11 maddede yeni anayasa checks and balances!

Abdülkadir Selvi yeni anayasa çalışmalarıyla ilgili detayları Hürriyet gazetesinde bugün yayınlanan "11 maddede yeni anayasa" başlıklı yazısında ele aldı. 

Selvi, "Yeni anayasa çalışmaları hızlandı. Başbakan Davutoğlu şu ana kadar akademisyen ve siyasilerden oluşan 5 ayrı grupla bir araya geldi. Bir de takvim ortaya çıktı. Önümüzdeki hafta yeni anayasanın yazımına başlanması planlanıyor" diye yazdı. 

Yeni anayasanın yazısının '1 ay içinde' tamamlanmasının planlandığını da yazan Selvi şöyle devam etti:

"Anayasanın yazımını gerçekleştirecek olan heyete bir perspektif verilecek. 1 ay içerisinde yazım işlemini tamamlaması hedefleniyor. Ancak işlem bitmeyecek. Anayasa metni önce partinin yetkili kurullarında tartışılacak. 2-3 ay içerisinde kamuoyunun önüne, gelecek nesillere hitap edebilen özgün bir anayasa önerisi ile çıkılması hedefleniyor. "

Selvi, yeni anayasanın yazımında izlenecek yol haritasını da 11 maddede köşesine taşıdı:

1- Yeni anayasada başlangıç bölümü yer alsın mı? Eğer başlangıç bölümü yer alacaksa, içeriği ne olmalı?

2- Uzun ve kapsamlı bir anayasa mı olmalı, yoksa kısa bir anayasa mı olmalı?

3- Anayasanın değişmez, değiştirilmesi dahi teklif edilemez olan ilk üç maddesi yeni anayasada yer alacak mı? Değişmez hükümleri yeni anayasada kaldıralım mı? Eğer üç madde yeni metinde de yer alacaksa aynı içerikle mi olacak, başka bir şekilde mi kaleme alınacak?

4- Anayasa, din ve etnisiteyi nasıl kuşatmalı? Millet tanımı, vatandaşlık tanımı nasıl yapılmalı, anadilde eğitim nasıl olmalı, din-devlet ilişkileri nasıl kurulmalı, Alevilerle ilgili hüküm anayasada yer almalı mı?

5-  Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay ve HSYK’dan oluşan yüksek yargı, hem kompozisyon hem yetki itibariyle nasıl olmalı? Askeri yüksek yargı ne olmalı? Yüksek yargıya üye seçimi nasıl yapılmalı? Başkan ve Meclis’in, yüksek yargıya üye seçimindeki dağılımı ne olmalı? Yüksek yargı tek çatı altında mı toplanmalı, yoksa mevcut kompozisyon devam mı etmeli? Bu noktada yüksek yargının milli iradeyi temsil konusu da tartışmaya açılacak.

6- Yeni anayasa başkanlık sistemine göre hazırlanacağı için seçim sistemi ve Siyasi Partiler Yasası değişmeli mi? Değişirse nasıl olmalı?

7- Başkanlık kararnamesi ve karşılıklı fesih yetkisi yeni anayasada yer almalı mı?

8- Başkanla yasama arasındaki yetki paylaşımı nasıl olmalı? Demokratik başkanlık sistemi için yasamayı nasıl kurgulamalı? Yürütmeyi güçlendirirken, yasamanın yetkileri törpülenir mi?

9- Yeni anayasa nasıl yapılacak, mevcut anayasa nasıl değiştirilecek, ‘Kurucu Meclis’ mi, ‘Kurulu Meclis’ mi olacak? Anayasa değişikliği olarak mı getirilecek, Meclis’te nasıl bir yol izlenecek?

10- Yeni anayasanın kamuoyu ile iletişimi nasıl yapılacak? AK Parti, önümüzdeki hafta yazımına başlanacak olan yeni anayasayı 2-3 ay içinde kamuoyuna sunmayı planlıyor.

11- Sıfırdan, yeni bir anayasa mı yapalım, yoksa 2007 ve 2013 yıllarında hazırladığı metinler üzerinde mi çalışalım? Daha doğrusu yeni anayasada reformu mu, yoksa revizyonu mu esas alalım?

CHECKS AND BALANCES

Selvi'nin yazısının devamı şöyle:

Yeni anayasada başkanlık sistemi esas alınacak. Başkanlık sisteminde, denge-denetleme mekanizmaları büyük önem taşıyor. “Checks and Balances” ABD’de başkanlık sistemi var.

Ama kongre çok güçlü.

Bütçe onaylanmadığı için temerrüde düşüldü. Türkiye’de ise parlamenter sistem var ama Meclis değil, hükümet çok etkili. Başkanlık sisteminde ise çok güçlü ‘Başkan’a karşı yine çok güçlü bir ‘Meclis’in varlığı öngörülüyor. Şurası bir gerçek ki, her yönüyle önemli tartışmalara neden olacak, yeni ve özgün bir anayasa geliyor.