12 Eylül Referandumuna sıkı düzen

Referandum sürecinde propagandaya sıkı düzen geliyor. Seçim için hazırlanan afiş ve bildirilerde Türk bayrağı ve dini ibareler kullanılmayacak. Kürtçe propaganda yasak. Hediye dağıtımına izin yok. Başbakan ve bakanlar referandum gezilerinde resmi araçlarını kullanamayacak. Cep telefonu ile propaganda da yasak.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Anayasa değişikliğinin oylanacağı 12 Eylül 2010 tarihinde yapılacak referanduma ilişkin yasakları belirledi.

Yasaklar, seçim takviminin başlangıç tarihi olan yarından itibaren ve halkoylaması propagandasının başlangıcı olan 5 Eylül 2010 tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar olan süre için iki başlık altında toplandı.

Buna göre, halkoylaması takviminin başlangıç tarihi yarından itibaren genel yollar üzerinde, mabetlerde, kamu hizmeti görülen bina ve tesislerde propaganda çalışması yapılamayacak ve parti bürosu kurulamayacak.

Seçim takviminin başlangıcından itibaren seçim propagandasının sona erdiği 11 Eylül Cumartesi günü saat 18.00'e kadar hoparlörle propaganda, halkın huzur ve rahatını bozmayacak şekilde yapılabilecek. Açık yerlerde güneş battıktan doğuncaya kadar toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak.

5 Eylül 2010 Pazar gününe kadar siyasi propaganda amaçlı açık ve kapalı yer toplantıları, 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılacak. Ayrıca, 5 Eylül 2010 Pazar gününde başlayan serbest propaganda süresi içinde ilçe seçim kurullarınca gösterilecek açık ve kapalı yerler dışında toplu olarak propaganda yapılmayacak.

Siyasi partiler, tanıtıcı nitelikte broşür ve el ilanları dışında herhangi bir hediye ve eşantiyon dağıtamayacak, bunları dağıttırmaları veya bunların üçüncü şahıslar ya da kurum ve kuruluşlar aracılığıyla dağıtılması da yasak olacak.

El ilanı mahiyetindeki matbuaları dağıtacak kimselerin seçme yeterliği bulunması gerekecek. Devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları müesseseler ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişiliklerinde memur ve hizmetli olarak çalışanlar ilan dağıtamayacak.

298 sayılı Kanunun 62. maddesinde sayılanlarla (devlet katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, İktisadi Devlet Teşekkülleri ve bunların kurdukları müesseseler ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişiliklerinde memur ve hizmetli olarak çalışanlar), kamuya yararlı dernekler ve bunlarda görev almış bulunan memur ve hizmetliler halkoylamasında tarafsızlıklarını korumak zorunda olacak, bu kapsamda olanlar siyasi partilere her ne nam ve ad ile olursa olsun bağış ve yardımlarda bulunamayacak, siyasi bir partinin emrinde veya herhangi bir siyasi faaliyette çalıştırılmayacak, her türlü araç ve gereç ile imkanlarını kullanmaları veya kullandırılmaları yasak olacak.

Propaganda için kullanılan el ilanları ve diğer her türlü matbualar üzerinde, Türk Bayrağı, dini ibareler bulundurulamayacak. Radyo ve televizyonda yapılacak propaganda yayınlarıyla diğer seçim propagandalarında Türkçe'den başka dil ve yazı kullanılamayacak.

CEP TELEFONLARIYLA PROPAGANDA YAPILAMAYACAK

YSK'nın kararına göre, Bankalar Kanunu'na tabi teşekküllerin, seçmenin oyuna tesir etmek maksadıyla her türlü yayında bulunmaları yasak olacak, daha önce basılmış ve yayınlanmış ve yukarıdaki fıkrada mahiyeti belirlenen her türlü kitap, broşür, afiş ve bunlara benzer yayınlar da aynı hükme tabi olacak.

