. Bu ödenekler öncelikle, madenin veya jeotermal ve
doğal minarelli su kaynaklarının bulunduğu yere en yakın yerleşim
yerlerinin altyapı ihtiyaçları için kullanılacak.
Nüfusu 750 binden fazla olan illerin belediyeleri kanunla
büyükşehir belediyesine dönüştürülebilecek.
Büyükşehir belediyelerin sınırları il mülki sınırları, ilçe
belediyelerinin sınırları bu ilçelerin mülki sınırları olacak.
ULAŞIM KOORDİNASYON MERKEZİ KURULACAK
Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulacak. Merkez, büyükşehir içindeki
kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerindeki her türlü taşımacılık
hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini sağlayacak.
Merkeze, Büyükşehir Belediye Başkanı ya da görevlendirdiği kişinin
başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları
ile Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu'nun
görevlendireceği ilgili odanın temsilcisi katılacak.
Büyükşehir kapsamındaki belediyeler arasında hizmetlerin yerine
getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, büyükşehir belediyesi
tarafından sağlanacak. Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri
veya ilçe belediyelerin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle
ilgili ihtilaf çıkması halinde, büyükşehir belediye meclisi
yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkili olacak.
Belediyelerin otoparkla ilgili elde ettikleri gelirler, 45 gün
içinde büyükşehir belediyesine aktarılacak. Bu gelir, sadece
otopark yapımında kullanılacak, bunun dışındaki bir amaç için
kullanılamayacak.
NÜFUSU 500'ÜN ALTINDA MAHALLE KUURLAMAYACAK
Büyükşehir belediyesi bulunan yerlerde ayrılma yoluyla yeni bir
belde kurulmasında, yeni kurulacak belde için aranan 50 binlik
nüfus kriteri 20 bine düşecek.
Belediye sınırları içinde nüfusu 500'ün altında mahalle
kurulamayacak.
Köyleri mahalleye dönüştürülen köylülerin, geçmişten beri
kullandığı ''mera, yaylak ve kışlak'' gibi yerlerdeki hakları
korunacak.
Belediyeler; sağlık, eğitim, kültür tesis ve binalarının yanı sıra
mabetlerin de yapım, bakım ve onarımını sağlayacak.
Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100 binin üzerindeki
belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorunda
olacak.
AMATÖR SPOR KULÜPLERİNE NAKDİ YARDIM
Büyükşehir ve ilçe belediyeleri, amatör spor kulüplerine nakdi
yardım yapabilecek; yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün
başarı gösteren veya derece alan sporcuların yanı sıra teknik
yönetici, antrenör ve öğrencilere belediye meclis kararıyla ödül
verebilecek.
Belediyeler, mevzuata göre kuruluş izni verilen alanda kurulacak
elektronik haberleşme istasyonlarına, kent ve yapı estetiği ile
elektronik haberleşme hizmetlerinin gerekleri dikkate alınarak, yer
seçim belgesi verecek. Bu belge karşılığında alınacak ücreti
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı belirleyecek.
Belediye ve bağlı idareler, meclis kararıyla mabetlere indirimli
bedelle ya da ücretsiz olarak içme ve kullanma suyu
verebilecek.
İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden
Pay Verilmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle payların
hesaplanması ve oranı yeniden belirleniyor.
Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi
gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 6'sı ile bu tahsilatın toplamı
üzerinden büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ayrılan payların
yüzde 30'u büyükşehir belediye payı olarak ayrılacak.
KATILMA PAYI ALINACAK
Belediyeler, genişletilen yolun iki tarafında bulunan konut
sahiplerinden yol harcamalarına katılma payı alabilecek.
Vali ve büyükşehir belediye başkanlarına diplomatik pasaport
verilecek. Mahalli idare birliklerinin taşıtlarına vergi muafiyeti
getirilecek.
