Doğu ve Güneydoğu'da iki partiden birbirlerine oy kaymaları olabileceği uzun süredir konuşuluyor. Peki aday listeleri hangi kaygılarla hazırlandı? Listeler çözüm süreci konusunda nasıl sinyaller veriyor? Sinan Onuş ve Hatice Kamer bu sorulara yanıt aradı.
Abone olAdalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) özellikle Doğu ve Güneydoğu'daki bazı illerde miletvekili aday listelerinde eski siyasetçilere yer vermesi dikkat çekti.
Bu iki bölgede Hakların Demokratik Partisi'nden (HDP) AKP'ye, AKP'den de HDP'ye oy kaymaları olabileceği uzun zamandır konuşuluyor. AKP'nin iki bölgede aday listelerini oluştururken bu dengeleri gözettiği belirtiliyor.
Peki iki partinin belirlediği adayların kimlikleri ve partilerin tercihleri, hangi kaygıları yansıtıyor? Çözüm süreci açısından ne söylüyor?
AKP'den 'oy potansiyeli yüksek' adaylar
Aday listelerine baklıldığında, AKP'nin Güneydoğu'da özellikle de Diyarbakır'da ilk sıralara "oy potansiyeli yüksek" isimleri koyduğu görülüyor.
AKP'nin Diyarbakır listesinin birinci sırasında Bingöllü, eski Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz var. Listenin ikinci sırasında ise Refah-Yol hükümeti döneminde Devlet Bakanlığı yapmış olan Salim Ensarioğlu yer alıyor. Eski Refah ve Fazilet Partisi Diyarbakır Milletvekili Seyit Haşim Haşimi ise üçüncü sırada.
Eski Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz AKP'nin Diyarbakır listsinde ilk sırada yer alıyor.
Batman 2. sıradaki Mehmet Emin Ekmen ile Diyarbakır'da 6. sıradaki eski milletvekili Abdurrahman Kurt ise adaylıktan çekildi.
BBC Türkçe'nin ulaştığı Kurt, şu an bir değerlendirme yapmayacağını ama daha sonra çekilme gerekçelerine ilişkin ayrıntılı bir açıklama yapacağını söyledi.
TIKLAYIN - AKP'DE KAN DEĞİŞİMİ: 175 MİLLETVEKİLİ LİSTE DIŞINDA
HDP'de popüler isimler Batı'dan aday
HDP’nin yüzde 10 barajını aşabilmesi ise Doğu ve Güneydoğu dışında da oy oranını artırmasına bağlı.
Bu yüzden Selahattin Demirtaş, Sırrı Süreya Önder, Pervin Buldan gibi popüler isimler Batı illerinden aday gösterildi.
TIKLAYIN - HDP LİSTESİNDE KADIN ADAYLAR VE AZINLIKLAR ÖNE ÇIKIYOR
Leyla Zana HDP aday listesinde Ağrı'dan girdi.
İmralı heyetine sonradan dahil olan Leyla Zana, Ağrı'dan aday gösterildi. Heyete sonradan dahil olan iki isim Hatip Dicle ve Ceylan Bağrıyanık aday listesinde yok.
HDP'nin Diyarbakır listesinin ilk adayı çözüm süreci ve İmralı heyeti üyeliğiyle bilinen İdris Baluken. Heyetteki ilk isimlerden Altan Tan Diyarbakır listesinin beşinci sırasında.
Partinin kentteki diğer adayları arasında; milletvekili Nursel Aydoğan, eski Diyarbakır Müftüsü Nimetullah Erdoğmuş, Ezidi aday ve eski Avrupa Parlamentosu üyesi Feleknas Uca, KCK Davasından 4 yıl tutuklu kalan Mardin Derik Belediye Başkanı Çağlar Demirel ve PKK'nın kurucularından Kemal Pir'in yeğeni Ziya Pir de bulunuyor.
İki listedeki algı
Kamuoyu araştırma şirketi KONDA'nın genel müdürü Bekir Ağırdır AKP'nin aday listesi ile ilgili olarak şu yorumu yapıyor:
"Bir yandan daha teknokrat bir kadro, bir yandan da partinin geleneksel kadrolarına yaslanılıyor görüşündeyim. Biat etmeye de yakın bir liste. AK Parti'nin 2002-2007'de kovaladığı parti içi çoğulculuğu sağlama hedefine dönük 30 isim var ama sadece 10 tanesi seçilir yerlerde" diyor.