298 sayılı Kanunun 60. maddesinin ikinci fıkrasında sayılanlar hariç (parti genel merkezlerinde, il, ilçe, belde merkez binaları ile kapalı yerlerde ve parti taşıtlarında, adayların özel taşıtlarında, konvoylarda, mitinglerde, miting alanlarında, kapalı salon toplantılarında, miting ve toplantı günü kullanılan afiş, bayrak, flama ve benzerleri) 23 Ağustos 2010'a kadar duvar ilanı, flama ve bayrak asılamayacak.

23 Ağustos 2010'a kadar, sabit reklam yerlerinden (bilboard, pano vs.) ilçe seçim kurullarının gözetim ve denetiminde seçime katılma hakkına sahip siyasi partilerin başvuruda bulunmaları halinde kura ile sıraları belirlenerek eşit sayı ve ücret karşılığında yararlanmaları mümkün olacak.
Halkoylaması döneminde (halkoylamasının başlangıç tarihinden oy verme gününe kadarki süreçte) şehir içi toplu ulaşımı sağlayan araçlara, propaganda içeren afiş, flama ve posterler asılamayacak.

Belediyelerin gözetim ve denetiminde kullanılmakta olan raylı araçlara ve bu araçların bulunduğu yer altı ve üstü merkezlerine veya raylı araçların içerisinde bulunan her türlü reklam araçları halkoylaması dönemi içinde propaganda yasakları kapsamında olacak.

Cep telefonları ile belli bir merkezden yönlendirilmek suretiyle halkoylaması sürecinde propaganda yapılamayacak, yapıldığı takdirde ilgililer hukuki ve cezai açıdan sorumlu olacak.

Propaganda amacıyla, posta veya kargo şirketleri, açıktan, ambalajsız olarak verilecek el ilanı, broşür gibi basılmış kağıtlar belli bir adresi içermesi şartı ile, oy verme gününden önceki gün olan 11 Eylül 2010 Cumartesi günü saat 18.00'e kadar dağıtabilecek.

298 sayılı Kanunun 60. maddesinde belirtilen duvar ilanı ve afişle propaganda uygulama ve yasaklarının, halkoylaması sürecinin başlangıç tarihi olan 31 Mayıs 2010 tarihinden 23 Ağustos 2010 tarihine kadar geçen süre içinde izlenmesi, gözetim ve denetimi mülki idare amirlerinin görev ve yetkisi dahilinde olacak.

23 Ağustos 2010 tarihi ile 11 Eylül 2010 tarihleri arasında ise yukarıda belirtilen uygulama ve yasakların denetimi ilçe seçim kurullarının yetkisi ve görevinde bulunacak.

PROPAGANDA DÖNEMİ YASAKLARI

Karara göre, halkoylaması propagandasının başlangıcı olan 5 Eylül 2010 tarihinden itibaren oy verme gününü takip eden güne kadar olan süre içinde de şu kurallara uyulacak:

-298 sayılı Kanun'un 64. maddesi gereği aynı Kanunun 62. maddesinde sayılı bütün daire, teşekkül ve müesseselerle Bankalar Kanunu'na tabi teşekküllere ait kaynaklardan yapılan iş ve hizmetler dolayısıyla (açılış ve temel atma dahil) törenler tertiplemek, nutuklar söylemek, demeçler vermek ve bunlar hakkında her türlü vasıtayla yayınlarda bulunulması yasak olacak.

-Başbakan ve bakanlarla milletvekilleri yurt içinde yapacakları halkoylaması ile ilgili propaganda gezilerini makam otomobilleri ve resmi hizmete tahsis edilen vasıtalarla yapamayacak, bu maksatla yapacakları gezilerde, protokol icabı olan karşılama ve uğurlamalar ile törenler yapılamayacak ve resmi ziyafet verilemeyecek.

-Başbakan ve bakanlar, halkoylaması ile ilgili çalışmalarında ve konuşmalarında bu Kanun hükümleriyle bağlı olacak.

-Başbakan, bakanlar ve milletvekillerinin halkoylaması ile ilgili yapacakları propaganda gezilerine hiçbir memur katılamayacak.