13 Nisan İngiltere basın özeti

Bugün yayımlanan İngiliz gazetelerinin tümü, Katoliklerin ruhani lideri Papa Francesco'nun dün 1915 olaylarının 100. yıldönümü sebebiyle Vatikan'da düzenlediği ayinde sarfettiği sözlere sayfalarında yer veriyor.

Papa ayinde, "20. yüzyılın ilk soykırımının Ermenilere yapıldığını" söylemişti. Türkiye açıklamaya tepki göstermiş, Başbakan Ahmet Davutoğlu "Dini liderlerden beklentimiz barış çağrısı. Umarız Papa bize zikrettiği görüşlerine sahip çıkar ve son takındığı tutumu gözden geçirir" demişti.

Dışişleri Bakanlığı'na çağrılan Vatikan'ın Ankara Büyükelçisi Antonio Lucibello'ya Papa'nın konuşmasının, "Türkiye ve Türk milleti için yok hükmünde" olduğu söylenmişti. Türkiye'nin Vatikan Büyükelçisi Mehmet Paçacı da istişareler için Ankara'ya çağrılmıştı.

'Papa Türkiye'yi öfkelendirdi'

Independent gazetesindeki haberin başlığı, "Papa soykırım iddiası ile Türkiye'yi öfkelendirdi".

Gazete Papa Francesco'nun konuşmasında Hristiyan Ermenilerin ölümüyle, Yahudi Soykırımı'nda öldürülenler ve Stalin döneminde infaz edilen milyonlarca kişinin yanı sıra, 20. yüzyılın sonunda Ruanda, Burundi ve Bosna'da katledilenler arasında bağlantı kurduğuna dikkat çekiyor.

Independant, seçilen kelimeler itibarı ile Papa Francesco'nun konuşmasının, 2001'de Katoliklerin o dönemki ruhani lideri Papa 2. Jean Paul'ün açıklamasına benzediğini belirtmiş ve eklemiş:

"Papa'nın açıklaması, siyasi liderlerin önümüzdeki günlerde resmen yapacakları ve Türkiye'de hakarete neden olma riski taşıyan açıklamaların ilki olabilir."

'Soykırım diyen ilk Papa değil'

Times gazetesindeki haberin başlığı ise "Papa Ermeni Soykırımı yüzünden Türklerle sert bir tartışmayı tetikledi".

Gazete 2001'deki açıklamaya atfen, Papa Francesco'nun Ermeni katliamını tanımlamak için "soykırım" kelimesini kullanan ilk Katolik lider olmadığını hatırlatmış okurlarına. Times'taki haberde şu satırlar yer alıyor:

"Ancak yine de Papa Francesco'nun konuşmasının ekstra önemi ve ağırlığı var. Zira bu konuşma kıyımın yıldönümünde, San Pietro Bazilikası'nda yapıldı. Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ve Ermeni Kilisesi liderleri de ayine katıldı."

Times, Papa Francesco'nun Irak ve Suriye'de Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünün zulmettiği Hristiyanları korumaya çalıştığını hatırlatıyor. "Papa şimdi Türkiye'nin bu alandaki desteğini kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya" diyor gazete.

'Çok önemli bir açıklama'

Guardian ise Papa Francesco'nun sözlerine tam sayfa ayırmış. Gazetedeki haberin başlığı, "Papa Ermeni katliamını '20. yüzyılın ilk soykırımı' ilan ederken, Türkler öfkeli".

Haber şu satırlarla başlıyor:

"Ermenistan'ın, Türklerin Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşü sırasında 1,5 milyon kişiyi katletmelerini daha fazla kişinin bilmesini teşvik etmeye yönelik çabaları, Papa'nın yapılan gaddarlıkları '20. yüzyılın ilk soykırımı' olarak nitelendirmesiyle, çarpıcı şekilde desteklenmiş oldu. Hem de olayın 100. yıldönümünden günler önce."

Guardian uzmanların Papa Francesco'nun açıklamasının zamanlamasını çok önemli bulduklarının altını çiziyor.