Ağırdır HDP'nin listesini ise çeşitlilik açısından "Türkiyelileşme iddiasını taşıyacak liste" olarak nitelendiriyor.
'AKP ve HDP birbirlerinden oy alıyor'
Akil İnsanlar Heyeti İç Anadolu Grubu Genel Sekreteri ve Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Beril Dedeoğlu, AKP listelerinin aşiretler, aileler ve çeşitli cemaatler açısından denge gözetilerek hazırlanıldığını düşünüyor.
Dedeoğlu, "AKP listelerinde, HDP’ye seçmen kayar endişesinin etkisi var mı?" şeklindeki soruya "Gayet tabii. Esas mücadele o zaten. Çünkü birbirlerinden oy alıyor. Kişilerin daha önce ne yaptığı değil, bu seçimde ne kadar oy getirebilir olduğuyla ilişkili anladığım kadarıyla" yanıtını veriyor.
A&G Araştırma Şirketi sahibi Adil Gür de benzer görüşte.
AKP'nin geçmiş dönemdeki listelerinde özellikle aşiret, büyük aileler etkisinin kırılmış olarak yer aldığını belirten Gür, "Şimdi bu endişe nedeniyle AKP'den HDP'ye giden seçmen göçünü önlemek için listelerde seçilebilecek ilk sıralara geçmişte siyaset yapmış, çevresi olan, aşireti olan adayların bilerek konulduğunu düşünüyorum" diyor.
‘Batı'da CHP'den, bölgede AKP'den...’
Eski Diyarbakır Baro Başkanı Mehmet Emin Aktar ise HDP'nin aday listelerini iki farklı mantıkla oluşturduğunu belirtiyor ve bunu, "Batı'da CHP'den, bölgede AKP'den oy almak hesabıyla" diye açıklıyor.
Aktar, "Kürdistan Devrimci Demokrat Derneği (DDKD) ve Azadi gibi bölgedeki bilinen diğer Kürt oluşumlara da listede yer vererek onlardan gelecek oyları da garantiye almak istiyor ama temsilciler listelerin gerisinde. HDP'nin listesi bir heyecan yaratmadı” diyor.
HDP'nin listelerini hazırlamadan önce baraja yakın olduğunu ama şimdi uzaklaştığını savunan eski eski Diyarbakır Baro Başkanı Aktar sözlerini şöyle sürdürüyor:
“HDP gözünü daha çok Batıdaki oylara çevirmiş durumda. Listeyi de ona göre yapmış. Bu seçim aslında HDP projesinin de onaylanacağı bir seçim olacak. Eğer HDP Türkiye'nin batısında oy alamazsa, HDP barajı aşsa dahi, Türkiyelilik projesi baraj altında kalmış olacak."
‘Süreç daha fazla konuşulacak'
Çözüm süreci hükümet ve HDP kanadı arasında "İzleme Heyeti" üzerinden başlayan tartışma sonrası duraklamış görünüyor. Ankara'da yaygın görüş ise duraklamanın bir aday listesi molası olarak görülmesi gerektiğiydi.
A&G Araştırma Şirketi sahibi Adil Gür her iki partinin listelerine bakıldığında çözüm iradesinin devam edeceği görüşünde.
Gür'e göre, 7 Haziran'dan sonra çözüm süreci daha fazla konuşulacak.
Çözüm sürecini yakından takip eden ve yıllardır bölgede siyaset yapan Hak ve Özgürlükler Partisi (HAKPAR) Genel Başkan Yardımcısı Bayram Bozyel ise "Çözüm süreci, Türkiye'nin en temel sorunu ve seçimlerden bağımsız ele alınması gerekiyor" diyor ve ekliyor:
"Şu an seçim nedeniyle sanki askıya alınmış gibi bir tablo var. Fakat ben seçimden sonra Kürt meselesinin yakıcı bir şekilde gündeme geleceğini düşünüyorum."
ÖNCEKİ HABERLER
