12 Eylül mağdurlarına tazminat geliyor

Türkiye, karanlık geçmişiyle hesaplaşmaya devam ediyor. AK Parti, 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980 askeri darbelerinden zarar görenlere hem tazminat ödenmesi hem de resmi özür belgesi verilmesi üzerinde çalışıyor. Hükümet, darbe mağdurlarına haklarının geri verilmesi konusunda kapsamlı bir çalışma yürütüyor. Darbeler Sonrası Hukuki Restorasyon Yasası adıyla yapılan çalışmaya göre, darbe mağdurlarına tazminattan, özür belgesine kadar maddi ve manevi hakları geri verilecek.

AK Parti Grubu’nun yürüttüğü yasal çalışmayla, darbeler sırasında işkence görenlere tazminat ödenmesi, kamudaki işinden olanlara, vatandaşlıktan çıkarılanlara geri dönüş hakkı, darbe nedeniyle hayatını kaybedenlere tazminat ödenmesi planlanıyor. Darbe mağduru olduğunu kanıtlayana resmi özür belgesi de verilecek. Üzerinde çalışılan pakette yapılması planlanan düzenlemeler şöyle:

ÖZÜR BELGESİ VERİLECEK: Çalışmaya göre, daha eski bir tarihe dayandığı için 27 Mayıs Darbesi’nin mağdurlarına sadece özür belgesi verilecek. İspanya, Arjantin gibi ülkelerin darbe sonrası yaptığı yasal düzenlemeler inceleyen AK Partili hukukçuların tespitlere göre, devletin darbe mağdurlarına ödeyeceği tazminat 1 milyar doları bile bulmuyor.

VATANDAŞLIKTAN ÇIKARILANLARA DÖNÜŞ HAKKI: 12 Eylül’de vatandaşlıktan çıkarılan 14 bin kişiden henüz Türk vatandaşlığına dönmeyenlere koşulsuz dönüş hakkı verilecek. Bu kapsamda 3 bine yakın kişinin Türk vatandaşlığına geri dönmediği belirtiliyor.

ZARAR TESPİT KOMİYONU: 12 Eylül mağdurlarını gördükleri maddi ve manevi zararların tespiti için bir Zarar Tespit Komisyonu kurulacak. Devletin ödeyeceği tazminatlar bağımsız bu komisyon tarafından belirlenecek. Hayatını kaybeden veya işkence nedeniyle sakat kalanlara ödenecek tazminat için alt ve üst rakamlar belirlenecek. Her ne şekilde olursa olsun darbe mağduru olduğunu ispat edene devlet özür belgesi verecek.

EMEKLİLİK VE TAZMİNAT: Hazırlanan yasa taslağına göre, 1980 darbesi sonrası haksız yere cezaevinde yatana, ‘sakıncalı’ diye işten atılana emekli olma hakkı tanınacak. Hapiste geçirilen sürelerin borçlandırılmasının yolu açılacak. Eksik gününü ödeyen emekli olacak. Darbe dönemlerinde Yüksek Askerî Şûra (YAŞ) kararlarıyla ordudan atılan subay ve astsubayların eski görevlerine dönmesinin mümkün olmaması halinde eski görevlerine dönmüş gibi işlem yapılarak yasal haklarına kavuşması sağlanacak. Rütbe ve emekli ikramiyeleri konusundaki mağduriyetleri giderilecek.

BİREYSEL BAŞVURU VE AF

AK Parti, 12 Eylül konusunda en önemli adımı referandumla kabul edilen Anayasa’nın Geçici 15. maddesinin kaldırılmasına ilişkin değişiklikle attı. Ardından Meclis’e sevkedilen Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluş Kanunu’yla ilgili uyum yasasıyla bireysel başvuru hakkının getirilmesi darbe mağduru kişilerin bu yöndeki başvurularının yolunu açacak. Bir adım ise 1980 ve sonrasını da kapsayacak şekilde geniş kapsamlı bir öğrenci affının çıkarılması olacak. Torba Yasa Tasarısı’na konulan düzenlemeyle darbe döneminde okuldan uzaklaştırılan, bırakmak zorunda kalan birçok kişinin eğitim hakkı yeniden verilecek.

MUHALEFET DE DESTEKLİYOR

CHP ve MHP, 12 Eylül’de cezaevinde yatan veya tutuklananların kaldıkları sürelerin emekliliğe sayılması konusunda Meclis’e kanun teklifi sundu. Öneriye BDP de destek verdi. CHP’li Ali Rıza Öztürk, 5 Kasım2010 tarihinde Parlamentoya sunduğu yasa teklifi ile 12 Eylül 1980 darbesinin mağdurlarının dava açarak maddi ve manevi tazminat kazanmasını istemişti. Yine CHP’li Rasim Çakır da, ordudan darbe döneminde atılanlara haklarının iadesine ilişkin teklif vermişti. MHP’li Ali Uzunırmak’ın öncülüğünde yapılan çalışmayla da MHP 12 Eylül 1980 döneminde cezaevinde kalanlara emeklilik hakkı verilmesi için Torba Yasa Tasarısı’na ekleme yapılmasını istemiş ancak öneri kabul görmemişti.

12 Eylül Darbesi’nin gerçekleştiren dönemin TSK Komuta Kademesi:

Emekli Oramiral Nejat Tümer

Emekli Orgeneral Nurettin Ersin

Emekli Orgeneral Kenan Evren

Emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya

Emekli Orgeneral Sedat Celasun