Tüm acil çağrıları karşılamak üzere büyükşehirlerde başkanlık
bünyesinde, diğer illerde ise valilikler bünyesinde 112 acil çağrı
merkezleri kurulacak.
YATIRIM İZLEME VE KOORDİNASYON BAŞKANLIĞI
KURULACAK
Büyükşehir belediyelerinin bulunduğu illerde, kamu kurum ve
kuruluşlarının yatırım ve hizmetlerinin etkin olarak yapılması,
izlenmesi ve koordinasyonu, ilin tanıtımı, temsil, tören,
ödüllendirme ve protokol hizmetlerinin yürütülmesi, ildeki kamu
kurum ve kuruluşlarına rehberlik edilmesi ve bunların
denetlenmesini gerçekleştirmek üzere valiye bağlı olarak Yatırım
İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı kurulacak.
Başkanlık; afet yardım, acil çağrı, yatırım izleme, rehberlik ve
denetim strateji ve koordinasyon ile idari müdürlükler
kurabilecek.
Tüzel kişilikleri kaldırılan il özel idarelerinin taşınır ve
taşınmaz malları, bakanlıklara, ilgili kuruluşlara, bunların taşra
teşkilatına, valiliklere, büyükşehir ve ilçe belediyesine
devredilecek.
Tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler; personelini,
taşınır ve taşınmazlarını, iş makineleri, diğer taşıtları, kamu
kurum ve kuruluşlarına olan alacak ve borçlarını, katılacakları
ilçe belediyesine kanunun yayımlandığı tarihten itibaren 1 ay
içinde bildirecek.
VERGİLER 5 YIL ALINMAYACAK
Mahalleye dönüşen köylerde, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılardaki
işletmeler ile bu yerlerde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak
bakkal, manav, berber, fırın, kahve, lokanta, pansiyonlar, büfeler
işletme ruhsatı almış sayılacak. Bu işletmelerin bulunduğu
binalardan, kanunun yayımlandığı tarihe kadar bitirilmiş olanlar da
ruhsatlandırılmış sayılacak.
Tüzel kişiliği kaldırılan köylerde emlak vergisi, Belediye
Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılım
payları 5 yıl süreyle alınmayacak. Bu yerlerde içme ve kullanma
suları için alınacak ücret, 5 yıl süreyle en düşük tarifenin yüzde
25'ini geçmeyecek şekilde belirlenecek.
İçişleri Bakanlığı'na 106, Maliye Bakanlığı'na 27, Milli Eğitim
Bakanlığı'na 48, Sağlık Bakanlığı'na 63, Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı'na 27, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na 33,
Gençlik ve Spor Bakanlığı'na 9, Diyanet İşleri Başkanlığı'na 15,
Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'ne 18 ve Emniyet Genel Müdürlüğü'ne 3
kadro ihdası yapılacak.
İstanbul ve Kocaeli hariç, büyükşehir belediyeleri, büyükşehir ilçe
belediyeleri ve bağlı idareler, yatırım bütçelerinin en az yüzde
10'unu 10 yıl süreyle belediye sınırlarına dahil olan yerleşim
yerlerinin altyapı hizmetleri için ayıracak.
Nüfusu iki binin altındaki 559 belediyenin tüzel kişilikleri, ilk
mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere kaldırılacak
ve bu belediyeler köye dönüştürülecek. Bu belediyelerin personeli,
taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları il özel
idaresine devredilecek.
Daha önce, birden fazla köy veya köy kısımlarının birleşmesiyle
oluşan ve bu düzenlemeyle yeniden köye dönüşen belediyelerde, başka
bir işleme gerek kalmaksızın birden fazla köy kurulabilecek.
TASARI 16 GÜNLÜK MESAİYLE YASALAŞTI
Görüşmelerde, MHP ve CHP, bazı maddeler üzerindeki değişiklik
önergelerinin kapalı oturumda yapılması talebinde bulundu. Söz
konusu önergeler kapalı oturumda görüşüldü.
