Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kulak Burun Boğaz Klinik Şefi Prof. Dr. Fatma Tülin Kayhan, baş ve boyun cerrahisinde son bir yıldır kullanılan robotik cerrahi yöntemini anlattı.. * Kulak burun boğazda kullanılan robotik cerrahi nedir? Kulak burun boğaz, baş ve boyun cerrahisinde robotik cerrahi, ‘Transoral robotik cerrahi’ olarak tanımlanıyor. Yani ağız yoluyla yapılan robotik cerrahi demektir. Transoral robotik cerrahiyle seçilmiş baş ve boyun bölgesinin kanserleri ile ağız, bademcik, yutak, dil, gırtlak gibi organların iyi huylu veya kötü huylu tümör hastalıklarının tedavisinde kullanıyoruz. LAZER TEKNOLOJİSİ * KBB alanında robotik cerrahinin avantajları neler? Açık cerrahi ile yani cilt, çene kemiği gibi dokular kesilerek hastalıklı bölgeye ulaşım sağlanır. Ayrıca solunum yolunu garantiye almak için geçici veya kalıcı olarak trakeotomi adı verilen soluk borusunun cilde açılması işlemi yapılır. Robotik cerrahide bunlara gerek kalmıyor. * Robotik cerrahideki en son gelişmeler nelerdir? Robotik cerrahiye lazer teknolojisi girdi. Biz de kliniğimizde robotik cerrahide artık lazeri kullanıyoruz. Ben ve ekibim 2010 Kasım ayında Fransa, Straussbourg’da robotik cerrahi eğitimi alan ilk Türk ekip olduk. Robotik cerrahinin kullanılması hastanın isteği ve hastalığının uygunluğuna göre belirleniyor. Robotik cerrahiyi, horlama ameliyatlarında da kullanabiliyoruz. Geçirdiğimiz bir yıllık süreçte horlama şikayetinden robotik cerrahiyle kurtulmak isteyen hastamız olmadı. Çünkü bunu bilmiyorlar bile! Başvuran olursa 10 dakikalık bir operasyonla horlama ameliyatında da kullanabiliriz. HASTALAR ÇOK MEMNUN * Hastalar mı özellikle tercih ediyor, siz mi öneriyorsunuz? Genellikle hastalardan robotik cerrahiye uygun olanlara biz öneriyoruz. Son birkaç aydır robotik cerrahiyi duyup gelen hastalarımız da olmaya başladı. Biz, çok daha fazla hastaya ulaşabilmek isteriz. * Robotik cerrahiye ikna olmayan hastalarınız var mı? İlk zamanlarda daha çok oluyordu. Bu çok normal. Çünkü yeni bir uygulama... Bu yöntemle tedavisi tamamlanan hastalar, çevreleriyle bu memnuniyeti paylaşıyorlar. Bu yolla aklında soru işareti olan hastaların bize olan güvenleri daha da artıyor, kararları olumlu oluyor. YARA YERİ ÇOK DAHA ÇABUK İYİLEŞİR * Mandibulotomi adını verdiğimiz çene kemiğinin kesilmesi gibi fonksiyon kaybına neden olabilecek işlemler olmuyor. * Trakeotomiye gereksinim azalıyor. * Normal konuşma ve yemeğe çok kısa sürede dönülüyor. * Daha az ağrı ve az kan kaybı olur. * Yara yeri enfeksiyonu riski azalıyor. * Daha kısa sürede iyileşme sağlanıyor. AĞZINI YETERİ KADAR AÇARSA OPERASYON KOLAY YAPILIR * Kadınlar mı yoksa erkekler mi robotik cerrahiye daha sıcak bakıyor? Açık ameliyata göre birçok üstünlüğü bulunan operasyonu özellikle erkekler tercih ediyor. Bunun nedeni ise, erkeklerde kadınlara oranla ağrı eşiğinin daha düşük olması ve hastanede yatış süresinin kısalığı onları etkiliyor. En önemlisi ise, boğazlarına kesi açılmayacağından daha konforlu bir yöntem olması. * Bu operasyon