Ermenilerin soykırımın 100. yıldönümü olarak kabul ettikleri 24 Nisan'da, Ermenistan'ın başkenti Erivan'da ve dünyanın dört bir yanında anma törenleri düzenlenecek.

"Türkiye Çanakkale Savaşı'nın 100. yıldönümünde anma törenleri için bu tarihi seçerek Ermenileri çileden çıkardı. Bu, soykırımı gölgelemek için tasarlandı. Oysa Çanakkale'deki törenler daha önce hiç bu tarihde yapılmadı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ayrıca, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın Erivan davetini dikkate almadı" diyor Guardian.

Gazete Rusya, Fransa ve 20 kadar daha ülkenin 100 yıl önce yaşananları soykırım olarak tanıdığını, ABD ve Britanya'nın bu ülkeler arasında olmadığını hatırlatıyor.

'Papa her zaman Ermenilere yakındı'

Daily Telegraph gazetesindeki haberin başlığı da, "Papa Ermenilerin 'soykırıma maruz kalması' nedeniyle Türkleri öfkelendirip galeyana getirdi".

Gazete Papa Papa Francesco'nun konuşması sonrası Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamayı sayfasına taşıyor. Açıklamada, Papa'nın ifadelerinin tarihi ve hukuki gerçeklerle bağdaşmadığı belirtilmişti.

Açıklamadan şu satırlar da var Daily Telegraph'ın haberinde:

"Papa'nın sözleri, 28-30 Kasım 2014 tarihleri arasında ülkemize gerçekleştirdiği ziyarette ve dönüş yolunda 'iki tarafın da iyi niyetli olduğunu, uzlaşının gerçekleşmesi için taraflara yardım edilmesi ve halkların uzlaşması için dua edilmesi gerektiğini' belirten ifadelerinden ciddi bir sapmadır."

Daily Telegraph Papa'nın geçen hafta da, Ermenilerin Türkiye'den sınırdışı edilmeleri ile Orta Doğu'daki Hristiyan mültecilerin bugün içinde bulundukları zor durumda arasında bağlantı kurduğunu hatırlatıyor.

Gazeteye konuşan Vatikan uzmanı Andrea Gagliarducci ise Papa'nın her zaman Ermeni cemaatine yakın olduğunu söylüyor. Gagliarducci'ye göre, çok önem verdiği konularda, "diplomatik sonuçları" olacak sözler söylemek Papa için alışılmadık bir durum değil.

"Papa Türkiye'yi şaşırttı'

Financial Times'taki haberin başlığı ise "Papa Ermeni 'Soykırımı' tanımıyla Türkiye'yi şaşırttı".

Gazeteyi "şaşırttı" ifadesini kullanmaya iten Papa Francesco'nun geçen yıl Türkiye'ye yaptığı ve dostane bir havada geçtiği görünülen gezi.

Financial Times, 24 Nisan'da Erivan'da yapılacak anma törenlerine ise Fransa Cumhurbaşanı François Hollande ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in de katılacağını belirtiyor. Aynı gün Çanakkale'de yapılacak törenlere ise Britanya'dan Galler Prensi Charles ve Prens Harry'nin de katılacağını ekleyerek...

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın geçen yıl 23 Nisan'da Başbakan iken Ermeniler için yayımladığı taziye mesajının hatırlatıldığı haber, şu satrlarla noktalanıyor:

"Türkiye'de soykırım başlıklı kitaplar yayımlandı, ki bu daha önce düşünülemeyecek birşeydi. Ermeniler Haziran'da yapılacak genel seçimde gerek iktidardaki AK Parti'den gerekse de önde gelen muhalefet partilerinden milletvekili adayı. Onlardan biri de (Etyen Mahçupyan) Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun danışmanı."

"Papa Francesco geçmişte Sayın Erdoğan'ın uzlaşmacı bir usluba yönelmesini övmüştü. Papa geçen hafta Ermenistan'dan piskoposlarla bir araya geldiğinde soykırım kelimesini kullanmamış ve Türkiye ile Ermenistan arasında "uzlaşma amaçlı somut jestler yapılmasını" istemişti. Papa'nın son sözleri ise Türkiye'nin pozisyonunun yeniden zorlaşıyor olabileceğini gösteriyor:"