Ahmedinejad, Suriye'ye neden cephe aldı?

İran cumhurbaşkanının bölgedeki en önemli ortağına destek vermeyi bırakıp, reform tavsiyesinde bulunmasının arkasında yatan nedenler.

Rejim karşıtı muhaliflerin protestolarını şiddet kullanarak bastıran Suriye'yi eleştiren ülkeler kervanına İran da katıldı.

Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Esad yönetiminden operasyonlara son vermesini ve reform yapmasını istedi.

Ahmedinejad'ın yıllardır ülkesinin stratejik ortağı olan Suriye'yi, üstelik de böyle açıkça eleştirmesinin ardında ne yatıyor?

New York Times gazetesinde yer alan bir yoruma göre bunun iki sebebi var:

İranlı lider silahsız protestoculara ateş açan Esad rejimini destekledikçe, ülkesinin Arap dünyasındaki imajının zarar gördüğünü düşünüyor.

İran yedi aydır süren eylemler süresince Suriye hükümetine maddi ve manevi destek vermekle suçlanıyor.

Ahmedinejad ayrıca protestolar uzadıkça, bölgedeki en önemli stratejik ortağı olan Şam yönetiminin devrilme olasılığının arttığı görüşünde.

New York Times'a göre eğer Esad devrilirse Şii İran'ın gücü azalır, Sünni çoğunluklu Suudi Arabistan ve Türkiye'nin gücü artar.

Ayrıca Lübnan'daki Hizbullah'a silah sevkiyatında kullandığı başlıca güzergahı da kaybeder.

Gazeteye göre İran'da bazı çevreler Esad hükümetine verilen mutlak destek yüzünden, Türkiye gibi bölgesel rakiplerin güçleneceği bir ortam yaratılmasından şikayetçi.

'Gaflet'

İngiltere'deki Durham Üniversitesi'nden Anuş İhtişami de "Protestolar başladığında İran tam bir gaflet sergiledi. Protestocuları teröristler, Batılı Siyonist komplocular diye niteledi" diyor.

"Ancak zaman geçip de hava değiştikçe, özellikle Kaddafi düşüp de dikkatler Suriye'ye çevrilince zorda kaldı."

BBC'nin sorularını yanıtlayan İhtişami'ye göre Esad'dan sonrasını düşünmeye başlayan İran, son 3-4 aydır eylemlerde Tahran karşıtı sloganlar atıldığını görünce endişeye kapıldı.

Anuş İhtişami, Ahmedinejad yönetiminin Arap dünyasında bu yıl görülen tüm halk ayaklanmalarını "İran'daki başarılı devrimin mirasçıları" olarak gösterme çabası içinde olduğunu söylüyor.

"Ayrıca hepsinde İslamcıların iktidara gelmesini umuyor." diyor.

İhtişami'ye göre İran, Suriye'ye bakarken Hizbullah'a, Hamas'a ve İslami Cihad'a nasıl ulaşabileceği sorusunu hep aklının bir köşesinde bulunduruyor.

Bu örgütlerin tümü Şam'da varlık gösteriyor. Esad düşerse, İran'ın bu örgütler üzerinde ve dolayısıyla da genel olarak Arap siyaseti üzerindeki etkisi azalabilir.

Peki Ahmedinejad'ın da eleştirilere katılması, Beşar Esad üzerinde diğer baskılardan daha etkili olur mu?

İhtişami'ye göre "Evet, Esad büyük olasılıkla oyunun sonuna geldiğinin farkında."