1001 İcat: Müslümanlığın Bilim ve Teknolojiye Mirası

"1001 İcat: Müslümanlığın Bilim ve Teknolojiye Mirası" adlı sergide, 700-1700 yılları arasındaki bin yıllık döneme ait, mimariden, haritacılığa, gök biliminden, tıbba kadar birçok alandaki Müslüman mucitlerin, bilim adamlarının ve mimarların yapıtları, icatları gözler önüne seriliyor. İşte 25 Nisan'a kadar Londra'daki Bilim Müzesi'nde sergilenecek olan Müslümanlığın Bilim ve Teknolojiye Mirası... SAAT ‘Otomatik makine’ kavramının babası sayılan El Jazari, yaşadığı dönemin Diyarbakır’ında hüküm süren Artuklu hanedanının sultanları için çok sayıda saat üretti. El Jazari’nin en etkileyici eserlerinden biri olan “fil saati”; Arşimet’in ilkelerini ve Hintlilerin ‘su saati’ mekanizmasını harmanlayan karmaşık bir tasarımdı. 1200'lü yılların başında Türkiye'nin güneyinde, Irak'ın kuzeyinde bulunan Cizre'de, bilim adamı İsmail Ebul Aziz Bin Rezzaz El Ciziri tarafından yapılan bu saatin, ilk saat tasarımlarından biri olduğuna dikkat çekiliyor. Çeşitli medeniyetlerin, insanlığın gelişmesine katkısını da simgeleyen saat bir filin üzerinde duruyor. Fil, Hint medeniyetini, filin karnına yerleştirilen ve saati çalıştıran su düzeneği Antik Yunanı, inip çıkan ejderhalar Çin'i, sarıklı robotlar İslam dünyasını, kalenin üzerinde duran Zümrüd-ü Anka kuşu da antik Mısır medeniyetini temsil ediyor. SANTRANÇ Dünyanın belki de en popüler zeka ve strateji oyunu Hint coğrafyasından İran’a, oradan da Arap dünyasına taşındı. Hem halkın hem soyluların, hatta Abbasi halifelerinin de çok sevdiği bu oyunun kuralları ve stratejileri üzerine çok sayıda kitap yazıldı. Satranç 14. yüzyılla beraber Avrupa’da da popüler hale geldi. KAMERA Bir gün odasında otururken duvardaki delikten gelen güneş ışığının, dışarıdaki görüntüyü karşı duvara ters biçimde yansıttığını keşfeden matematikçi İbni Haytam’ın mucidi olduğu ‘camera obscura’ (karanlık oda), bugünkü kameraların atası sayılıyor. İbni Haytam’ın çalışmaları daha sonra Latince’ye çevrildi ve Leonardo da Vinci de dahil olmak üzere pek çok bilgine esin kaynağı oldu. MATEMATİK Müslüman bilginler matematik alanında öncü çalışmalara imza attılar. ‘Cebir’in kurucusu El Harezmi bu insanlardan biriydi. Harezmi’nin açtığı yolda ilerleyen Ömer Hayyam ve Şerafettin el Tusi cebiri geliştirip geometriye uyguladılar. ‘Sıfır’ önceleri bir boşluk olarak kabul edilirken, Müslüman bilginler sıfıra matematiksel bir değer verdiler ve sıfırla çarpılan bir sayının sıfıra eşit olduğu önermesini geliştirdiler TRİGONOMETRİ Trigonometrinin doğuşu astronomiye bağlı olarak gerçekleşti. Astronomi Müslüman bilginlerin üzerinde çalıştığı bir alandı, zira namaz vakitlerini tam olarak belirlemek gerekiyordu. Eski Yunan astronomların temellerini attığı trigonometriyi Müslümanlar ileriye taşıdılar. El Battani ve Biruni trigonometrinin temel ilkelerini ortaya koydu. Harezmi sinüs, kosinüs ve trigonometri tablosunu tasarladı. KAĞIT Müslümanlar kağıt üretmenin sırrını Talas Savaşı’nda (751) esir aldıkları Çinlilerden öğrendi. Bağdat’ta başlayan kağıt üretimi Suriye ve Filistin’e, oradan da Mısır’a yayıldı. Günümüzde elde bulunan en eski Kuran-ı Kerim 10. yüzyılda Mısır’da yazıldı. Hıristiyan Avrupa’daki ilk kağıt imalathanesi ise 1293’te Bolonya’da kuruldu. CERRAHİ Cerrahi alanında İslam dünyası özellikle Endülüs döneminde en parlak devrini yaşadı. Müslüman İspanyası’nda cerrahi üç farklı alanda tatbik edilmekteydi: Damar cerrahisi, genel cerrahi ve ortopedik cerrahi. Özellikle El Zahravi’nin çalışmaları devrimsel nitelikteydi. Zahravi cerrahi disiplinine yeni prosedürler, 200’ün üzerinde tıbbi alet ve el-Tasrif adında değerli bir eserle katkıda bulundu AŞI En son domuz gribi dolayısıyla yandaşları ve karşıtları arasında tartışma yaşanan ‘aşı’, Avrupa’ya Osmanlılar tarafından taşındı. 18. yüzyılda Osmanlı coğrafyasında çiçek hastalığına karşı aşı uygulanmaktaydı. Buna tanık olan dönemin İngiltere elçisinin karısı Lady Montagu, aynı yöntemin ülkesinde de uygulanması için kampanya yürüttü, ancak hem kiliseden hem de bilim adamlarından tepki gördü. Aşı, Osmanlıların Orta Asya’dan taşıdıkları bir uygulamaydı 3 ÖĞÜN YEMEK Müslümanların Batı’ya öğrettikleri belki de en ilginç alışkanlık, hayatımızın ayrılmaz, hatta doğal bir parçası olan ‘üç öğün yemek’... 9. yüzyılda bugünkü Irak topraklarından Endülüs İspanyası’na gelen Ebu Hasan Ali ibn Nafi, namı diğer Ziryab, buranın ahalisine yemeğe çorbayla başlayıp; kırmızı et, balık veya beyaz etle devam edip; meyve yahut yemişle nokta koymayı “öğretti”. Ziryab bir müzisyen ve moda tasarımcısıydı

Internet Haber Mobil Uygulama

1001 İcat: Müslümanlığın Bilim ve Teknolojiye Mirası