10 milyon çalışanı ilgilendiriyor! CHP 'Asgari Ücret Kanun Teklifi'ni TBMM Başkanlığı'na sundu

CHP Grup başkanvekilleri Engin Altay, Engin Özkoç ve Özgür Özel'in imzası bulunan ve 27 maddeden oluşan teklifin gerekçesinde, Türkiye'nin asgari ücret konusunda ILO tarafından imzaya açılan 3 sözleşmeden 26 ve 99 sayılı sözleşmeleri onayladığı, 131 sayılı sözleşmeyi ise henüz onaylamadığı belirtildi.

Sosyal Güvenlik Kurumu 2019 yılı İstatistik Yıllığı verilerine göre, Türkiye'de asgari ücretle çalışan işçi sayısının 7 milyon 423 bin 402 kişi olduğu ve sigortalı işçilerin yüzde 51,86'sını oluşturduğu bildirilerek, şu ifadelere yer verildi:

"Bu rakamlara kayıt dışı ekonomide çalışan işçiler dahil değildir. Kayıt dışı istihdam oranı TÜİK Eylül 2020 verilerine göre yüzde 32,2'dir. Bu nedenle asgari ücretle çalışan işçi sayısının 10 milyona yakın olduğunu söylemek de mümkündür. Bu çerçevede yaklaşık 10 milyon çalışanı ilgilendiren asgari ücretin belirlenmesi süreci ne yazık ki uluslararası sözleşmelere ve Anayasa'da tanımlanan çalışma hakkına aykırı olduğu gibi hakkaniyetli ve adaletli de değildir. Mevcut asgari ücret ne yazık ki bir geçim ücreti olmaktan çıkmıştır. Uluslararası alanda işçinin ve ailesinin geçimini sağlamaya yönelik olarak belirlenen asgari ücret ülkemizde geçimlik ücret olmaktan çıkmıştır."

Gerekçede, asgari ücret üzerindeki yüklerin ücretin yüzde 21'ni oluşturduğu da belirtilerek, "Türkiye'yi uçuracağı söylenen Cumhurbaşkanlığı sistemi de çalışanlar için bir çöküş sistemi olmuştur. Bu sistemin yarattığı ekonomik tahribat nedeniyle çalışanlar yoksullaşmış, ücretlilerin satın alma gücü düşmüştür. Dünyada asgari ücret uygulanan ülkelerde asgari ücretliler birçok mekanizma ile ayrıca korunmaktadırlar. Türkiye'de ise asgari ücretlilerin korunduğu herhangi bir sistem bulunmamaktadır." görüşleri savunuldu. 

Aylık 3 bin 100 lira olması...

Kanun teklifiyle işçi ve ailesinin asgari geçimini sağlayacak net asgari ücretin 1 Ocak 2021 tarihinden geçerli olmak üzere, aylık 3 bin 100 lira olması ve bu ücretin TÜİK tarafından hazırlanarak, yayımlanacak Ücretliler Geçinme Endeksindeki artış oranlarıyla milli gelirdeki artış oranları doğrultusunda artırılması öngörülüyor.

Düzenlemeyle ayrıca çalışanın insan onuruna yaraşır bir yaşam sürdürebilmesini sağlayacak düzeyde ücret alması ilkesinden hareketle asgari ücret üzerindeki vergi yükünün de kaldırılması da amaçlanıyor.

 Asgari ücret tanımlanıyor

Asgari Ücret Kanunu'nun kapsamına bütün ücretli çalışanlar dahil ediliyor.

Teklifte, asgari ücret, "işçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin ve ailesinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücret" olarak tanımlanıyor.

Günlük brüt asgari ücretin 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren 144,54 lira olarak uygulanması ve Kanunda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde arttırılması öngörülüyor.

Bazı profesyonel meslek grupları için asgari ücretin, odaları veya kamu kurum ve kuruluşları tarafından belirlenen asgari ücretten az olmamak üzere, ilgili mevzuat çerçevesinde ayrıca belirlenebileceği belirtiliyor.

Asgari ücretin belirlenmesinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ile benzeri sebeplere dayalı herhangi bir ayrım yapılmaması hedefleniyor.

 Ücretliler Geçim Endeksi hazırlanması öngörülüyor

Teklifin yasalaşması halinde asgari ücret, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından ülke genelinde ve bütün işkollarını kapsayacak şekilde belirlenecek. 

Düzenlemeyle asgari ücret en geç yılda bir belirlenmesi amaçlanırken, TÜİK tarafından işçinin ve ailesinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek geçim ücreti ve bu ücretteki aylık değişimleri gösteren bir "Ücretliler Geçim Endeksi" hazırlanması öngörülüyor. 

Komisyon için asgari ücretin belirlenmesinde; ücretliler geçinme endeksindeki artış oranlarını ve geçim şartlarını dikkate alma zorunluluğu getiren teklifte, komisyonun, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanının veya görevlendireceği bir temsilcinin başkanlığında Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı, TÜİK Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, Hazine ve Maliye Bakanlığını temsilen yetkili bir görevli, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını temsilen yetkili bir görevli, en çok üyeye sahip üç işçi konfederasyonu tarafından seçilecek birer temsilci, bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşunun değişik işkolları için seçeceği üç temsilci ile Yükseköğretim Kurulu tarafından farklı üniversitelerden görevlendirilecek çalışma ekonomisi ve endüstriyel ilişkiler alanında çalışan üç öğretim üyesinden oluşması amaçlanıyor.

Teklife göre, komisyon, her yıl Aralık ayının ilk haftasında toplanacak, TÜİK temsilcisi tarafından komisyona ücretliler geçim endeksindeki önceki bir yıllık dönemde gerçekleşen değişim oranı ve en son aya ilişkin asgari geçim ücreti miktarı sunulacak.

Teklifte, işverenin, günlük normal çalışması karşılığında belirlenmiş asgari ücretin altında ücret ödeyemeyeceği,  iş sözleşmelerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konulamayacağı da hükme bağlanıyor.

İşverenlerin Mesleki Eğitim Kanunu haricinde her ne ad adı altında olursa olsun, kursiyer, çırak veya stajyer adı altında çalıştırılan işçilere de asgari ücret ödemekle yükümlü olması, ayrıca işçilere sağlanan sosyal yardımlar sebebiyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılmaması amaçlanıyor.

Düzenlemenin yasalaşması halinde asgari ücreti, işçiye  ödemeyen  veya  noksan ödeyen işverene, bu durumda olan her işçi ve her ay için 500 lira idari para cezası verilecek.

Teklifle, asgari ücret üzerinden gelir vergisi alınmaması da öngörülüyor.