Tasarının görüşmelerinde muhalefet, bütün maddelerde önerge verdi
ve bazı maddelerin oylamalarının açık şekilde yapılmasını istedi.
Muhalefetten 20 milletvekili ayağa kalkarak, sık sık da yoklama
istedi.
Tasarının, İçişleri Komisyonu'ndaki görüşmeleri 10 Ekim Çarşamba
günü başladı. 14 Ekim Pazar günü devam edilen görüşmeler, 21 Ekim
Pazar gününe kadar aralıksız 8 gün sürdü.
Tasarının, 6 Kasım Salı günü başlayan TBMM Genel Kurulu'ndaki
görüşmeleri ise aralıksız 7 gün sürdü. Tasarının görüşmelerine dün
saat 14.00'de başlayan Genel Kurul, dün ve bugün toplamda 16.5 saat
mesai yaptı.
Böylece tasarı 16 günlük mesaisiyle yasalaştırmış oldu.
Dün ve bugünkü görüşmelere, BDP'li milletvekilleri katılmadı.
SİYASİ ENDİŞELERİN GERÇEKLERLE BAĞDAŞIR YANI
YOK
İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin, tasarının komisyon ve Genel Kurul
çalışmalarına katkı sunan bütün siyasi parti üyelerine ve
bürokratlara teşekkür etti. Şahin, tasarının 2 gün alt komisyonda,
9 gün komisyonda görüşüldüğünü, bu süre içinde 118 saat mesai
harcandığını, 366 milletvekilinin söz aldığını, 346 önerge
verildiğini, 47 önergenin kabul edildiğini söyledi.
Çıkarılan bu kanunla, Türkiye'nin yerel yönetim yasalarında ve
yapısında önemli değişiklik olacağını belirten Şahin, yeni yönetsel
ve mali imkanlara kavuşacak olan büyükşehir belediyelerinin etkin,
ekonomik hizmet ve yatırım imkanı elde edeceğini, bütüncül ve
metropol planlama yapabileceğini, çevre ve doğa şartlarının daha
dikkatli, daha insanı ve daha çağdaş kullanılacağını ifade
etti.
Şahin, şöyle devam etti:
''Muhalefet partilerinin milletvekillerince, ülkenin üniter
yapısının zedeleneceğine, federal yapının zemininin oluşacağına
ilişkin endişeler ve ihanete varan suçlamalar dile getirildi.
Mahalleye dönüşen köylünün yeterli hizmet alamayacağı söylendi.
Bu yasanın amacı, kendi içinde açıkça yazılıdır ve bellidir. Yeni
bütüncül yapı ve mali imkanlarla şehirler kalkınmış olacak. Bu
yasanın amacı, hizmet ve yatırımların daha iyi daha planlı, etkin
ve ekonomik gerçekleştirilmesinden ibarettir. Ortaya konan siyasi
endişelerin, idari endişelerin gerçeklerle bağdaşır yanı yoktur.
Üniter ve federal yapı üzerinde geliştirilen söylemlerin bu
yasadaki söylemlerle bir ilgisi bulunmamaktadır.
Şüphesiz yüce Meclis'in her üyesinin amacı, inancı bu ülkeye ve
aziz milletimize hizmetin en iyisini sunmaktır ve yasanın en
doğrusunu yapmaktır. Bizim de Hükümet olarak ve parti olarak
ülkemize, insanımıza hizmet etmek en önemli ve şaşmaz
sorumluluğumuzdur. Ülkenin birliği, bütünlüğü, vatanın bölünmez
bütünlüğü, bayrağın tekliği, nazlı ve şanlı dalgalanması
şiarımızdır, namusumuzdur.''
TBMM Başkanvekili Sadık Yakut, tasarının kabul edilmesinin
ardından, birleşimi bugün saat 14.00'te toplanmak üzere
kapattı.