kimlere yapılabilir, kimlere yapılamaz? En önemli faktör çıkarılacak tümörün boyutudur. Tümör çok yaygın bir bölgede olmamalı... Hastanın ağzının açılabilmesi de çok önemli. Çünkü ağzı yeteri kadar açılamayan hastalarda yöntem uygulanamıyor. Bu şartlar altında genel anestezi alabilecek tüm hastalara robotik cerrahi uygulanabilir. ROBOTLAR KÜÇÜLECEK KULLANIMI ARTACAK KBB’de şu an kullandığınız operasyonların dışında yakın gelecekte yeni kullanım alanları da açılacak mı? Robotik cerrahinin daha yaygın kullanılabilmesi için robotik teknolojinin daha da gelişmesine ihtiyaç var. Tıpta kullanılan teknolojiler çok hızlı bir şekilde geliştiriliyor. Henüz robotun elleri 5 mm boyutta ve bazı ameliyatlar için geniş kalıyor. Çok daha ince enstrümanların yapılması gerekiyor. Çok yakın bir zamanda bu enstrümanlar da yapılacak ve kullanabileceğiz... Robot teknolojisine başka tıbbi teknolojiler de eklenebilir. Örneğin; ameliyat sırasında aynı anda MR veya BT görüntülenmesinin alınması, lazer veya güçlendirilmiş enstrümanlar, radyofrekans, plazma cerrahisi ve diğer yeni teknolojiler robot teknolojisi ile birleştirilebilir. Ayrıca robotlar çok daha küçülecekler. Yeni kullanım alanı olarak boyunda guatr ameliyatlarında kullanılmaya başlandı. Önümüzdeki süreçte kulak cerrahisi, kafa tabanı cerrahisinde de kullanılabilir. SAĞLIK BAKANLIĞI TAKİP EDİYOR Dünyadaki uygulama alanları Türkiye’de eş zamanlı olarak mı ilerliyor? Robotik cerrahinin KBB kullanımı Amerika kaynaklı. FDA onayını Pensilvanya Üniversitesi aldı ve ilk vakaları onlar bildirdi. Avrupa’da kullanımı çok yeni... Biz, FDA onayının iki hafta sonrasında ilk operasyonumuzu yaptık. 2010 Ocak ayı itibariyle bir yıllık süreçte 30 hastada kullandık. Bu sayı dünyada robotik cerrahi yapan merkezler için oldukça yüksek bir sayı. Yani dünyadaki en tecrübeli merkezlerden birisiyiz. Robotik cerrahide dünyadaki uygulamalar Türkiye’de eşzamanlı olarak gidiyor. Biz de tecrübelerimizi meslekteşlarımıza aktarıyoruz. Ayrıca, Sağlık Bakanlığı ve Bakanımız konuyu bizzat ve hassasiyetle takip ediyor. Sonuçlar günlük olarak bakanlığımıza bildiriliyor. * KBB ameliyatlarında robotik cerrahi hangi sağlık sorunlarında kullanılır? Robotik cerrahi; gırtlağın çeşitli bölgelerine, ses tellerine, ses tellerinin üst kısmındaki epiglot adı verilen bölgeye, dil köküne, yemek borusunun başlangıç bölgesine, yutağa, bademciklere ağız yoluyla yaklaşmamızı sağlıyor. Bu bölgelerdeki iyi huylu ve kötü huylu tümörleri Da Vinci robotunun küçük elleriyle çıkarıyoruz. Robot bize geniş bir hareket kabiliyeti sağlıyor. Burada ana kriter, hastalığın organ ve bölgesinden dışarıya taşmamasıdır. Yani yayılmamış tümörlerde kullanılabilir. Nüks eden tümörlerde sınırlı kullanılır. ÇOCUKLARA DA YAPILABİLİR... Çocuklarda sık görülen hastalıklar nelerdir? Bunların hangilerinde robottan yardım alıyorsunuz? Çocuklarda bu bölgenin hastalıkları nadir görülüyor. Bu nedenle henüz çocuk hasta başvurusu almadık. Fakat uygun hasta olduğunda robotik cerrahi yöntemi çocuklarda da kullanılır